|
| |
| |
| |
1811
Januarij
Den 3 Januarij wird de craen staende op de werve begonst afgebroken te worden, dezelve was verkogt voor 50.000 francs of daer omtrent. Grammeye segt:
dat dit voordeelig werktuijg om schepen te lossen aldaer zoude gemaekt of hermaekt zijn ten jaere 1369.
En in het Antwerps Cronijkje leest men:
Dat anno 1546 den nieuw vaststaende craene op de werff 't Antwerpen gemaekt wirt, en niet omdraeijende.
Maer de hedendaegsche craene volgens dat men op den voet der zelve leest is gemaekt in de jaeren 1664.
Het is een zeer groot werktuijg waer men de swaerste stukken uijt de schepen, bij middel van een groot draeijende wiel daer verscheijde menschen in gaen, opgehaelt en gelost wirden, dog sedert langen tijd ongebruijkt, en seer vervallen; de schepen worden tegenwoordig met hunne tekels gelost.
Den 7 Januarij sag men alhier wegens den Maire aengeplakt:
Dat door het kuijsschen dezer stadsruijen en dezelve te leeg uijtgeruijmt zijnde, jae op sommige plaetsen selfs tot onder de fondamenten der huijsen, waeren er eenige in gevaer van vallen, zoo als 't reeds in de Oude Mannekensstraet tegen den Leghuijt
| |
| |
geschied is, verscheijde agtergevels van die huijsen ingestort en andere ook op andere plaetsen geschoort zijnde, en door alle instortinge of bedrijginge van in te vallen, verscheijde huijsgesinnen genootsaekt waren dezelve te moeten verlaeten.
Ten dien eijnde had den Maire op 7 dezer een besluijt genomen waer hij segt:
gedwongen te zijn van die ongelukkige familiën te moeten huijsvesten, dat hij ten dien eijnde dezelve in groote huijzen zenden zal en dat hij van de inwoonders verwagt dat sig dezelve met liefde, uijt medelijden zullen aenveerden en een gedeelte van hunne huijsen tot woonplaets opdraegen.
Dog niemand sig daertoe genegen toonende, heeft hij immers die huijsgezinnen in eenige ledige huijsen deser stad geplaetst, selfs met geweld en tegen den dank der eijgenaeren, dewelke seker niets daer voor trekken zullen en nog in gevaer zijn dat aen hunne huijsen veel schade zal toegebrogt worden. Eertijds zoude men daer van stadswege betaelinge voor bekomen hebben, maer nu zijn de cassen der stad altijd ledig en uijtgeput.
| |
Februarij
Ten zelven tijde (6 Februarij) zag men alhier aengeplakt een besluijt van Napoleon van 23 Januarij laest, waerbij de Pauselijke breve, gegeven te Savona den 30 November 1810 en toegesonden aen den Capitularen Vicaris en het Capittel der Metropolitane kerk van Florentiën, verworpen wird, als oppretus (?) dat dezelve strijdig was met de wetten van het keijserrijk en de kerkelijke regeltugt, wordende daerbij verboden, die bekent te maeken en er direct of indirect eenige uijtvoeringe aen te geven; zullende degeen welke bevonden zullen zijn, door geheijme wegen gezegde breve beroepen, overgeven of medegedeijlt te zullen hebben, zullen door de regtbanken vervolgt
| |
| |
worden en gestraft als misdadige, poogende den staet door borgeroorlog te stooren etc.; denkt eens hij stelt sig boven den Paus, welkers gesag hij verbant.
Den 11 Februarij smiddags vertrok den Baron van Schilde, Mheer ...... van de Werve, uijt eene der oudste familiën van Antwerpen gesproten. Hij moest deze stad door order van het Frans gouvernement verlaeten, niet om eenige crime, maer omdat het zoo geordonneert is. Is met zijn vrouw, zoon en dogter naer Rijssel gaen woonen, moetende aldus sijne familie, schoon huijs door het geheel nieuw gebouwt in 't Kipdorp, en ook sijn kasteel tot Schilde, verlaeten.
Jonr Jacobus de Pret met twee soonen moet ook deze, sijne geboortestad verlaeten tot aldergrootste droefheijd van sijne vrouw en kinderen.
Mevrouw Gravinne Douairière d'Oultremont was sedert eenigen tijd al naer een harer kasteelen vertrokken.
Den 27 Februarij zijn de Beggijntjens in de Fondatie Terninck tot nu toe geseten hebbende, eerst verlost, hetwelk hun den 25 te voren aengedient was. Sij sijn onder borge losgekomen om een rede te seggen, aengesien er niets tegen hun konde ingebrogt worden. Sij hadden in gevangenisse in civiel arrest geweest zedert...
De zaeken geeijndigt op deze wijse, daer was de geheele gemeijnte voorgestelt of sij wilden onder hunnen pastor staen, of van den Beggijnen staet afzien, 30 à 40 hebben den pastoor gevolgt, maer de besonderste omtrent 70 sterk zijnde, hebben liever het Beggijnhof bedankt als hem te herkennen als hun pastoor, waeruijt genoegsaem bleek, dat hij aen de geheele gemeente niet behaegde. Die met hem waeren zijn in het huijs op de Meer onder den naem van Fermerije gebleven en de andere Beggijnen met het Convent op de Eijermarkt woo- | |
| |
nende, hadden hunne capelle moeten sluijten en waren nu van de andere geheel afgesneden, den pastoor had zedert alle de meubelen van het Hof weggehaelt en op de Meer geplaetst en men segt dat de Beggijnen op de Eijermerkt niet zullen mogen bij malkander blijven.
| |
Meert
Den 20 Meert smorgens begon de lotinge der jongheijd op 't stadhuijs, voor de requisitie hetwelk eene aldergrootste droefheijd veroorsaekte.
Omtrent 1 uur smiddags wird met het geluij van alle de klokken, beijaerdspel en het geschut van 't canon aengekondigt dat Maria Louisa dezen morgent van 9 uren van eenen zoon gelegen was. Savonds wirdt het geluij in de cathedraele herhaelt en men moest onze huijzen verligten en aldus sag men vreugde en droefheijd op dezen dag.
| |
April
Den 1 April was een dag van droefheijd voor vele van onze inwoonders; men zag niet als ouders, broeders, susters en vrinden van jongelingen opbrengen en in gevangenisse leijden, van jongelingen seg ik, dewelke sig aen de requisitie of conscriptie militair onttrokken en sig versteken, of van kant gemaekt hadden, waervoor hun familie en vrinden, in egtenisse genomen wirde tot dat die sig onder de troupen quamen begeven. Onbeschrijffelijk is zulks om schrijven, en dit spectakel had de volgende dagen nog plaets; jae wird zoo op de dorpen, als andere steden op de zelve wijse gepleegt, en ondertusschen zag men van verscheijde jongens sig vrijwillig om hun ouders en vrinden te verlossen, sig in de handen begeven en
| |
| |
andere sag men gebonden binnen brengen. Jae het was niet als droefheden dat men sag begaen en hoorde dat hier uijtgewerkt wird. Alle diergelijke wreedheden begon men in deze stad ook te plegen, met geweld willende doen aenwijzen, die jongens dewelke sig versteken hadden en gevlugt waren om de militaire conscriptie te ontgaen.
Den 16 April riep de Maire de bezonderste der ambagten, onder andere sommige der oude Dekens bij sig, hun voorstellende van hunne ommegangswagens, kleeden en andere cieraeden in staet te stellen om bij forme van omgang gedragen te worden, als Bonaparte hier zal inkomen, die eerstdaegs verwagt word. Vele van deze vroegen wie hun betaelen zal, waer weijnig antwoord op gegeven wird, dog wirden sij tot deze kosten tegen hun dank gedwongen.
Den 18 April wirden de huijzen op 't Leeg Kiel van de werken af tot selfs de herberge ‘De Snellen’ nevens de binnenweg van Hoboken in 't Kielsbroek toe, en op den steenweg bij het Hooghuijs begonst afgebroken te worden; de inwoonders moesten seffens de vlugt nemen met hunne beesten en goederen, en hunne hoven die zoo schoon stonden en daer hunne broodwinninge in gelegen was verlaeten. Jae het was aldaer eene consternatie die onbeschrijflijk was. Aen sommige was het savonds te voren maer eerst gewaerschouwt. Jae, die niet seffens verhuijsden, wirden hunne huijsen boven hun hoofd afgeworpen; sij waren aldus genoodsaekt bij de gebueren of bij hunne vrinden in te vlugten, hunne boomen en vrugten in hunnen hof verlaetende, en hoe zullen zulke menschen den kost krijgen? Daer werkte misschien 4.000 man aen deze werken en onnoodige versterkingen der stad.
| |
| |
| |
Meij
Den 2 Meij. Immers in 't begin van deze maend wird het tugthuijs aen de Dijkskens begonst afgebroken te worden.
Den 9 Meij wird de Huijdevetterscapel voor een hoeijmagazijn gebruijkt, even alof er geen andere plaetsen waren, waerdoor de Diensten die aldaer sondags verrigt wirden, moesten gestaekt worden.
Meest alle de capellen waren te niet, de Schipperscapelle, de Gratiecapelle, St Jacobscapelle in de Keijzerstraet wirden ook voor magazijn gebruijkt, degene van Julianusgasthuijs, die van St Eloij op de Peerdemerkt, Lucia, Troonborgcapelle, welke laetste geheel weggebroken waren, alof er nooijt geen gestaen hadden.
Den 15 Meij wird de kerk ofte capelle op het Kiel, daer alle sondaegen tot nog toe Misse tot het gemak der inwoonders gelesen wird, seffens en met allen spoed uijtgebroken en ledig gemaekt, wat er zal van komen staet te bezien.
| |
September
Het geheel Leeg Kiel wird omgeworpen en daerom wirden nieuwe vestingen gemaekt gelijk sij rondom de stad gedaen hebben, en de schorre langs henen de Schelde wird aen de scheepstimmerwerve gevoegt, de overblijfsels van het Carthuij-sersclooster, eertijds aldaer agter de kerk gestaen hebbende, en welke men met leeg water nog zien konde, wirden er geheel uijtgegraven.
Aen den Appelendijck en daer omtrent wirden de huijsen en hoven in de maend September ook afgebroken en vernie- | |
| |
tigt; de scheepskommen wirden met allen spoed voortgezet en zoo danig dat de mueren daer van alsdan agter het Oostershuijs en Zuijd- en Westzijde reeds zeer verre gevordert waren. Het getal der huijzen die met al deze veranderingen binnen en buijten deze stad afgeworpen zijn, is ongeloofbaer. In de buijtenwerken der stad, met het vergrooten der zelve, zijn verscheijde hoveniershoven zoo tusschen de Roode- en Kipdorppoort als St Joris- en Beggijnenpoorten ingenomen, wezende rondom de stad dobbele vestingen gemaekt; en buijten de Slijkpoort was den Polder geheel omgespit tot bij het Leeg Palingshuijs toe; jae boven Austruweel was een fort, zooals buijten de Beggijnenpoort, opgeregt. Men had verscheijde poorten door den stadsmuer gemaekt, bruggen over de vesten geleijd om op die nieuwe versterkingen te komen. In de casematten bij St Joris-, Kipdorp- en Roodepoorten waren schrikkelijke werken gemaekt.
De buijtenbruggen aen St Joris- en aen de Kipdorppoorten waeren herleet en gebrogt op de wijse als die door de Franschen eertijds nog gemaekt hadden geweest, het welk een grooten omweg maekte. Men gong over dezelve half September. In den Vlaemschen Polder over het veer wird seer gewerkt en als een stad gemaekt, wordende de Nieuwstad genaemt, jae met duijzende menschen zijn er ten allenkant in 't werk met maeken en breken.
Hier voegt schrijver een gedrukte omzendbrief bij behelsende het logement der soldaeten, de inwoonders in klassen verdeelend om bij inschrijving van het logeeren der soldaten verlost te zijn:
| |
| |
Ville d'Anvers.
Casernement Militaire.
Conformément au Registre de recensement la maison No 1368, 3me Section, est portée dans la 6me classe à 12 francs par an.
AVIS INTERESSANT.
La souscription de la 1re classe, c'est-à-dire de ceux des habitans qui doivent loger six hommes, sera de cent vingt francs par an.
La 2me de quatre à six hommes, cent francs.
La 3me pour quatre hommes, quatre-vingt francs.
La 4me de deux à quatre hommes, cinquante francs.
La 5me des personnes aisées pour deux hommes, trente francs.
La 6me des petits marchands boutiquiers pour deux hommes, douze francs.
Et enfin la 7me de ceux appelés à loger au besoin deux hommes, six francs, etc.
Anvers, le 2 Septembre 1811.
Les membres de la
Direction du Casernement Militaire,
Joseph VAN CANTFORT.
Sondags snagts 29 en 30 September arriveerde den keijzer Napoleon alhier, langs het water, en nam het logement in 't Bisdom. Zijn gevolg wird in de rijke huijzen geleijd en de gardes bij de borgers, die er veel last mede hadden, waervan ik bij ondervindinge spreken kan. Smorgens om 7 uren hoorde men die aenkoomste met het geluij der klokken en het geschut van 't canon aengekondigd.
De volgende dagen ging hij alle de werken, onder andere de nieuwe chantier, fortificatiën der stad, de komme en zoo
| |
| |
voords, jae de nieuwe werken in den Vlaemschen polder, afzien en gaf ondertusschen gehoor zoo aen geestelijke als wereldlijke.
| |
October
Dijnsdags 1 October kwamen sij in de commedie. Thuijs komende heeft hij den jongen Cornelissen als Maire dezer stad benoemt, eenen jongelink van 23 jaren, waerover vele menschen verwonderd waren. Den onder Maire Jean E. Werbrouck was nog altijd te Parijs, en ongetwijffelt om alle de beschuldigingen tegen hem ingebragt alsnu afgeset.
Den 2 October was het grooten revue.
Den 6 October savonds om half negen uren hoorde men met het geluij der groote klok van St Andries en het grof geschut het houwelijk aenkondigen van eene dogter van den Prefet Miritime en den ......... hetwelk alsdan in de choor van die kerke voor den Eerw. Heere Pastoor gecelebreert is. Dit geluij verwonderde ieder omdat het zoo laet in den avond was.
Den 8 October is Jonr ......... Cornelissen, eenigen zoon van Jonr ......... Cornelissen, die chambelan en grave door den Franschen keijzer gemaekt was, als Maire dezer stad door den zelven keijzer benoemt zijnde in plaetse van Jonr Jan Steven Werbrouck, geïnstalleert.
Omtrent den zelven tijd zijn de religieusen van La Trappe, tot Westmael, een clooster en kerk gebouwt en door vele welddoenden begunstigt, weggejaegt. Dog de goeden wirden gereclameert door die dezelve op sekere conditiën aen deze reli- | |
| |
gieusen gegeven oft beter geseijd, geleent hadden; en aldus zag men deze nieuwe stigtinge, met toelaetinge van het gouvernement opgeregt, door hetzelve gouvernement wedrom vernietigt, en dat, omdat er een clooster van dit order in Spagniën, tegens de ondernemingen van Napoleon, tegen dit rijk, opgestaen had, zoo men seijde.
Den 16 October smorgens om 11 uren is de nieuwe klok te St Andries aldaer in de kerke gewejid, Jonr Louis Ullens en ............ waren peter en meter van dezelve. Deze klok was tot Loven bij Van der Gheijn gegoten.
Den 31 October wird er een groot deel jongens uijt ons knegtjenshuijs genomen en op de schepen als zeesoldaet of matroosen gestelt; met een woord in hun ongeluk naer ziel en lichaem gebragt. O, wat ongelukkig lot! En op de zelve wijze gong het met de weeskinderen in Holland, die uijt de arme huijzen gehaelt en insgelijks op de schepen gestelt worden.
| |
November
Den 15 November wesende Vrijdag, wird de Graenmerkt voor de eerste mael gehouden op de plaets waer St Joriskerk gestaen had, en zulks was ingevolge een keijserlijk besluijt van 7 October tevorens. En alsdan waren de Zeeuwse en Brabantsche korenmerkten te niet, welke laetste gebruijkt wird om canon, affuijten en ander oorlogsinstrumenten te plaetsen, als gelegen zijnde bij het clooster der P.P. Discalsen, hetwelk, behalve voor eene gevangenisse, nog voor een arsenal der artillerie gebruijkt word.
| |
| |
| |
December
Den 10 December verscheen er een decreet de dato ......... waerbij de speciën minder als den franc maer in betaelinge moeten aengenomen worden ter concurrentie van eenen franc, en degeen tot 1 ½ franc ter concurrentie van 5 francs. Dit brogt groote verslaegentheijd onder onse ingesetenen, besonder onder het gemeijn volk, door dien dat die munten namentlijk de Luijksche en Brabantsche schell. door een ieder in de winkels en op de merkten geweijgert wirde. De cassiers hadden de Luijksche schell. sedert eenigen tijd al beginnen te weijgeren, waerover al eenige geschillen tusschen de kooplieden geresen waren. Daer waren over dit decreet al eenige representen bij het gouvernement gedaan, daer den uijtslag op verwagt word. Eenieder stelde sig tegens het aenveerden der schell. want, schoon het decreet segde, dat men die speciën ter voorse concurrentie moest aennemen, daer tegens wird gevraegt, hoe men die, in menigte met kleijn betaelinge ontfangen dan moest uijtgeven.
Den 12 December was er op de borze wegens den Maire aengeplakt, dat de borze voortaen van 1 December tot 1 Meert boven op de groote zael zal gehouden worden, en van dan af begon de borze boven op de vermaerde Schilderskamer van den eenen opkoom tot den anderen. Deze saelen waeren van alle de schilderijen ontbloot, welke naer het clooster der Minderbroeders gedeeltelijk overgevoert waren, alwaer, alsnu de teekenschool ofte academie gehouden word, en alwaer de schilderijen en die der kerken dezer stad en departement versaemelt en in de kerk geplaetst zijn, wordende het museum genoemt. Al nieuwigheden.
Vrijdag 13 December waren op de merkten verscheijde geschillen ontstaen ten opsigte van het geld.
|
|
Auteursrecht onbekend