De kronijk van Antwerpen. Deel 8. 1803-1817

(1936)–Jan Baptist van der Straelen, Jan Frans van der Straelen– rechtenstatus

1810

Januarij

Dit jaer nouwelijks beginst zijnde of de contributie brieven wirden seffens rondgedraegen, het was ons eerste geluk hetwelk ons toegebragt wird, en daer bij wird men met militaire logementen op eene onverdraeglijke wijse belast.

Februarij

In 't begin van Februarij wirden er wegens het gouvernement verscheijde brieven aen eenige van de besonderste edele deser stad gesonden, ten eijnde van hunne zoonen in de liceën te Parijs, of in eene militaire school hun aengewezen wirdende, te zenden, om aldaer te woonen, de eene om volgens hunnen staet opgevoed, zoo stond er in, de andere, ouder zijnde, om in den crijgshandel onderwezen en in de legers gebruijkt te worden. Dit bragt eene groote verslaegentheijd zoo onder de zelve als onder de ouders, vreesende en met reden, den boozen handel kennende van 't gouvernement, van met gewelt gedwongen te worden van hunne kinderen aldaer in die scholen, daer niets goeds geleert word, te moeten zenden, en hun kinderen, daer zij zoo veel zorge voor hadden, tot het verderf te moeten zien opwassen.

Daer waeren ook verscheijde edelen die sig op 't bevel van 't gouvernement naer Parijs begeven moesten om aldaer sekeren tijd van het jaer door te brengen en hun geld te verteeren en te verblijven, tot dat hun toegelaeten wird naer hunne huijsen weder te keeren. Alle deze despotike nieuwigheden wirden van alle welpeijsende niet als met droefheijd aenzien, en bragt degene het aenging in aldergrootste verslaegentheijd.

In Februarij. Het doortrekken der troupen naer Holland bleef voortdueren; uijt de proclamatie aengeplakt alhier, sag men genoegsaem dat er besloten was, van de landen tusschen de Schelde alsook de Zeeuwsche eijlanden, vol troupen te steken, om dezelve in 't vervolg aen Vrankrijk te voegen.

Men sag alhier in de maend Februarij aengeplakt een besluijt van Napoleon, Fransche keijser, van 17 Februarij 1809Ga naar voetnoot(1) waerbij het den Roomschen staet en alle de Pauselijke landen aen Vrankrijk vereenigt en in twee departementen verdeijlt; bij hetzelve verklaerde hij dat alle vremde souvereijniteijt met de uijtoeffeninge van allen geestelijk gesag in het inwendig des keijserrijks tegenstrijdig was, en dat de Pausen bij hunne verheffing tot die weerdigheijd den eed zullen afleggen van noijt iets tegen de 4 stellingen der Fransche kerk in de vergaederinge der Fransche geestelijkheijd ten jaere 1682 besloten, te zullen doen, en deze 4 stellingen wirden gemeijn verklaert met alle de catholieke kerken van het Frans keijserrijk; eenieder wist dat deze 4 stellingen noijt van de Pausen zijn aengenomen geweest maer integendeel altijd

verworpen en afgewesen. Bij het gemeld besluijt wirden gesegt, dat twee millioen inkoomste in landgoeden, in de verscheijde gedeelten van Vrankrijk gelegen aen den Paus zullen toegewesen worden, waerschijnlijk goeden aen de geestelijke of aen de kerken ontnomen, dog men weet dat den Paus, sedert dat hij als gevangene uijt Roomen gevoert is, alles geweijgert en gene hoegenaemde aenbiedingen wegens het Frans gouvernement heeft willen aenveerden.

Eenieder zag genoeg wat agting Napoleon voor de Roomsche catholieke religie had, het opperhoofd derzelve, den stadhouder Christi; Pius den VII gevangen houdende, de kerkelijke stad overweldigt en de verfoeijlijke Fransche wetten in die landen invoerde. O, wat ongelukkige tijden!

Men sag ondertusschen vele troupen door deze stad gaen naer Holland, om de uijtwegen en havens van die landen te besetten, vanwaer den koning naer Vrankrijk in ontboden was, hetwelk veel bedugtheijd aen de Hollanders toebragt, vreesende dat dit land aen Vrankrijk zal vereenigt worden, en het meestendeel der Hollandsche kooplieden wird als begunstigers van de Engelsche gehouden, en door het Frans gouvernement uijtgeschildert. Den koophandel was in Holland daer den zelven altijd zoo bloeijend had geweest, nu zoowel als in deze landen als uijtgebannen.

April

Sondag den 1 April smiddags en ook savonds wird met het geluij der groote klok en met grof geschut aengekondigt, het houwelijk van Napoleon met de Artshertogen Maria-Ludovica, dogter van keijser Frans van Oostenrijk, als dan te St-Cloud, geviert. Savonds moest men sijne huijsen verligten.

Men sag in 't ligt een verdrag tusschen den soo genaemden koning van Holland en keijser der Franschen gemaekt in 't ligt, geteekent te Parijs den 16 Meert 1810, door de wederseijdsche ambassadeurs, waerbij den koophandel omgeworpen en om regt uijt te spreken, vernietigt word, de Americaensche goeden sedert Januarij 1809 ingevoert in beslag en aen Vrankrijk genomen worden, en waerbij de landen van Holland, Brabant, Zeeland, het eijland Schouwen en het gedeelte van Gelderland liggende op den linkeroever der Wael, aen Vrankrijk afgestaen, of beter geseijd aen Vrankrijk genomen worden, en eijndelijk, dat er troupen en bedienden der Fransche douaenen in gestelt zullen worden om de monden der rivieren te bewaeken en het inbrengen van Engelsche goederen te beletten. Ten dien eijnde wirden er alhier nieuwe commisen aengenomen om de haven van Holland en die aengewerfde landen mede op te vullen.

Den 23 April wird alhier de feest van 't houwelijk van Napoleon geviert, men moest onze huijsen verligten. Daer waeren verscheijde Fransche feesten opgeregt en eenige soldaeten-houwelijken, aen dewelke eene gifte gegeven wird, en waervore een banquet op 't stadhuijs bereijd was, en savonds was het commedie gratis.

Daer was geconcipieert van deze stad ten allen kanten te versterken en met nieuwe fortificatiën te voorzien. Vele huijsen en hoveniershoven op 't Kiel, in de Leij, op dien Berchemschen steenweg, Herinkrode, S^t Willebrords, zullen daer ongetwijffelt in vallen, en zulks bragt groote vreese onder de eijgenaers en bewoonders der zelve.

Daer waren verscheijde reijsen afmetingen gedaen geweest,

en op 26 April begonnen sij met alle spoed de fruijtboomen in de hoveniershoven op 't Kiel, Leij en buijten S^t Jorispoort af te kappen en door de hoven te graeven, de jonge pottagie vernielende en groote schaede doende, hetwelk onder die menschen veel droefheijd te wege bragt, dat dezelve op de merkten binnen deze stad, de klagten met de tranen in de oogen aen onse inwoonders deden. Op Stuijvenberg buijten de Roode Poort wird insgelijks gegraeven en men segde dat er verscheijde meulens souden invallen.

Den 26 April was de tijdinge alhier gekomen dat Napoleon, keijser der Franschen, met sijne nieuwe keijserinne, de princesse Maria Ludovica, oudste dogter van Franciscus III en van Maria Theresia, Carolina van Toscanen, die dogter was van Ferdinandus van Spagnien, koning van Napels en van Maria Carolina, dogter van Frans II en van Maria Theresia van Napels, geboren 12 December 1791, op sondag toekomende alhier arriveeren zouden. Seffens wirden alle de werken, zoo op de chantier, aen de nieuwe halve maen buijten de Beggijnepoort, aen de comme en aen de nieuwe fortificatiën hernomen en met alle spoed voordsgezet; daer wird ook op verscheijde plaetsen door deze stadsvesten en mueren gebroken, tegenover de Meirstege en agter het Beggijnhof, alwaer bruggen sullen geleijd worden, om alsoo gemeijnschap met de buijtenwerken te hebben.

Den 30 April naemiddag half seven, is gemelden Napoleon en Maria Louisa, langs het water alhier onder het geronk van 't canon der schepen en het geluij der klokken hier binnen gekomen aen de Houtkaeije, alwaer alsnu het veer, in plaets van aen 't Bierhoofd gemaekt is, uijtgestapt zijnde, reijdende in een koetse langs het Zand, Vlasmerkt, Renderstraet, Schoenmerkt in het Bisdom (Prefecture), alwaer hun

logement bereijd gemaekt was. Dit geschiede onder grooten toeloop van volk.

De voornaemste straeten waren wederzijds met masteboomen beplant, en savonds onder het herhaeld geluij der klokken moest eenieder sijn huijs verligten. Bij het aenkomen aen de kaeije zijn hun de sleutels op een silveren schotel door den Maire gepresenteert geworden. Savons moest men onze huijsen verligten. Onder zijn gevolg was den koning van Westphalen en koninginne, de koninginne van Napels, den prins van Neufchatel, de hertogen van Istriën, Bassano en Rovigo, alle met gespan; den hertog van Wurtenberg, den prins van Schwartzenberg etc.

Meij

Den 1 Meij. De schepen op de Schelde bezigtigt hebbende, en wedergekeert zijnde naer hun logement, hebben sij (Napoleon en Marie Louise) ten gehoor ontfangen; de verscheijde krijgs en borgerlijke gezaghebbers, alsook den Bisschop door Napoleon tot Mechelen gestelt, dog geensints door den Paus geconfirmeert, benevens de geestelijkheijd, de pastoors dezer stad, welke geensints wel onthaelt, maer integendeel onbeleefdelijk onthaelt en toegesproken zijn, en geen wonder, want wat wilt men verwagten van persoonen die geene religie bezitten, die de kerken en deszelfs opperhoofd Pius VII vervolgt en den kerkelijken staet en alle de Pauselijke landen inneemt, aen Vrankrijk verreenigt, en er zig meester van maekt en de kerken en cloosters aldaer vernietigt en uijtroeijd, en den H. Vader in egtenisse houd en alle vrijheijd beneemt. O, wat tijden!

Sanderdag smorgens 2 Meij ging Napoleon de kom en

de fort St Philippus etc. besigtigen en is ten 11 uren wederom gekeert.

Namiddag ten 3 uren begaven sij sig naer de scheepstimmerwerve, alwaer sij met hun gevolg een oorlogsschip hebben zien van stapel loopen, eerst door den voors. Bisschop geweijd zijnde.

Den 3 Meij naemiddag heeft den reusenomgang, langs de besonderste straeten deser stad gegaen, de keijserinne vertoonde sig boven in de venster van 't Bisdom naest de Bernardsbrugge, maer Napoleon was op 't Vlaemsch Hoofd en langs dien kant naspeuring gaen doen, en is ten 6 uren wedrom gekomen.

Den 4 Meij was er een pragtig avondmael en bal op 't stadhuijs gegeven, hetwelk sij omtrent 3/4 uers met hun gevolg bijgewoond hebben. De besonderste saele was op de eerste puije den klijnen trap opkomende, gemaekt, alwaer eenen troon gestelt was, waerop sij sig geplaetst hebben. Daer waeren bovendien nog verscheijde kostbaere zaelen aengelegt als op 't collegie, den schoonen tuijn door Verbrugge gemaekt en met alle haest uijtgebroken zijnde, op de groote staetekamer, de puije daer vore etc., met een woord, al dat in den weg stond wird met alle haest weggebroken en de saelen, feesten en banket waren alle op het pragtiste, kosten wirden er niet ontzien, den borger zal het immers betaelen. Daer waeren de borger- en crijsbevelhebbers, edelen, kooplieden en besondere inwoonders van beijde geslagten genoodigt; daer waren wel omtrent 100 menschen en daer wird ook gedanst. Op de Groote Merkt en op 't Groenkerkhof, hetwelk verligt was, waren musikanten geplaetst, en deden ook bal. O, schromelijkheden, noijt voordien alhier gehoort.

Sondag den 6 Meij smorgens om 6 uren zijn zij vertrokken langs de Roodepoort naer de Hollandsche en Zeeuwsche plaetsen onder het geronk van 't canon. Hij heeft op sijn geheel verblijf alhier in niet eene kerke geweest, hetgeen sijn godvrugtigheijd en iever voor de religie genoegsaem te kennen gaf. Hij had alhier den 3 en den 5 deser eenige decreten gegeven, onder andere, bij een van 5 deser word besloten:

Ten 1^ste, dat de gewoonlijke inkoomsten der stad Antwerpen met 50.000 francs zullen verhoogt worden en ten minste tot 350.000 francs zullen gebragt worden, te vinden in de stelling der publieke weginge, in den ontfang der prijsen van verhueringe voor de plaetsen op de foiren en merkten, en door eene verhooginge in den opbreng van den octroij.
Ten 2^e, dat de Kalkbrugge op S^t Pietersvliet ten koste der stad onuijtstellijk zal opgemaekt worden.
Ten 3^e, dat er eene plaets in deze stad zal bepaelt worden om te verstrekken tot het Hof der zittingen, van tribunael civiel en van policie, het gevangenhuijs, de caserne der gendarmerie, en zoo mogelijk die gebouwen te vereenigen, hun zoo weinig van elkander te scheijden als het zal konnen geschieden.
Ten 5^e, deze bekostinge zal gemaekt worden op de fondsen voordskomende van de vier facultatieve centiemen van het departement en van eene besondere belastinge op 't departement te stellen etc.
Ten 6^e, dat de mueren der vlieten en waterloopen dezer stad onuijtstellijk zullen gerepareert worden en alle waterloopen herdekt door welfsels, waervan de onkosten op 100.000 francs geschat zijn de betaelinge zullen de door de eijgenaers der huijsen en ingevolge de wet van 13 December 1808 betaelt, opnieuw voor drij jaer ontfangen worden.
Ten 7^e, dat de kerk en het deel der gebouwen der Minderbroeders alhier op het aengewesene plan, ter beschikking deser stad (zal gestelt worden) van aldaer eene teekenschool en konstzael te plaetsen, en dat de onkosten geschat op 30.000 francs door de stad zullen gedragen worden.
Ten 9^e, dat er voor den 1^sten November aenstaende een verslag zal gedaen worden nopens de algemeijne stelling van den eijgen-

dom en bestiering der Hospicen en Bureaux van weldaedigheijd van Antwerpen en dat de bestierders van die opregtingen de bepaelingen en verbeteringen die zij nuttig en behoorlijk oordeelen, zullen aenwijsen.

Bij een ander decreet, ook van den 5^en dezer, moest de Schelde met de Scarpe tusschen Bouchain en Douaij vervoegt worden etc. en bij een ander moest er eene vaerd tusschen Bergen en Charleroij geopent worden, dewelke de Schelde aen de Maese langs de Haisne en de Sambre vervoegen zal, daer de departementen van Jemappes, van de Sambre en Maes, en van de l'Ourthe, geduerende 20 jaeren 150.000 francs sjaers in betaelen moesten. En bij een ander van den zelven dag, was Mr. Peppe raed der Prefecture, tot onder-prefect van Breda genoemt, welke stad en baronnie aen dit departement gevoegt was.

Daer en boven was hier nog een ander besluijt, gegeven te Compiegne den 6 April laest, aengeplakt, waerbij de landen door Vrankrijk van Holland, bij overeenkominge van 16 Meert laest, hier vore aengehaelt, afgenomen, in een departement geschikt worden, en dat dit Departement van de Rijnmonden genaemt, in drij arrondissementen zal verdeijlt zijn, waervan 's Hertogenbosch, Niemegen, en Eijndhoven de hoofdplaetsen zijn zullen. Zeeland, het marquisaet van Bergen-op-Zoom en de Baronnie van Breda waren aen het Departement der Twee Nethen vereenigt en Middelborg, Bergen en Breda waren de hoofdplaetsen van die 3 arrondissementen, welk deel van 't Bisdom van Mechelen zullen maeken.

Bij dit zelve wird gezegt dat 's Hertogenbosch een Bisdom zal uijtmaeken. Het was een seer ampel besluijt te weijdloopig om hier geheel aen te haelen. Dog het is te vreesen dat de

inwoonders van die landen welhaest zullen ondervinden dat zij onder Vrankrijk behooren.

Sondag den 13 Meij smorgens ten 6 uren wird met het geluij der groote klok en beijaerdspel aengecondigt, dat Napoleon en Maria Louisa savonds te vore om 10 uren reeds in deze stad aengekomen waren, hebbende sedert den 6 dezer, dat sij uijt deze stad vertrokken waren, de steden Breda, 's Hertogenbosch, Oudenbosch, Roosendael, Bergen-op-Zoom, Tergoes, Vlissinge, Middelborg, Bats en de fort Frederik-Hendrik besogt en is sanderdags den 14 dezer na middag omtrent 5 uren langs S^t Jorispoort vertrokken, onder het geluij der groote klok en geschut van 't canon. Hij heeft dheer Cornelissen op de Schoenmerkt alhier, tot chambellain benoemt.

Bij een ander besluijt van Napoleon op 't Hof van Laken den 15 dezer maend Meij gegeven, was er onder andere besloten dat de eijlanden Walcheren, Zuijd- en Noord-Beveland, Schouwen, en Tolen een departement zullen uijtmaeken onder den naem der Scheldemonden, waervan de Hoofdplaets Middelburg zijn zal.

Ingevolge een ander besluijt ook op 't Hof van Laken den 15 Meij gegeven, moest er zig eenen commissaris naer de departementen van de Rijnmonden, van de Scheldemonden en het arrondissement van Breda begeven, ten eijnde aldaer de schikkingen der Godsdiensten in te rigten, de verdeeling der kerken, volgens het aental zielen van elke godsdienstplegt, de regeling der capittels en de omschrijvinge der pastorijen en hulpkerken, der fabrieken, volgens de regelen en gebruijken in het overig van het keijserrijk. Den commissaris moest sig met den Prefect wegens de plaetsinge der parochiën

van de catholieke en hulpkerke verstaen, en voor de hervormde, moest hij te nemen maetregelen voorstellen. Alles moest vóór 15 Julij aen den minister der godsdiensten en vóór den 1 Augusti ter goedkeuring van den keijser voorgestelt en toegesonden zijn; en van het tijdstip der regelinge zal de Catholike Godsdienst al dan niet openbaer toegelaten zijn en de priesters zullen het kleed hunner bediening draegen, en de geloovigen zullen door het geluij der klokken tot den kerkelijken dienst konnen geroepen worden. Jae confirmeert daer bij de ordonnantie van Lodewijk XIV, die het beginsel der gallicaensche kerke aenstelt tegens het Hof van Roomen, tegens welkers gesag hij schandelijk uijtvak, en nog schandelijker tegen den H. Paus Gregorius VII.

Bij een besluijt van 5 Meij gegeven alhier moest er te Parijs en onder de bescherming der keijserinne Maria Louisa ingerigt worden een genootschap onder den titel van Moederlijke Maetschappije, zullende zijn om de arme kinderbedvrouwen te ondersteunen, en te voorzien voor de opvoeding van de kinderen.

Ingevolg een ander besluijt gegeven tot Laeken bij Brussel, den 16 Meij, moest het Departement van de Lis, te beginnen met 1 Junij aenstaende bij requisitie opleveren, 150 metsers en 300 gruijskarren voor een peerd, om aen de werkingen van Vlissingen gebruijkt te worden, en het Departement der Twee Nethen ook bij requisitie 1000 walgravers en hetgene der Schelde 1500, om gebruijkt te worden aen de werken deser stad Antwerpen.

Saterdag den 19 Meij en volgende dagen sag men vele wagens en karren gelaeden met coloniaele goederen, door ge-

melde Napoleon geconfisqueert verclaert uijt de Hollandsche plaetsen onder een sterk escord van gewapende commissie binnen brengen.

In deze maend waren alhier uijt Vrankrijk eenige vrouwpersoonen aengekomen van een nieuw order, aldaer door Napoleon onder de bescherminge van sijne moeder ingestelt en Susterkens van Liefde genoemt, deze zijn geschikt soo men segt om de sieke soldaeten in de hospitaelen te dienen. Het is eene nieuwe vergaderinge in Vrankrijk opgevormt, en daer men de gasthuijsnonnen, de swerte en grauwe zusters deser landen, met bedreijginge van verjaeginge, ondermengelen en vereenigen wilt; deze zoo genaemde Zusters van Liefde, hebben hunnen ingang genomen in zeker huijs in de Lange Nieuwestraet, voorbij S^t Jacobskerk, omtrent de Cellebroedersstraet, en het scheijnt dat de stad dit voor hun gehuert heeft, en van dit huijs hebben sij eene gemeijnschap met het clooster der Miniemen, alwaer een hospitael der Marine gemaekt is, daer komen sij die soldaeten dienen en besorgen.

De oude en door de Pausen geapprobeerde religieuse gemeijntens omgeworpen en uijtgeroeijt hebbende, wilt men een ander van eene Fransche instellinge indringen, en waervan de Regels ons geheel vremd voorkomen.

Junij

Daer wird wedrom met grooten spoed aen de fortificatiën dezer stad gewerkt, jae op 5 Junij wird den meulen afgebroken. De hoveniershoven en landen die in die werken vallen wirden geheel omgegraeven en verwoest, tot eene onuijtsprekelijke schaede voor die menschen, niet wetende waer hunne broodwinninge gaen te zoeken.

Den 12 Junij snagts kwam er order dat de troupen van het 56^ste regiment voetvolk met vollen spoed vertrekken moesten, hetwelk in den morgent plaets had. Sij gingen naer de kanten van Nimegen, dog wat de reden van zoo schielijk vertrek was, wist men niet.

ETAT DES GRAINS ET LEGUMES VENDUS SUR LES MARCHES DE CETTE VILLE............ DU MOIS DE JUIN AN 1810.

Nature des grains et légumes	Quantités d'Hectolitres vendues	Prix moyen de l'Hectolitre
Froment	125		f. 23,25
Seigle	335		f. 9,80
Orge	548		f. 9,80
Blé noir ou sarrasin	74		f. 9,02
		1^re qualité		2^me	3^me
Avoine	132	f. 6,68		f. 6,50	f. 6,32
Foin	par 5 myriagrammes	f. 4,93		f. 4,67	f. 4,36
Paille de froment	par 5 myriagrammes	f. 2,80		f. 2,72	f. 2,63
Paille de seigle	par 5 myriagrammes	f. 2,72		f. 2,63	f. 2,50
Paille d'orge	par 5 myriagrammes	f. 1,99		f. 1,94	f. 1,88
Paille d'avoine	par 5 myriagrammes	f. 1,54		f. 1,49	f. 1,34
Beurre	par 5 hect.	f. -,71		f. -,69	f. -,64

Certifié par nous, Maire de la ville d'Anvers, le vingt deux du mois de Juin an 1810.

Julij

1 Julij. Daer waren eenige troupen naer Holland vertrokken, van welk land (ten jare 1806, door Napoleon ten voordeele van sijnen broeder Louis in een koningrijk opgeregt was) gemelden Lodewijk bij decreet gegeven tot Harlem in dato 1 Julij 1810, afstand gedaen had in faveur van sijn oudsten zoon, Napoleon Lodewijk, Groothertog van Berg

en Kleef, geboren 8 October 1804, en desselfs broeder, benoemende geduerende de minderjaerigheijd der gemelde kinderen de coningin tot regentesse en voogdesse derzelve, dewelke afwezig zijnde, is het bestuur aen eenen Raed van Ministers toevertrouwt. Dit geschiede volgens sijn decreten van gemelden dag, omdat hij den haet van sijnen broeder Napoleon op sig getrokken had, en niets meer volgens desselfs zin konde ten uijtvoer brengen, en tusschen den 1 en 2 dezer maend heeft hij in 't stilte dit land verlaeten, hebbende eene somme geld met sig genomen, en het is nog onbekent waer hij naer toe is.

Den 2 Julij smorgens van voor vier uren op het onverwagts, vielen de commissaires de police vergeselt met gendarmen in de huijsen van sommige geestelijke, welke op de schandigste wijse bij het gouvernement beschuldigt waren, namentlijk: den Eerw. Heere Hieronijmus Verdussen, woonende bij den Eerw. Heere Blas, Paulus Blinkvliet, woonende bij sijne moeder in de Lombardstraet, bij de onder-pastoors der cathedraele, en bij den Eerw. Heere Schuermans, dewelke niet gevonden wirden. Verders den Eerw. Here Aertspriester, Pater Wouters, beggaerd, en Pater Clerens, minderbroeder, deze drij wirden ongelukkiglijk verrast en eerst in de gendarmerie (refugie van Tongerloo op S^t Jacobsmerkt) gebrogt, en van daer naer Lier gevoert, alwaer nog verscheijde pastoors, priesters van de dorpen daer rondom in de Kempen opgeligt, gebragt wirden en wat er van komen zal, moest men afwagten. Dit gaf groote vreese onder de geestelijke en onder de inwoonders, denkende dat de oude verbolgingen wedrom gaen opstaen en men wist geenen reden daer van.

Bij een decreet van Lodewijk, koning van Holland, gege-

ven tot Amsterdam 3 Julij (sic) dede hij afstand van die landen ten voordeele van sijnen zoon Napoleon Lodewijk en bij sijn gebreke ten voordeele van desselfs broeder Karel Napoleon en maekte eenige schikkingen voor die landen, en vertrok in stilte van daer weg, sijne kinderen en veel schulden agter latende, maer veel geld medegenomen hebbende. Dit was omdat hij in den haet van den keijser sijnen broeder gevallen was, soo men seijde en aldus nam dit koningrijk een eijnde.

Men sag seffens, immers 9 Julij daerop, een ander besluijt verscheijnen van den Franschen keijzer, waerbij Holland aen Vrankrijk vereenigt word, waerover eenieder verwondert en ook bedugt was.

Den 13 Julij was alhier de tijdinge dat de landen van Holland bij een decreet van 3 dezer aen Vrankrijk vereenigt zijn.

Augusti

Den 9 Augusti tegen den avond wird Jw Van der Schrick, overste der infermerije van 't Beggijnhof, met Jwen Segers, costeresse en Coen ook beggijntjen op de Meer woonende, opgeligt en in het clooster der Discalsen (dienende voor het tugthuijs) in egtenisse geset, en op den zelven dag was Jwe Beckx, overste der scholieren ofte convent op de Eijermerkt woonende, door den commissaire van Asse opgeligt zijnde, aldaer ook gebrogt.

Den 10 Augusti smorgens ten 5 ueren wird Jonkvrouw Van der Aa, van haer speelhof tot Deurne gehaelt en ook binnen deze stad in gemeld clooster bij haere voors. mede-

zusters in gevangenisse geset. Daer was onder de Beggijnen van over eenigen tijd, jae sedert het overlijden van den Eerw. Here .......... Denkens, pastoor van 't Beggijnhof alhier, waeren er eenige geschille en moeijlijkheden ontstaen, ten opsigte van den Eerw. Here L. Delzenne, die wegens het Bisdom van Mechelen tegens den dank van het grootste getal der Beggijnen als pastoor was aengestelt, dewelke sij niet aenveerden wilden, seggende onder de pastoors der parochie te willen staen, immers zoo lang sij hunne huijsen verlaeten en verre van 't Hof verblijven moeten.

Den 22 Augusti was er eene groote consternatie onder de kooplieden, cassiers en alle degene vele liggende geld bij sig hadden, en dit doordien er ingevolge een besluijt tegen eenieders verwagting tot Parijs genomen, de geldspeciën zoo hier te lande als in 't land van Luijck gemunt, merkelijk vermindert waren.

Den 23 Augusti zijn gemelde 5 beggijntjens uijt het clooster der Discalsen, naer de fondatie Ternincks gebrogt, en aldaer aen de bewaernisse van een gardien bevolen, den welken sij betaelen moeten.

September

Sondag 16 September savonds was alhier een decreet van 12 dezer aengeplakt, behelsende eene verminderinge der Fransche geldspeciën, te weten:

de dobbel Louis op	47 f. 20 C^t
ditto enkele	23 f. 55 C^t
Fransche Kroon	5 f. 80 C^t
ditto halve	2 f. 75 C^t

Deze stukken zullen in de munt ontfangen worden te weten:

degene van 48 en 24 livres tot 3094 f. 43 cent. den kilogram degene van 6 en 3 livres tot 198 f. 31 cent. den kilogram de stukken 30 en 15 stors zullen omloopen voor de weerde van 1 fr. 50 centimen en voor 75 centimen.

Woensdag 19 September wird alhier van stadswegen uijttrompet dat de 5 stuijver- en 10 oord- en plaquettenstukken moesten aenveerd worden op den ouden voet alsoo die in het decreet niet vermeld waren.

December

Het geschil tusschen de Beggijnen nog altijd hangende en de 5 bovengemelde nog in de Ternicsche school gevangen zijnde, is er door den Plebaen der Cathedraele, Van Bomberghen, aen de Beggijnen welken den aengestelden pastoor Delzenne niet willen herkennen, uijt den naem en van wegens het Vicariaet van Mechelen, voorgestelt, dat sij gemelde pastoor moeten herkennen of dat sij den Beggijnenstaet moeten verlaeten. Het groot getal Beggijntjens waeronder de besonderste van het Hof waeren, hebben de gemeijnte verlaeten en omtrent 40 hebben hem herkent, dewelke alsdan in de Firmerije, wesende op de Meer in 't huijs van Jonkvr. Le Candele, op 2 December tot den keus van eene nieuwe Overste zijn overgegaen, en Jonkvrouwe Herry als Meesteresse gekosen hebben; of de in egtenis zijnde alsnu geen deel meer van het Beggijnhof maekende, zullen loskomen, wagt men met ongedult af.

Den 3 December begonst alhier een droevig en ongelukkig vertoon; daer wirden ingevolge een decreet van Napoleon,

de Engelsche goederen, welke van tijd tot tijd hier en elders aengeslaegen en zoo in den Entrepôt (Borgtkerke) als in 't Comptoir der Douanen (Seminarie) bijeen versamelt waren, op wagens en karren naer het Groenkerkhof (bij de Fransche de Place Bonaparte genoemt) gevoert en aldaer in 't midden der zelve plaets daer het kruijs plagt te staen, op het graf van wijlen den Bisschop Carol. d'Espinosa, openbaerlijk verbrand. Daer sag men de schoonste lakens, casimiren, en alle soorten van stoffen, neteldoeken, percaels, bombasijn, koussen, quinqualiën goeden, sargiën en alle andere soorten van Engelsche koopmanschap voor vele honderde duijsende gulden, daer door het vuer verslonden worden, en dit duerde de volgende dagen tot den 7 ditto. Zulk wreed en ongehoord vertoon ontstak de gemoederen der inwoonders zoo danig, dog niemand durfde sig daer tegen stellen; de geheele plaets was met soldaeten beset, maer scheldwoorden en verwenschingen op Napoleon wirden genoeg gehoord en die voor den wreedsten van alle tirans uijtgemaekt wird.

Woensdag 6 December smorgens 9 ½ uren wird den Eerw. Heere ...... De Moor, gebortig dezer stad, als pastoor van St Jacobskerk alhier ingeleden, en die alsdan besit van die pastorije genomen heeft, in plaetse van den Eerw. Heere Matthias Van Camp, denwelken door Napoleon over eenigen tijd tot bisschop van 's Hertogenbosch benoemt was, maer of hij door den Paus zal geconfirmeert worden, staet te besien.

Onlangs waren er verscheijdene van onse rijkste ingesetenen op eene ongelukkige wijse door het Frans gouvernement geplaegt, namentlijk den baron van Schilde, die sig 40 aren van hier verwijderen moest en wiens dogter sonder consent van Napoleon niet mogt houwen; dit brogt in dit huijs

eene aldergrootste droefheijd, en Mevrouw de gravinne d'Oultremont mogt in deze stad niet komen, maer op haer hof te Wegimont blijven; Jon^r de Pret in houwelijk met Vrouwe Roose moest sig naer Parijs begeven en aldaer verblijven, en intusschen moesten sijne kinderen naer de liceën komen, hetwelk Mevrouw geboren Roose, soo danig aentrok en versloeg, dat in doodsgevaer zijnde, haer de laetste H. Sacramenten bedient zijn geworden, en nog anderen wirden geplaegt; denkt eens hoe het tegenwoordig in onze stad gaet.

voetnoot(1): Schrijver bedoelt waarschijnlijk: 17 Februarij 1810. Gemeld besluit was geteekent te Weenen 17 Mei 1809, en in Februari 1810 gepubliceerd.

Vorige Volgende