Charakters en lotgevallen van Adelson, Héloïse en Elius

[p. 62]

Twaalfde brief.
Héloise, aan Clementina.

Ik heb uw' brief met aandacht geleezen, en ik geloof dat uwe goede moeder gelyk heeft: waarlyk, gy moogt u gelukkig noemen zulk eene menschenkennende vriendin in haar te bezitten... die u in alle gevallen van het leeven tot eene veilige leidsvrouw strekt...Ik draag myne moeder den diepste kinderlyken eerbied toe - zy bemint my teder - maar... clementina! het zy my vergunt dit te zeggen, zonder de achting die ik haar billyk verschuldigd ben te krenken... zy heeft het doorzicht en het gevoel niet van de uwe... De toon waarop ons huishouden gestemd is - de veelvuldige bezoeken die wy ontvangen – de geduurige verstrooijing waarin wy leeven zyn niet geschikt tot soortgelyke bedaarde en kiesche overweegingen: myn braaven vader werkt van den morgen tot den avond op zyn Comptoir - hy doet waarlyk veel, ja zeer veel voor zyn vrouw en zyne kinderen - en geniet zelf zeer weinig de genoegens, of liever, de vermaaken van het leeven: zyn

[p. 63]

eenigste uitspanning is, waaneer hy om acht uuren beneden komt: dat hy dan een partytje ombre speelt - is 'er gezelschap by ons, dan vindt hy dit vermaak in zyn eigen huis – en de speeltafels staan dikwerf tot half twaalf, of middernacht – een ieder heeft toch zyn eigen speelpop - by voorbeeld, ik heb het ongelukkig zwak van niet van het spel te houden - ik noem dit ongelukkig - want terwyl het geheele gezelschap het grootste vermaak vindt, en alle ziels en ligchaamsvermogens inspant om toch verstandig en spoedig de kaarten beurtelings neder te werpen - heb ik 'er waarachtig geen geduld toe - en myn herssens zyn veelal op geheele andere dingen werkzaam – ik speel ook zelden, vermids ik dan toch maar beknort wordt: dus als een ieder zich vermaakt, zit ik te gaapen, en wensch maar, naar het uur dat men aan tafel zal gaan...

Somtyds gebeurd het echter, dat de partyen zoo geschikt zyn, dat 'er de een of ander jonge Heer overschiet die niet speelt - gy weet, de jonge Heeren hebben altyd de eene of andere aardigheid aan de meisjens te zeggen: waar zy het altyd uitvinden weet den hemel!... Nu, vermids zy toch zoo iets vertellen willen moeten wy het wel aanhooren - ik plaag hun alsdan – doe somtyds uit dartelheid veel gekheid - want ik bekommer my niet of zy boos worden...

[p. 64]

Apropo, Clementina! ik geloof waarlyk dat ik een' minnaar heb... Ik ben 'er echter noch niet zeker van - dit is kluchtig - hoor ik u, dunkt my, zeggen. Ik zal u dit uitleggen. - De Heer W..... komt sederd eenige weeken alle dagen by ons - dikwerf speelt hy niet en blyft met my praaten - somtyds ziet hy my met zulke oogen aan, die ik geloof dat my zeggen, dat hy veel van my houdt - ik zie dan voor my - want tot myn ongeluk, hou ik niet veel van hem - wanneer hy my de hand geeft om aan tafel te gaan, alsdan drukt hy my die altyd: - onlangs deedt hy dit zoo sterk, dat ik een gil gaf, zoo zeer deedt hy my.... In waarheid, indien dit gevoel is, dan is my dit gevoel veel te smartlyk: en ik wil het niet ondervinden... Gy ziet hieruit dat ik noch geen gevaar loop van verlieft te worden, anders zou ik immers iets van die zachte kwyning moeten ondervinden, die volgends de kenners het eerste kenmerk is, dat men verlieft is... en waarlyk, ik gevoel 'er nog niets van: als ik op een bal ben, dans en huppel ik eeven zoo lugtig voort, als wy dikwerf met elkander deeden; of, als wy een weddingschap aangingen, wie van ons beiden het walsen het Iangste zou uithouden, zonder duizelig te worden...

Ja het dansen is myn geliefste uitspanning gelyk te vooren: by dit vermaak is men geen

[p. 65]

bloote aanschouwer maar werkend lid, men brengt het zyne toe, tot de instandhouding van het groote oogmerk, rousseau, de beminlyke rousseau! was ook een groot liefhebber van het danssen - van dáár ook de landfeesten die hy julia des Zondags aan de dorpelingen deedt geeven, met wien zy dan zelve rondhuppelde... 't is ook volgends hem, en zoo veele andere geleerden eene zeer gezonde ligchaams beweeging - dus een reden te meer om myn smaak hiervoor te billyken... Ik las onlangs in een zeker boek waarvan my den naam nu oogenbliklyk niet invalt, hieromtrent de volgende lieve dichtregels:

Laat ons dan hup'len op de roozen,

Zoo lang zy bloeijend staan,

En lugtig door het leeven dart'len -

Want jeugd en schoonheid zal vergaan...

't Genot snelt voord op arends-vleuglen,

Geniet dan 't heil dat 't lot uw gaf –

Versiert u met de lentebloempjes –

Want ook die bloempjes vallen af!...

Zy vallen af.... Dit denkbeeld is waar - maar echter treurig... Zy vallen af... zie hoe zonderling ben ik toch, ik wilde u dit vaersjen aanhaalen, als zeer toepaslyk op de vrolyke luim waarin ik my bevondt - en deeze enkele laatste regel herinnert my eene zeer noodlottige gebeurnis - hoor, cle-

[p. 66]

mentina! digt by ons woont Mevrouw C.... eene zeer beminlyke jonge weduwe welke eene dochter had van vyftien jaaren - zy was het beeld der lente in haare bloeijende schoonheid en al de vreugd haarer moeder.... Wel nu, dit bevallig meisjen - dat een reeks van gelukkige jaaren te gemoet zag - op wiens treden de bekoorlykste jongelingen huppelde - zou nu bynaar drie weeken geleeden eene haarer vriendinnen gaan bezoeken. Het stormde hevig - vermids zy echter maar een paar grachten verr' moest zyn, wilde zy te voet gaan. Naauwlyks eenige huizen voort zynde, waait 'er noodlottig een stuk van een schoorsteen af, dat haar treft... en haar geheel verplettert!... Stel u de wanhoop der troostelooze moeder voor, toen men het naauwlyks meer kenbaare lyk van haar dochter in huis bragt... ô Welk een yslyk tafreel... welk een ondoordringbaar noodlot....

Daar lag haar liev'ling nu verplettert!...

Zich baadende in haar bloed. –

Daar stond de troostelooze moeder...

Door wanhoop, als verwoed –

Zy trok uitzinnig zich de hairen,

Al gillende uit het hoofd –

Helaas! het onmêedoogend noodlot –

Had haar, haar lieveling ontroofd...

[p. 67]

 

Nu wierp zy zich op 't lyk ter neder -

 

In d'overmaat van haare smart,

 

Kuscht zy de zoo misvormde trekken:

 

En drukt haar zielloos kind aan 't hart...

 

Daar lag de roos op eens ontbladerd -

 

Van al haar jeugdig schoon beroofd,

 

Helaes! zy zal geheel verdorren,

 

Daar zy 't gewormte spys beloofd.

In de eerste oogenblikken van aandoening over dit treurig voorval, schreef ik deeze weinige Dichtregels. Het was de taal van myn hart, maar niet de kunst die dezelve opstelde. By het overleezen van deezen brief zie ik dat dezelve zeer verward is; dat myne verbeelding my van het eene op het andere onderwerp deedt overgaan: en dat ik eindig met het geen waaraan ik by het begin van myn' brief niet eens aan dacht. Nu gy weet ik schryf u zoo als het my in de gedachten komt: vaarwel, en denk dikwerf aan uwe vriendin

héloise.