Charakters en lotgevallen van Adelson, Héloïse en Elius

[p. 27]

Zesde brief.
Adelson, aan den predikant Elius.

Stel u gerust myn vriend - uw treurig hartsgeheim zal my heilig en onschendbaar zyn - 't is in den boezem der vriendschap eeven zoo zeker, als in de uwe, myn dood zelfs zal dit niet openbaaren: ik bewaar alle uwe brieven zorgvuldig, en indien het lot bestemd heeft, dat de dood my het eerste van u afscheidt, alsdan zullen dezelven u allen verzegeld ter hand gesteld worden: dit zy u eens voor altyd genoeg!

Hoe zeer beklaag ik uw treurig noodlot - ik deel hierin met al het gevoel dat de vriendschap ooit ondervinden kan: 't is yslyk! niet dan folterende smart, niet dan pynigend gevoel te vinden; daar men den hoogste top van gelukzaligheid waarvoor den mensch vatbaar is, dacht te smaaken!... ô Liefde! ô gevoel! voor wier edele aandoeningen slechts weinig stervelingen berekend zyn, waarom maakt gy zoo dikwerf onze foltering uit? Terwyl ongevoelige wezens onbekommert voortdartelen op den weg des levens, doorboort gy

[p. 28]

met duizend dolken, de verfynde ziel, welke u, in alle uwe schoonheid kent, en waardeerd'.

Denk niet myn lieve elius! dat schoon de liefde my gunstig toelacht, dat schoon ik myne pNs constantina teder bemin, en ik eeven zoo van haar bemind wordt, dat ik daarom niet pylen kan, hoe diep den dolk der misleide liefde u doorwondde. Helaas! uw treurig lot overtuigd my van de wisselvalligheid van ons geluk... en van de onbestendigheid van 's menschen hart, dat arglistig, bedrieglyk, en bezwaarlyk te doorgronden is... De kleinste aandoening doet het ontbranden - terwyl eene andere aandoening het yskoud maakt... aan welke geringe toevallen hangdt ons geluk en onze rust dikwerf af?... ô Gy zinnelooze! die u verbeeld dat gy het geluk aan uwe zegewagen kluisterdet - ontwaakt uit uwe dooling - zie met verbaastheid de door zyn' vriend verraadenen sterveling!... Aanschouw de van smart hygenden boezem van het door haar' minnaar verlaatene meisjen - zie de wanhoop des jongelings! die over de ontrouw van zyne geliefde zinneloos wordt.... sla den zwygende echtgenoot gade, op wiens verbleekt gelaat, twyffeling, onrust en woede te leezen staan!... en bouw dan nog op de duurzaamheid van 's menschen geluk - op de duurzaamheid der vriendschap,

[p. 29]

op de onwankelbaare trouw der ligtzinnige liefde!...

ô Vriend verschoon my, dat ik uwe sombere denkbeelden voedzel geef, in plaats van u die te ontrukken.... Ach! ik gevoel het, 'er zyn denkbeelden die men niet ontrukken kan, hy die dit waagde - zou den gewonden nog veel dieper doorwonden - indien het by voorbeeld mooglyk ware... dat myne constantia my ontrouw wierd... ô Als dan zou de hand die haar aandenken uit myn' hart wilde scheuren my doodlyk zyn... Eeven zoo beschouw ik uwe smart - ik wil met u mede lyden - ik wil elke folterende aandoening uwer ziel met u gevoelen - stort dezelve in myn' boezem uit - en gy zult ten minsten uwe smart verzachten....

Ik wil de bronnen met u opspooren waaruit uw verdriet ontstaat, en zien, of zy niet hier, of daar, uit vloeijen, in de eene of andere beek, die minder onstuimig en klaarder heenen stroomt.

Gy hebt my uw verhaal niet geëindigd. dus kan ik alles niet beoordeelen - maar wie weet of uwe gade wel zoo misdaadig is, als zy u toeschynt?... Misschien was dit slechts de dwaaling van een oogenblik?... Indien haare deugd noch zuiver is, redt haar dan van het verderf waarin zy zich storten zou, indien gy haar met uwe verachting overlaadde!

[p. 30]

ô! De engelen in den hemel juigchen meerder over een oprechte boeteling, dan over tien anderen die nooit in verzoeking geraaktte - volg dit verhevene voorbeeld na - laat zachtzinnigheid vooral uw rede bestuuren - verfoei den booswigt die uwe gade trachtte te verleiden: maar verstoot het ongelukkige slacht offer niet - dat gy hem misschien nog by tyds ontroofde.... Ik smeek u beste vriend! om het geluk, om de rust uws levens, beteugel uwe drift - en geef de rede alleen gehoor by een onderzoek van zoo veel gewigt.... Welk een onuitspreeklyk geluk indien gy uwe nelly niet onherroeplyk misdaadig vondt... indien een oprecht berouw haare korte dwaaling kon boeten - indien zy den man recht deedt, dien zy een een oogenblik miskende.... vriend, hoe zou ik my met u verheugen, en den hemel danken dat hy u een dierbaar kleinood terug gaf, dat gy verlooren achtte, schryf my spoedig - doe my in uwe vreugd of in uwe smart deelen.... De vriendschap zal de eerste vergrooten - en de laatste voor u verminderen. Vaarwel, ik ben onveranderlyk,

Uwe getrouwe vriend,

adelson.