Het bereysde Oosten

d'Eer-namen die den Grooten Heer hem toe-schrijft.

ICk, de welcke ben door de onbepaelde Ghenaden vanden Rechtveerdighen. Grooten, ende Almachtighen Schepper, ende door de menighvuldigheyt der wonder daeden van het Hooft sijnder Propheten, Keyser vande zegenpraelende Keysers, Uyt-deelder der Croonen aen d'alder-meeste Princen vande Aerde: Dienaer van d'alder-beroemste ende alder-heylighste Steden Mecha ende Medina, Beschermer ende Regeerder van 't Heyligh Jerusalem, Heere van Europa, Asien, ende Afrycken, verovert met ons overwinnende sweerdt, ende schrickelijcke lancie, te weten: van het Landt ende Coninckrijcken van Natolien, Caramanien, Cursen, ende Georgien, van d'Yser-poorte, van't Landt der Vorsten van kleen Tartarien, van Cypres, van Arbequir, van Aleppo, van Arseron, van Damascus, van Babylonien, van Baesara, van Arabien, van Abeck, van Tunis, van Tripoli, ende van soo veel ander Landen, Eylanden, Ghewesten, Weghen, Volcken, Gheslachten, Af-komsten, ende van soo veel duysenden millioenen kloecke Kryghs-lieden, die rusten onder de ghehoorsaemheyt ende billigheyt van my Amurat, door de Ghenade Godts Toe-vlucht van d'alder-meeste Vorsten des werelts, ende van de Eerweerde Keysers.

[p. 171]

De Turcken noemen hem gemeenlijck Patissa, dat inde Persiaensche tale te seggen is, meer als Coninck: inden Serrail wordt hy genoemt Huncher, dat is, Bloedtvergieter: hy geeft oock den Coninck van Vranckrijck den Eer-naem van Patissa; andere Princen naemt hy Chef, dat is, Regeerder: den Keyser heet hy Caesar: den Coninck van Vranckrijck selve hem schrijvende, Aenden alder-hooghsten, alder-machtighsten alder-kloeckmoedighsten, ende onoverwinnelijcksten Vorst, in wien alle gaven ende deughden overvloeyen, Amurat Keyser vanden Oosten, onsen alder-liefsten, ende volmaecksten Vriendt.

Den Winter dede ons tot Constantinopel den tijdt van vijf maanden blijven: de Lenten ghekommen zijnde, begosten wy te sorgen op ons vertreck, ende te peysen op de schoonste ende keurighste reyse, die tot noch toe van niemandt ghedaen is.

Dus om seker te gaen, wy baden Mijn Heer den Ghesant van Vranckrijck, ons een Pasport, ofte Vrygeley-brief te besorghen vanden Grooten Heer, om te trecken door alle sijn Staten ofte Landen, 't welck hy ons dede hebben op der voegen als wy begeert hadden met verlof te gaen door alle Steden, de versterckingen te sien, allen slagh van wapenen te dragen, ons te kleeden op de wijse der Turcken, ende selve op te hebben den witten Turbant, gaende door het veldt, 't welck hy aen niemandt toe-en-staet als aen de Ghesanten: wy gingen selve besien den Raisquetap, dat is den Cancellier, de welcke ons met sulck een heusheyt onthaelde, dat wy daer t'eenemael verbaest stonden; hy onderhieldt ons meer als twee uren, ons voorhoudende verscheyde redenen op de begeerten die wy hadden om te reysen, die hy uytter-maten prijsde, toe-stemmende, dat, behalven het was d'eenvoudighste genoeghte, oock was het voor-deelijckste, zijnde volkomentlijck noodigh de werelt te sien om te leeren leven, ende dat-men daer door komt tot de kennisse van veele saecken, die-men in sijn landt

[p. 172]

niet en soude leeren, ende dat het wel redelijck was een preuve te nemen of de locht van een ander Landt soo aengenaem niet en is, als daer men gheboren is, die niet beminnende door een natuerlijck in-gheven, maer wel door gegronde reden ende volmaeckter kennisse van haer weerde; 't ghene dat-men niet beter en kan achterhalen als door de vergelijckinge van al 't gene dat-men kent in ander Landtschappen.

Wy stonden verslagen ende verstelt desen Turck te hooren, die het reysen soo seer verhefte, gemerckt dat dit is tegen hun spreeck-woordt, want sy noyt en reysen sonder schade: hebbende sijn reden-voeringh voleyndight, dede ons brengen Cave, 't welck een seker vocht is 't welck de Turcken seer gheerne drincken, maer van vremden smaeck voor de ghene die't niet ghewent en zijn: hy dede ons oock Sarbet brengen, dat een alder-smaeckelijcksten dranck is, zijnde gemaeckt van sap van Cytroenen en suycker, gemengt met muscus ende grauwen emmeren: hy gaf ons oock veel gebiedenis-brieven aen veele Regeerders der Steden, daer wy door moesten; eyndelinge wy en kosten sijne beleeftheyt niet genoegh verwonderen, 't welck ons dede toe-stemmen dat-men onder alle Natien vande wereldt eerlijck volck vindt.

Wy gingen oock besien den Ianitschen Aga, die den Oversten der Ianitsers is, de welcke ons met soo groote heusheyt niet en ontfingh, nochtans stont hy toe 't gene wy van hem versochten, te weten: eenen Oda Bachy, ende eenen Ianitser, om ons te gheleyden door gheheel het Turcksche Landt, hun belastende borghe van ons te wesen in hun Pasporten, ende ons weder te brengen tot Constantinopel, 't ghene dat wy uyt-stroyden overal daer wy passeerden, ten eynde de Regeerders, siende dat wy te rugge moeten keeren, ons niet qualijck en souden handelen, waer van wy naer ons weder-keeren hadden moghen klaghtigh vallen.