Charakters en lotgevallen van Adelson, Héloïse en Elius

[p. 95]

Negentiende brief.
Héloise, aan Clementina.

Wel vriendin hoe maakt gy het op uw landverblyf in deeze felle koude? - Gy weet ik bemin ten sterkste het buiten leeven, maar, in den winter, wanneer de geheele Natuur dood is - wanneer alles kwynt - komt my het verblyf aldaar treurig voor: - Ik weet gy hebt uw musiek en goede boeken tot uw vermaak, maar gy kunt toch niet altyd speelen, niet altyd leezen: ik beken nog dat ik dikwerf wensch dat ik een stillen avond met u konde doorbrengen, in plaats van het woelige gezelschap waarin ik my dikwerf bevindt - en waar by myn hart somts weinig geniet. Maar het komt my echter zeer treurig voor, om op uwe jaaren dus altyd tot de eenzaamheid gedoemd te zyn....

Nimmer eens in den schouwburg te gaan – geduurende den geheelen winter geen enkele dansparty by te woonen - niet eens rond te huppelen tot vermoeijens toe...

[p. 96]

Ik voor my beken, dat myn levendige aart somtyds zoo iets nodigs heeft tot afwisseling: want hoe meer ik my zelve bestudeer - hoe meer ik een zonderlinge mengeling in myn charakter ontdek. Somts kan ik uitgelaaten dartel zyn - en myne verbeelding geeft my alsdan stof tot duizende invallen. Waar over ik my zelven verwonder! Ik lagch, zing, plaag, en spring rond in het zelfde oogenblik.... Dan weder ben ik geheel diepen ernst – en wanneer ik by voorbeeld iets lees waarin grootsche gevoelens of daaden zyn afgeschetst – als dan klopt myn geheele hart van gevoel – ja het brand van zucht om ook zoo te kunnen handelen..... En ik vergeet geheel en al den schouwburg en alle woelende vermaaken!.... Ik kenn my zelf naauwlyks, want de tegenstrydige smaak die ik gevoel verschilt dikwerf zoo veel dat ik 'er over verbaast staa..... Somts denk ik wel eens dat ik een geheime roeping gevoel, om eens een zeer bedaard huislyk leeven te leiden - maar hoe zou ik dit kunnen leiden - ons huishouden is zodanlg ingericht dat alle dagen besteed zyn. - Mama houdt gelyk gy weet veel van menschen te zien, en uit te gaan - en ik vervul gelyk men my zegd myn plaats met eer in deeze kringen - ten minste de jongelingen betoonen my allen hoogachting. -

[p. 97]

Apropo van de jongelingen gesprooken - ik geloof dat ik u al gezegd heb in een' voorigen brief dat ik my verbeelde een' minnaar te hebben - een alderliefst apropo zult gy zeggen!.... Nu clementina, zoo lang ik het nog uit dat oogpunt beschouw, is 'er niet veel gevaar voor myne vryheid... Ik heb dan een' minnaar, het is de Heer S...., een schoone jongeling van twintig jaaren, vermogend, van eene aanzienlyke famielje - hy is aardig, galant, zingt en danst vry wel: bemind my ten sterkste..... wel nu.... wel nu.... my dunkt gy luistert al met den open mond, om te hooren wat ik zeggen zal..... Hoor dan clementina, hy behaagd my niet genoeg om eens met hem als echtgenoot, het levens - pad, dat toch nu en dan zoo wel steil en hobbelig, als effen en bekoorlyk is met hem door te loopen.... Het is zulk een' langen en onafgebroken reis, die leevens reis! om dezelve altyd in het gezelschap van den zelfden man af te leggen - dat ik voor my uitspoorig veel van iemand zou moeten houden, om dezelve met hem te ondernemen: ik hou veel van de Heer S.... als wy in gezelschap zyn, hy is aldaar zyn plaats waardig - maar om hem tot myn grootste lieveling voor wien myn hart alles gevoelen zou, wat ik onderstel dat het eens zou kun-

[p. 98]

nen gevoelen, wanneer deszelfs rechte snaar getroffen wordt te kiezen - om te zeggen dat ik hem zoo sterk bemin, dat ik buiten hem niet gelukkig zou kunnen leeven! - neen vriendin, dit is 'er verre af.... Indien hy by voorbeeld morgen op reis moest gaan, voor een' langen tyd, als dan zou my gewis by zyn afscheid een traan ontvloeijen, want ik ben altyd aangedaan by een afscheid - ik zou hem van harte goede reis toewenschen - hem zeggen dat ik hem hoop weder te zien - maar ik zou niet om zyn afzyn treuren - en zoo moet men echter elkander sterk beminnen, indien men zyn lot voor het leeven aan iemand wil verbinden om gelukkig te zyn.

Gy weet ik ben vrolyk - myne tegenwoordige levenswyze plaatst my in een' kring, waarin ik daaglyks veel jonge lieden zie - ik dartel onschuldig met hem rond - maar over het huwlyk denk ik zeer ernstig - dit is eene verbintenis voor ons leeven - die wanneer zy kwalyk uitvalt ons genoegen voor altyd vergiftigd!... en ik heb dus beslooten deeze hagchlyke kans noch in lang niet te waagen - ik ben nog zoo jong - en wil dus ook myn jeugd onder het opzicht myner ouderen vrolyk en vry genieten.... te meer, daar ik al het vermaak geniet, dat my ooit, ja veel meer

[p. 99]

dan gehuwd zynde, immer zou kunnen te beurt te vallen....

Mama, schynt echter sterk ingenomen te zyn met de Heer S.... zy spreekt dikwerf van hem - pryst hem altyd - en noemd hem un fort aimable Cavalier! nu als Cavalier, ontken ik het niet, maar een Cavalier verzeld ons ook, maar op de eene of andere publieke plaats - en vergezeld ons des avonds weder tot aan onze wooning - maar een' echtgenoot! treedt 'er met ons in: soupeert met ons - blyft by ons slaapen - ontbyt den volgende morgen met ons - houdt voords het middagmaal met ons - houdt ons des avonds alleen gezelschap als hy dit zoo verkiest - in een woord: dit gaat zoo van de eene week tot aan den anderen ons geheele leeven door..... En dit is, wanneer wy iemand sterk genoeg beminnen, om zyn byzyn boven dat van alle anderen te verkiezen, naar myn inzien, het toppunt der aardsche genoegens.... Maar ook indien het tegendeel plaats heeft, het toppunt van ongeluk.... Dus wil ik myn geluk niet in de waagschaal stellen.

Waarlyk, door u van myn minnaar te spreeken, zou ik het geheele doelwit van myn brief vergeeten. - Men zegt, ik heb het ten minste wel eens zoo hooren zeggen, zoo zyn de jonge meisjens als zy

[p. 100]

een' minnaar hebben! verward van denkbeelden, vergeetachtig, los, enz. enz. want ik zou uw geduld pynigen, indien ik u alles wilde verhaalen, wat onlangs eene oude dame aan mama hier over zeide: zy heeft toch in alles niet gelyk: laat ons zien: vergeetachtig - neen, neen! want ik heb immers haar verhaal onthouden - en vergeet u ook nooit myn lieve clementina - zoo min als ik vergeet om myn kleine schoothondje en myn kanareitje eeten en drinken te geeven - maar echter zou ik haast in dit oogenblik vergeeten hebben om u te vraagen of gy een maand in stad aan ons huis wil komen doorbrengen... Dus in dit stuk heeft zy ongelyk!.... maar ook tevens gelyk. Verward van denkbeelden - ja daar is vat aan - doch ook maar zomtyds - niet altyd: want anders zou ik u zulk een ernstig vertoog over het huwelyk, dat myns bedunkens zonder eigen waan gezegd, wel tot een handleiding kon dienen, en waardig was om in druk uit te geeven, niet geschreeven hebben..... Dus moest de oude dame hier billyk eene uitzondering gemaakt hebben - en 'er het woordje somts of dikwerf by gevoegd hebben. Los! enz. enz... daar zyn wy niet geheel vry van - dog ook maar alleen in onze vlugge denkbeelden die van het eene op het andere

[p. 101]

speelen - maar echter niet los in onze verbintenissen. Want myne vriendschap voor u is onveranderlyk!.... Dus zien wy dat alle magtspreuken der oude damens juist niet ont leedt kunnen worden..... Als zy gezegd had dat de jonge Meisjens praatachtig zyn, en van geen uitscheiden weeten als zy aan eene Vriendin schryven, zou ik zeggen Amen! want finds een uur ben ik met u bezig: Nu ik hoop u binnen kort te omhelzen: vraag aan u goede moeder dat zy u vergunne om eenige weeken by my te komen doorbrengen. Ik zal u alle mooglyke vermaak aandoen, want in de winter is het verblyf op het land akelig.... Adieu kom dan schielyk by,

Uwe Vriendin

héloise.