Het bereysde Oosten

[p. 93]

Manier van leven vanden Grooten Heer.

HEt leven ofte tijdt-verdrijf vanden Grooten Heer in sijn Serrail, is voor eerst op-te-staen des morghens met het luymen vanden dagh, om sijn ghebedt te doen al-eer de Sonne rijst, waer toe hem sijnen Godtsdienst verbindt. Hy treedt somwijlen in het badt om zich te suyveren, voornaementlijck als hy eenighe van sijne Vrauwen beslapen heeft. Naer dat hy sijn ghebedt volbracht heeft, het welcke ontrent een vieren-deel uurs duert, hy ontbyt, daer-naer oeffent hy zich in het schieten met den boogh, ende somwijlen met sijne Peerden te beryden, het welcke niet anders en is als die te doen loopen inde dreven van sijne hovinghen. Hy vermaeckt zick oock met te sien de Ichoglans zich oeffenen, zijnde in eenen wandel-gangh, al-waer hy niet en kan ghesien worden. Het overigh vanden dagh brenght hy over met gelubde Jongers, stommen, dwergen, ende guychelaers, die alles aen-wenden om hem genoechte aen te doen, de welcke hem als eenen Godt eeren, ende beven als sy sijne schaduwe sien.

Als het Raedt-dagh is, hy gaet door een verdeckte wandel-gang (gelijk hier-vooren is gheseyt gheweest) naer de venster, de welcke inden Divan siet, om te hooren wat daer ghehandelt wordt, ende blijft daer gemeynelijck tot den noen-maeltijdt.

Het gene wy hebben konnen vernemen van het beschick t' ghene men onderhoudt over sijne tafel, is dat hy op d'aerde eet, met gekruyste beenen, geseten zijnde op kostelijcke Tapyten, leunende op groote kussens. Men brenght'er een kleyn tafelken van eenen voet hooghe, op het welcke men leydt een ammelaken van roodt

[p. 94]

Leir. Naer welcken de Ichoglans, die de Schenckers zijn, brengen het broodt, de Serbets, ofte drancken, ende de servietten; ende daerenaer den Chechenigis Bachy, gaet haelen de spijs met de Chechengiolen, de welcke die toe brengen vande keucken tot het vertreck vanden Grooten Heer, al-waer de Ichoglans die haer af-nemen, en dragen op de tafel vanden Vorst; want die Chechenigioles, en vermoghen in dit vertreck niet te gaen, om dat sy inde Stadt woonen, ende met het volck verkeeren.

De schotelen waer-in men de spijs opdist, zijn tweederley, de een van goudt, ende de ander van perceleyn met gulden decksels.

De Ichoglans ende Gelubde, die hem dienen, sitten op hunne hielen, ende eten daer-naer het gene men voor hem af-dient. Hy en eet niet leckers, sijnen kost is gemeynelijck Rijs, hinnen, haemelen-vleesch, ende Duyven. Hy drinckt d'alder-smaeckelijckste Serbets, gemaeckt van appelen met suycker ende ambregois, ofte wel van andere vruchten, als limoenen, oraignen, violetten; het welcke voornamentlijck inden Somer, eenen aengenamen dranckt maeckt. Terwylen hy eet, de dwerghen, ende kluyt-speelders vermaecken hem, vertellende kluchten om hem te doen lacchen.

Des Sondaeghs ende Dynsdaeghs, gaet hy gemeynelijck naer de Aenhoor-Zale, om te verstaen uyt sijne dienaeren den Staet van sijne saecken, ende daer-naer doet hy sijn middaghs-ghebedt. Op d'ander dagen onderhoudt hy zich met sijn Dwerghen, sijn Ghelubde, sijn Stommen, ende sijn Vrauwen, de welcke haeren uytersten drift aenwenden om hem den tijdt met lust te doen over-brenghen. Hy onderhoudt oock zich somwijlen met den Boustangi Bachi, ende de hoveniers, als hy hun gaet sien wercken.

Wat voor bekoomernissen dat oock hebben de Groote Heeren, sy en laeten noyt naer, van vyfmael

[p. 95]

s'daeghs te bidden; want boven de twee voorsz. bidtstonden, is'er noch die van Quindi, ten dry uren, die vanden Sonnen-onderganck, ende die vanden dry uren des nachts, naer den welcken hy ghewoon is zich tot ruste te vertrecken.

De Kinderen vande Groote Heeren, worden oock in het Serrail op-ghebrocht. Den welcken het Rijck moet erfven, ende den eersten gheboren is, wordt Chazada ghenoemt, den welcke met sijne Moeder woont in het vertreck der Vrauwen, tot den ouderdom van thien jaeren; daer-naer geeft-men hem een wooninge in het beluyck van die vanden Vorst, al-waer hy onderwesen wordt inden Godts-dienst, ende Wapenen tot den ouderdom van 18. ofte 20. Jaeren, als-wanneer den Grooten Heer, hem uyt het Serrail doet, dien maeckende Sanzancbey van Magnesien, het welck in Natolien leydt, ende niet jeghenstaende sijne aensienelijckheyt, hy en laet niet te wesen onderhoorigh aen Blegerbey, ofte Vice-Roy van Natolien, de welcke tot Bussa woont.

De Ottomansche Vorsten hebben altijdt een groot naeduncken gehadt van hunne Kinderen, ende men heeft'er veele gesien, die den meerderen-deel daer-van hebben doen worgen, vreesende dat het Kryghs-volck af-keerigh wordende van hun bestier, hunne Kinderen in haere plaets tot Keysers souden maecken. Als sy trecken uyt het Serrail om naer Magnesien te gaen, sy beginnen vrauwen te hebben om hun vermaeck daer-in te nemen.

De andere Kinderen worden oock onderhouden ende op-ghevoedt inden Serrail met hunne Moeders tot de thien jaeren, met een uyt-nemende sorge, want elck wenscht dat sijnen Soon magh leven, op dat hy het Rijck eens besit. Daer en is gheen ghemeynelijck maer den oudsten die uyt het Serrail treckt, wordende de andere daer sorghvuldghlijck bewaert, handelende met niemandt anders als met hunne onderwijsers, die sy Hodia

[p. 96]

noemen. De Dochters en loopen gheen ghevaer van gewortght te worden, gelijck den meeren-deel vande Sonen. Sy worden oock gequeeckt door hunne Moeders, ende gaen niet uyt 't en zy om te trouwen.

Den Grooten Heer en geeft noyt sijne Susters ofte Dochters ten houwelijck aen eenige Vorsten, want hy die voor ongeloovighe houdt; derhalven houwelijckt hy die aende Pachas, de welcke alles wat sy konnen aenwenden om tot dit geluck te kommen, overmidts dat sy met eene Sultane getrauwt zijnde, men hun soo haest niet als d'ander Pachas doet sterven, de welcke den Grooten Heer als sy nu seer rijck zijn, sendt worgen. Het is waer dat de Sultanen grootelijckx heerschen over hunne mannen, draghende altijdt eenen poignart aende syde, tot teecken dat sy meesteressen zijn, ende wanneer de Pachen hun beslapen, klimmen al het voet-eynde op het bedd', ghelijck als doen de Vrauwen vanden Grooten Heer, als-men die leydt naer sijn bedd'.

Den jegenwoordigen Grooten Heer, is vande oude van 26. jaeren, hy is van schoone gestalte, ende tamelijcke goede manier van doen. Hy is Broeder van Sultan Osman, die weder-keerende vanden Poolschen Oorlogh vande Ianitsers geworght wiert. Hy heeft noch twee Broeders, de welcke inden Serrail bewaert worden met eene nauwe sorgh, gelijck als Mustapha hunnen Oom, Broeder van hun Vader, den welcken tot tweemael is Keyser gheweest, maer ter oorsaecken vande swackheyt sijn's verstandt, wiert af-geset. Hy heeft oock verscheyde Susters, vande welcke hy dry heeft uyt-gehouwelijckt, de een met den Capiteyn Pacha, die Overste vande Zee is, een ander met den Caimacan, die den tweeden Pacha is, ende de derde met den Boustangi Pacha, den welcken trauwde ten tijde dat ick tot Constantinopel was, al-waer ick de gelegentheyt waer-nam van het beslach daer-van te sien, 't welcke hier-naer sal beschreven worden.