Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

2579. Tegen wil en dank,

d.w.z. tegen zijn zin, hetzelfde als het 17^de eeuwsche tegen wil en zin²⁾. Het znw. dank heeft hier de oude, nog in Zuid-Nederland bekende, bet. bewaard van zin, wil³⁾, die het ook nog heeft in ondanks. Vgl. het mnl. jegen, ane sinen danc; t'ondanc ende t'onwille, tegen iemands zin; Mnl. Wdb. II, 60; V, 300; 17^de eeuw tegen zijnen dank, tegen zijn zin, gedwongen. De tegenwoordige uitdr. komt in de middeleeuwen nog niet voor. Ook Kilaen en Mellema vermelden haar niet. Bij De Brune, 339 wordt aangetroffen: Die teghen wil en danck is goet, en houdt niet langh de zelve voet; bij Pers, voorw. tegens wille en danck; 353 a: tegens zijn wille en danck; bij Hooft, Brieven, 32: Tegens dank ende wille van haar en haare maagden; vgl. nog Halma, 106: Tegens zijnen wil en dank, bongré malgré qu'il en ait; Sewel, 167: Hy heeft het tegens myn dank (tegen myn wil) gedaen, he has done it against my will; ik zal het tegen zyn wil en dank doen, I'll do it in spite of his teeth; hy moest met of tegens dank daar toe besluiten, he was obliged to do it with or against his will, if he would or not; Harreb. I, 120 b; afrik. tegen wil en dank.

2) Vondel, Salmoneus, bl. 37.

3) Vgl. Antw. Idiot. 329 en De Bo, 212: dankelijk, aangenaam.