Charakters en lotgevallen van Adelson, Héloïse en Elius

[p. 190]

Vier-en-dertigste brief.
Karel, aan Héloise.

Ha! ha! lieve, zusjen, uw' laatsten brief is op een hoogen toon geschreeven - weet gy wel dat gy vry scherp zyt in uwe zogenaamde scherts – ja, zoo zyn de meisjens - gelyk aan het kruidjen roer my niet: zy vliegen op als buskruid. - Hoor, alle gekheid ter zyde gesteld – ik wil niet hebben dat gy boos op my zyt - en wil dus vrede met u sluiten, maar eene duurzaame vrede, ik zal u dus ronduit bekennen, dat ik uw charakter niet genoeg ontwikkelde: en niet genoeg waardeerde. Gy zyt al een zonderling meisjen in uw soort - en byaldien gy myn zuster niet waart, zou ik gewis lust hebben om eens myn vermogen op uw hart te beproeven, dat waarlyk niet ligt te veroveren zal zyn, indien gy by u gevoelens blyft: – maar ook uw tyd zal eens komen - alsdan zal de nu zo ongevoelige héloise welke thans de rederste uitdrukkingen der liefde in een belagchelyk daglicht stelt: in eenzaamheid zuchten – om den jongeling dien haar hart

[p. 191]

veroverd heeft - zy zal voor hem adem haalen: alleen voor hem wenshen te leeven, en van verdriet denken te sterven wanneer men haar van haaren leveling zal willen scheiden - ik voorspel het u zusjen! uw kiesch gevoel heeft tot heden toe geen rustpunt gevonden - en dus verspreidt het zich op andere voorwerpen - maar als het dit eens gevonden heeft - zullen alle snaaren van het zelve uit dit eene middenpunt samenloopen.... Zeidáár het oogenblik dat ik met ongeduld afwagt - wy spreeken elkander dan nader... want alles onder de zon buigt zich éénmal ten minste voor de wetten der liefde: de wyze salomon strekt hiervan zelfs tot een schitterend voorbeeld - en ook zyn' vroomen vader david gevoelde in zyn ouderdom nog haare onwêerstaanbaare kracht: en héloise alleen zou zich aan deeze heerschappy willen ontrekken? Waarlyk dit zou al te vermetel zyn!....

Vermids ik weet dat gy gaarne eenige byzonderheden uit Frankyk hoort, zoo moet ik u iets verhaalen dat in deeze oogenblikken den aandacht van versheide lieden bezig houdt: hoor dan, man heeft onlangs in het hospi te Aveyron een kind gebragt, dat drie jagers in het bosch van Lacaune gevonden hebben: - toen zy by hem kwamen, was hy naakt en klouterde op een' boom -

[p. 192]

zy bragten hem te Lacaune, van waar hy ontvluchte - men vondt hem weder in een bosch by Saint-Sernin en men bragt hem by den burger constans saint esteve commissaris van het Gouvernement. Dit kind leeft alleen van aardäppelen en van nooten. Indien men hem brood geeft, riekt hy 'er aan byt 'er in; maar spuwt het ook weder uit: - even als elk ander voedsel dat men hem geeft. Dit strekt tot bewys dat hy zich reeds lang in de bosschen ophield - en men begrypt naauwylks hoe hy naakt de zoo strenge winter koude in het bosch van Lacaune heeft kunnen doorstann? - want dit bosch ligt op de hoogste en koudste berg die in Frankryk is. Dit kind schynt niet ouder te zyn: dan tien, of ten hoogsten twaalf jaaren. Men bragt hem kort na zyn aankomst, op een open veld aan den kant alwaar deeze berg ligt. - Hy ging uit al zyn magt aan het loopen, indien men hem niet van naby gevolgd had, alsdan zou hy schielyk weder op den berg geklouterd, en verdweenen zyn: hy loopt altyd zeer schiedlyk. Men heeft hem een kleedjen van grys linnen gemaakt, dat hem echter zeer hinderlyk schynt te zyn. Op een dag liet men hem alleen in den tuin van het hospitaal wandelen, waarin men hem gebragt heeft, hy wilde op nieuw ontvluchten; en deedt moei-

[p. 193]

te om de tralies van een deur af te breeken. Hy spreekt niet; wanneer men hem aardappelen geeft, neemt hy 'er zoo veel van, als hy in zyn shoone kleine handjes houden kan - wanneer zy gekookt zyn, eet hy die met meer smaak - schilt ze en eet die gelyk een Aap. - Hy is bevallig, heeft een' zeer vriendelyken glimlagch: wanneer men hem zyn aardappelen ontneemt, schreeuwt hy bitter. De burger constans verbeelde zich eerst dat hy doof was, maar hy is van het tegendeel overtuigd geworden, schoon hy een wienig hardhoorend is.

Een brief die aan de Municipaliteit van Toulouse gezonden wierd, schynt aan te duiden, dat dit kind aan een wynkooper uit deeze voornoemde Stad behoorde, die hem zeer sterk mishandelde. Eens dat zyn vader hem naar school bragt, alwaar hy gekastyd was geworden - bedreigde het kind hem, dat hy hem verlaaten zou: het hield ook woord - en kwam niet weder terug..... Het Gouvernement zal gewis medelyden hebben, en dit ongelukkig kind onder zyn bescherming neemen.

Dit schynt my toe een wreede les voor ouders te zyn, die de Natuur in haar hart smooren, en overtuigd ons tevens naar myn inzien, dat dit kind, by aldien zyn opvoeding niet verwaarloosd ware, voor iets

[p. 194]

grootsch berekend zou zyn geweest: want welk een standvastig besluit in zulke tedere jaaren, daar mannelyke bedaardheid naauwlyks in staat zou zyn; om iets soortgelyks ter uitvoer te brengen? Dit overtuigd ons myns bedunkens eindelyk, dat het gevoel van billykheid in het hart van den mensch door de Natuur geprent wierd - en dat onderdrukking zoo sterk op het hart werken kan, dat het hem op eens alle kluisters die hem knellen kan doen losrukken.... de worm kronkelt zich onder den voet van den wandelaar die hem vertreedt - de wouddieren vallen hunne vervolgers aan - en alle schepsels hebben wapenen om zich tegen hunne onderdrukkers te verdedigen.... dus is de onderdrukking een inbreuk op het recht van alle schepzelen: maar echter in zulke tedere jaaren als dit kind zich bevondt reeds zulk een vermetel besluit te neemen, dit is zeldzaam: en ik geloof onder ons gezegd, dat ik om niemand anders te noemen, en dus ook niet te blameeren, een zeer slecht figuur zou maaken op den berg van Laucanne.... welk een zot denkbeeld niet waar zusjen! terwyl ik my in het midden van Parys bevindt, omringd van vrienden en vriendinnen, en vooral, aan deeze Stad gekluisterd zynde, door het byzyn van myn bekoorlyke charlotte? - Neen, ik verlaat Parys voor eerst

[p. 195]

niet: ten zy, zy eens als pelgrim met my wilde rondreizen - ha! dit zou kluchtig zyn, de liefde zou ons den weg baanen, maar zou ons tevens alsdan nog wel op een beter diné onthaalen dan op ongekookte aardappelen en nooten....

Maar ik zie, lieve zusjen! dat ik reeds zoo veel geschreeven heb, dat het hoog tyd is dat ik eindig met u te verzekeren dat ik altyd ben,

Uw lieve Broeder

karel.