Otthoman ofte kort begryp der levens vande Turcksche keyzers, t' sedert Otthoman den I. tot Mahomet den IV. Teghenwoordigh regeerende

Bajazet, soon van Amurat, V. keyser der Turcken.

't Jaer 1380.

DEn blixem verschrickt al-ghemeynelijck, verderft onvercheydelijck ende sonder aensien, gaet voorby in eenen ooghenblick, ende verdwynt in eenen stondt: alle dese hoedanigheden kommen uytter-maeten wel toe aen Bajazet, vande sijne Gulderum by-ghe

[p. 15]

naemt, dat is den Blixem des Hemels, ofte eene woedende Zee-baere: want sijne vlijtigheyt dede hem verschijnen als eenen Blixem, den roem van sijne overwinninghen jaeghde gheheel de werelt den schrick aen, sijne wreedtheyt gaf ten vyere ende ten sweerde alle de Landtschappen soo vande Christenen als vande Mahometanen daer hy door trock; ende eyndelinghe in eenen Veldt-slagh alleen verloor hy sijn heerschappye ende glorie, eyndighende ongheluckelijck sijn leven in eene ellendighe echtenisse. Hy begon sijn heerschappye door de moort van sijn Broeder Solyman, ende het ombrenghen vande Kinderen vanden Hertogh van Servien, die hy levende aen kleyne stucken dede hacken: ende sondt om zich te verstercken eene Colonie, ofte volck-plantingh van Turcken in Macedonien, eene andere naer Scopia in hoogh Mysien ofte Servien; daer naer terstondt overgaende in Europa, beoorloghde hy de Traballianen, ende won eenen Veldt-slagh jeghens Marcus hunnen Vorst, alle sijn volck te neder-maeckende, ende hem daer onder doodende, door welcken middel hy veroverde het beste ghedeelte van sijn Landt: van daer komt hy verwoesten gheheel Thessalien, Phocidien, ende Attica, liever hebbende de Griecken aen hem schattinghe te betaelen, als met malkanderen over-een te komen, leveren hem Philadelphis, ende maecken hem tot Rechter van hun gheschil: weder-ghekomen zijnde in Asien, neemt hy de Stadt Eritza in Armenien, ende die van Hysipolis, Iconium, Cesura, Migdien, ende Assara op den Caraman; beoorloghende alle Mahometaensche Vorsten van Asien, dwongh die te gaen bystandt ende hulp vraghen van Tamerlanes Coninck vande Tarters; Daer-en-tusschen weder-keerende in Europa, stelde al-daer tot Veldt-oversten van sijn Legher eenen Grieck Theodorus ghenaemt, Sone van Ian Lascaris, die hem de Stadt van Domaice wan, ende de Vestingh Delphos; ende vervolghende den loop sijner overwinninghen, begaf

[p. 16]

zich naer Hongaryen, d'welcke hy gantsch verwoestede met de Rijcken van Bosnia, ende Croatien, naer dat hy verslaghen hadde de Franschen, Bourgoignons, Duytschen, ende Hongaroisen, in dien beroemden slagh van Nicopoli, in't jaer 1393. inden welcken hy ghevanghen nam Ian, Sone van Philips Hertog van Bourgoignen, den welcken hy met noch vier ander los liet, mits betaelende rantzoen; doende wreedelijck om-hals brenghen de overighe vande Françoisen ende Bourgoignons; beleghert de Coincklijcke Stadt van Buda, van waer hy moet op-breken; en meynende sijnen toorn te gaen breken op de Walachen, ende voornamentlijck in Molavien, wordt ghenootsaeckt zich van daer te vertrecken; derhalven dat gheheel het gheweldt van sijne rasernye zich quam storten op de Stadt van Constantinopel, de welcke hy nu acht jaeren berent hielt, af-werpende haere Voorborghten, ende de selve soo benauwende dat 't en hadde gheweest de komste van Tamerlanes, ende de schade die hy in Asien dede door alle de Landen van sijne heerschappye, 't was soo met haer gheleghen, dat sy niet langhe konste volherden in teghenstandt te bieden; maer Tamerlanes hebbende van nu al eenen Velst-slagh teghens de sijne ghewonnen, ende de Stadt Sebaste inghenomen al-waer sijnen Soon Solyman ghedoodt wiert werdt hy ghenootsaeckt by-een te trecken alle sijne macht, ende zich te vertecken om sijn eyghen Landt te beschermen; de eeuwighe Voorsienigheyt toe-laetende dat den ghenen zich noemende den Blixem des Hemels, bejeghende als vyandt den ghenen zich noemde den Gheessel Godts; ende inder waerheyt hy was gherechtelijck sijnen gheessel, want hem hebbende ghelevert eene vande merckelijckste ende bloedighste Veldt-slaghen, die'er oyt op de wereldt gheschiedt zijn, op het pleyn van Angory, ofte Ancyren in Amasien, by den Bergh Stella, eene ghedenckweerdighe plaetse op de grenzen van Bethynien ende Gallatien,

[p. 17]

(al-waer Pompejus Methridates versloegh) in't jaer 1397. den welcken eenen gheheelen dagh duerde, ende 14000. Turcken te neder-ghemaeckt wierden, tusschen welcke Mustapha was een van sijne Sonen, de andere met hem ghevanghen ghenomen; Wat sijne echtenisse belanght, was eene ysere Kevie, dienende aen Tamerlanes tot voet-banck als hy op sijn peerdt steyghen wilde, ende op-raepende als eenen hondt het ghene hy hem toe-wierp, eyndighende alsoo ellendighlijck sijn leven, 28. jaeren gheregneert hebbende. Hy was een overloopent man, ende vol van laet-dunckentheyt, ten uytersten wreedt, sonder trauw, ofte andere goede gheneghentheyt, gheen ander oogh-wit nochte begheerte hebbende als om zich selven groot te maecken, ende bloedt te vergieten: hy was in het beghin van sijne regeeringhe gheluckigh: maer het eynde daer van was seer ellendigh: hy hadde ghetrauwt de Dochter vanden Despote ofte Vorst van Servien, de welcke oock met hem ghevanghen ghenomen wierdt (want hy die altijdts met hem leyde als de liefste van sijn vrauwen) ende vande welcke tot spot zich Tamerlanes aen tafel dienen dede.