Charakters en lotgevallen van Adelson, Héloïse en Elius

[p. 41]

Achtste brief.
Héloise, aan Clementina.

Waarlyk lieve clementina, gy hebt my hartlyk doen lagchen met dat Nichtjen lotje – ik verbeel my te zien hoe haare rokken haar aan het lyf slenterde, gelyk gy zegd: 't is dan zulk eene zeldzaame geschienis, dat indien men dezelve in een Roman las, men die naauwlyks gelooven zou... maar ik voor my geloof dat 'er weinig dingen afgeschetst kunnen worden, die ten minste onder het bereik van het mooglyke vallen, of zy geschieden op deeze wyde waereld.... By voorbeeld, wy leezen in onze beste Romanschryvers voorbeelden van zeldzaame liefde van buitengewoone vriendschap - van opofferingen die uit deeze aandoeningen voortvloeijen, die voor de meeste menschen ongelooflyk schynen, om dat men die zelden gebeuren ziet: maar ik geloof echter zeer wel dat zy gebeuren. Ik las onlangs in d'arnaud de aandoenlyke geschiedenis van anne bell en van adelson en salvini, beiden geschiedenissen waarin de liefde de hoofdrol

[p. 42]

speelt - in de eerste verheft zy de gelieven boven alle mooglyke hinderpaalen - zy doet hen alles trotseeren - alle zwaarigheden overwinnen – het vooroordeel, de fortuin, de diepste armoede - en wat meer dan dit alles is - de haat hunner ouderen... en met dit alles, leeven deze twee gelieven schoon zy naauwlyks hun bestaan vinden, en van de geheele waereld verlaaten worden, gelukkig... en vergeeten in elkanders bezit alles wat hun ontbreekt.... ô Vriendin, schatten en grootheid maaken ook het geluk van den mensch niet uit.... Zy zyn, wel is waar, het hoogste doel waarnaar de meeste menschen streeven - deeze zien met medelyden neder op zulk eene verhevene liefde gelyk d'arnaub ons schetst: - zy houden dezelve voor dwaasheid, om dat zy niet vatbaar zyn voor dit verfynder genot, waarvoor, gelyk den grooten Dichter Mr. rhynvis feith zegt:

Dier, en engel t'saam vereenigd voor vatbaar zyn.

De geschiedenis van adelson en salvini schetst ons het gevaar van eene hevige en tevens schuldige liefde.... De hevige tweestryd van salvini heeft my ten sterkste ontroerd, en nog meer het einde van deeze treurige geschiedenis, waarby salvini, zynde anders een eerlyk en deugdzaam jongeling zoo lang door

[p. 43]

zyn hevige driften ginds en herwaards geslingerd wordt - dat hy eindlyk in zyn razende jalouzy de bruid van zyn' vriend, van zyn weldoener doorsteekt!... en hierdoor zyn leeven op het schavot eindigt....

Helâes! de hartstochten moeten wel zeer geweldig zyn die den eerlyken deugdzaamen jongeling eindlyk zoo misdaadig kunnen maaken.... Hoe hevig soortgelyke tafreelen ons schokken, bemin ik dezelve echter - er de traanen die zy my ontrukken, geeven my een aangenaamer gevoel dan het luidruchtig geschater der vreugde: tot hier toe ken ik de liefde niet - ik beschouw alle mannen, die my vleijende gesprekken houden met een onverschillig oog - ik dartel onschuldig met hen voort - de een ziet 'er niet onaardig uit - de andere is geestig en schryft een mooi vaersjen in myn album - een derde danst goed – enz. Zy hebben dus allen hunne byzondere begaafdheden waardoor zy hun gezelschap waardig zyn.... Maar 'er is een groot onderscheid tusschen zyn gezelschap in groote kringen waardig te zyn - of die begaafdheden van het hart te bezitten, die ons voor ons geheele leeven in een stille huislyken kring gelukkig kunnen doen zyn.... Gelukkig kunnen doen zyn, al vorderde ook de omstandigheden een afgezonderd en werkzaam leeven.... Neen, clementina! al de salet-

[p. 44]

jonkertjes die ik tot heden zag, zyn hiervoor niet berekend - in een groote kring vermaaken zy my, maar als zy een uur alleen by mama en my zyn: weeten zy naauwlyks iet anders te praaten - als over de vermaaken van den dag.... Ook geloof ik dat ik nooit trouwen zal, vermids ik nooit iemand genoeg zal beminnen om myn geheele leeven alleen aan hem toe te wyden.... Maar, indien ik ooit een man ontmoette die ik zoo sterk bemindde, als dan geloof ik dat ik myn naam eer zou aandoen - en eene tweede héloise zou kunnen worden!... Want ik gevoel eene neiging tot alles wat zeldzaam is, en zich boven het daaglyksche verheft.... Myne verbeelding komt my hierin wonder wel te gemoet - en schets my somts de schoonste luchtkasteelen. - Denk echter niet, dat deeze zwymeling ook myn hart aantast! neen - het zelve is zoo kalm als de Natuur by een schoone zomeravond - wanneer wy met aandoening de avondster in 't verschiet zien flonkeren.

Ik hoop nevens u dat het meisjen, waarvan gy my de geschiedenis verhaald hebt, gelukkig zal zyn, maar ik vrees 'er ook voor - en de onvoorzichtige stap die zy deedt, van met een jongeling dien zy naauwlyks kende haar ouders huis te ontvluch-

[p. 45]

ten, zal haar gelyk ik vrees te laat berouwen...

Ziedáár, dunkt my een geheele ernstige brief, maar gy weet, dat ik altyd den luim opvolg waarin ik my bevindt - vaarwel1 leef gelukkig, en vergeet nooit

Uwe vriendin,

héloise.