|
| |
3 Hooftstick.
Van d'oirden der saken van rekeningen de dispensen int gemeen angaende.
1 Artyckel.
VOoral want den Tresorier der dispense ghelt moet hebben om te betalen, soo heeft hy vanden Heereen generale acte, om vanden Tresorier generael maentlick te lichten een seker somme, diemen deur ervaring bevonden heeft totte ordinaris dispense noodich te wesen: T'ghene hy somwijlen daerenboven noch van doen heeft, als te cort commende, of om extraordinaire oncosten hem voorvallende, daer af gheeft den Heer hem besonder ordonnantie: En sulcx is oock t'gebruyck inde dispense des Conincx van Vranckrijck, na t'gene daer af beschreven is au Guidon des Finances.
| |
| |
| |
2 Art.
Den incoop der groote partyen op levering, en van provisie, die in der Officieren instructien eyghentlick ghespecificeert sijn, geschiet met kennis en overstaen der Rekenmeesters, of sulcke alsmen daer toe veroirdent, en wort dien coop by gheschrift ghestelt, en door den Greffier en Leveraers onderteyckent, d'ander daghelicksche ghemeene cleyne partyen worden by den Dispensier gecocht, op den voet als hier na breeder gheseyt sal worden.
| |
3 Art.
Anghesien den Bouckhouder volghens sijn instructie moet kennis hebben vande partyen ghehandelt by den Dispensier, als te hebben sien weghen, meten, of tellen, de incommende goeden, en dat wy boven dien nemen alle betaling met ghereet ghelt te gheschien (t'welck inde Hoven daermen op sijn Italiaens bouck hout behoort meughelick te wesen, om de redenen daer af verclaert int 2 Hooftstick) soo isser een seker bequame plaets veroirdent, daer die leveringh, ontfanck, betaling, en opschrijving gheschiet, op een bestemde uyre voor middach, en een ander na middach, waer op passen Leveraers, Dispensier, Tresorier, Bouckhouder, en somwijlen den Controlleur: D'eerste om t'goet te leveren, d'ander om t'ontfangen, de derde om te betalen, de vierde om daer af bouck te houden, de vijfde om toe te sien of elck sijn ampt bedient na t'behooren: En̄ streckt sulcx tot groot gerief, soo wel der Leveraers als voor d'Officiers.
| |
4 Art.
Den Dispensier stelt int begin sijns boucx der dispense, de prijsen der goeden op levering ghecocht soose veraccordeert hadden gheweest, op dat by aldien hy int opteyckenen an eenighe prijsen twijffelde, de selve by der handt gereet sijn: Ten anderen op dat de ghene die de rekening daer na hooren en examineren, meughen sien of de selve prijsen overal ghestelt sijn na t'behooren.
| |
5 Art.
Daer na schrijft den Dispensier dagelicx int selve bouck (tot sommige plaetsen wordet in een rolle gedaen) diemen inde dispense des Conincx van Vrancrijck Escrouve noemt) alle voorcommende saken totte cleynste minuteyten toe sijn dispense angaende, als goeden inghecocht, goeden van des Heeren eyghen ghewas inghecommen, goeden tot gheschenck ontfanghen, en andersins gecreghen; Sghelijcx oock goeden ghedistribueert, vercocht, wechgheschoncken, en andersins quijt gheworden.
| |
6 Art.
Nevens eenighe cleyne partyen die den Bouckhouder of Dispensier niet dadelick en heeft connen sien weghen, tellen, of leveren, deur eenich nootelick ghebreck selden ghebeurende, schrijven sy By affirmatie, t'welck int corte soo veel beteyckent, als by behoorlicke affirmatie hemlien sulcke partye kennelick te wesen.
| |
| |
| |
7 Art.
Van elcke levering wort deur den Leveraer een billet gemaeckt, inhoudende specificatie der gheleverde partyen by hem onderteyckent, t'welck den Dispensier tot bewijs vande selve partye by hem houdt, dat te boucke stellende: Ende vergaertsulcke billetten van een maent an een liache oirdentlick vervolghende.
| |
8 Art.
Tottet selve billet maeckt den Dispensier een quitantie, waer toe ghedructe quitantien by der handt sijn, daer in hy de open plaetsen vervult mette noodighe somme int langhe gheschreven, en den naem des Leveraers Achter de selve quitantie schrijft den Dispensier aldus. N Tresorier sal bet alē de quitantie hier achter bedraghende soo veel: T'welck den Dispensier onderteyckent: Ende verstreckt dit den Tresorier als voor ordonnantie: Doch is noch te weten dat de boveschreven woorden NTresorier sal betalen de quitantie hier achter bedragende, cortheytshalven gedruct sijn, waer by alleen de somme in gheschrift comt. Dese quitantien behout den Tresorier by hem tot bewijs van sijn betaling, en vergaertse van een maent an een liache oirdentlick vervolghende.
| |
9 Art.
Maer want den Tresorier alsoo by hem houdt de quitantien, ende den Dispensier de billetten der specificatie vande leveringen, elck tot sijn bewijs, welcke by ongevalle mochten gheraken onoirdentlick te leggen, en datse nochtans ter auditie en examinatie van die rekening by den anderen behooren te wesen: Ten anderē om dat int sluytē der maentlicke rekening van dispense, seker onderscheyt ghemaeckt wort tusschen billetten gereet betaelt, en (alst immer soo wesen moet) billetten op dach, soo wordense ghenombreert no 1. no 2. no 3. en dat geduerich voort soo verre het gaet een maent lanck: Sgelijcx nombreertmen al de quitantien; Ende nevens elcke partye des boucx der dispense steltmen wat no het billet en quitantie elck hebben, sulcx dat al gherochtense in onoirdening, soo soudense daer me licht in oirden te brengen sijn. Oock wort daer me inde boucksluyting bequamelick ghemaeckt het boveschreven onderscheyt tusschen betaelde en onbetaelde billetten.
| |
10 Art.
Maer wantet somwijlen gebeurt datter quitantie valt sonder billet, als wanneer den Heer of sijnen Raedt yet doet betalen by ordonnantie: Sgelijcx wanneer eenighe goeden gheschoncken sijn, daer gheen betaling noch quitantie af en valt, soo ghebeuret dat d'oirden der nombers van billetten en quitantien niet nootsakelick en sijn, doch en is daer me niet verhindert t'ghene inde sake vereyscht wort.
| |
11 Art.
Al t'ghene by den Dispensier op een dach is ghehandelt gheweest, wort savents by den Superintendent der dispense metten Controlleur (te wijle sy van
| |
| |
alle saken versche ghedachtenis connen hebben oversien van partye tot partye, ende niet vindende daer teghen te segghen sy onderteyckenent, stellende de sommen niet met ghetalletters, maer int langhe met gheschreven woorden, op datment daer na niet en verander, welcke verandering oock te qualicker geschien can, om dat den Bouckhouder t'selve al opgheschreven heeft.
| |
12 Art.
T'ghene den Dispensier Tresorier en Bouckhouder op een dach ghedaen hebben, dat moetense des anderen daechs collationeren, en soo by hemlien eenich verschil bevonden wierde moeten dat effenen.
| |
13 Art.
T'bouck der dispense wort alle maende gesloten, en by den Dispensier onderteyckent, waer by noch vervought is de onderteyckening des Tresoriers en Bouckhouders, bevestighende d'een de heele somme te overcommen met sijn betaling, en d'ander alles te overcommen met sijn boucken, en wort dat dispense bouck alsoo mette billetten des Dispensiers behandicht anden Tresorier, welcke die met sijn quitantien levert tē bureele der Rekencamer (t'welck voor het expireren vanden derden der volghende maent moet ghedaen sijn volgens haer instructien) om aldaer ghehoort en gheexamineert te worden.
| |
14 Art.
Maer wantmen dese oirden vant leveren der rekeninghen ten bureele voor het expireren vanden voorschreven derden der volghende maent, seer vastelick wil onderhouden hebben, soo schrijft den tresorier, en daer na die vande Rekencamer, op de rekening den dach wanneer hemlien die behandicht is, op dat sooder faute viel, bekent sy an wien dat schort.
| |
15 Art.
Merckt noch bequaem te wesen, datmen den Tresorier generael opt einde des jaers, of op den laetsten December, effen soo veel ordonneert te betalen an den Tresorier der dispense, alsser totte volle betaling van dat jaer ghebreect, om alsoo inde generale rekening overeencomming te hebben van des Tresoriers generaels betaelde penninghen over een heel jaer, metten ontfanck en betaling des Tresoriers der dispense vant selve jaer.
| |
16 Art.
De voorgaende articulen niet gheweest hebbende van t'ghene eyghentlick de bouckhouding der dispense op de Italiaensche wijse int ghemeen angaer, soo sullen wy nu daer af segghen.
| |
17 Art.
T'ghebeurt dat in eenighe der dispensen niet alleen goeden ghecocht, maer oock vercocht worden, als peerden, des Heeren eyghen ghewas, gelijck graen, of vruchten, meer incommende danmen behouft: Voort wanneerder veel meer goeden als specerien, wijnen, of wattet waer, gheschoncken worden dan
| |
| |
men verdoen can: De partyen van sulcke ghecochte als oock vercochte goeden, sullen ten Iornale en Schultboucke commen na de ghemeene regel die in de Coopmans bouckhouding ghebruyckt wort.
| |
18 Art.
Goeden tot gheschenck ontfanghen worden hier op een prijs gestelt na de teghenwoordighe weerde om driederley reden: Ten eersten om datmen bekent wil hebben wat penninghen jaerlicx totte Hofhonding behouven, en hoe veel de consomptie in seker specien van goeden bedraecht: Ten anderen billich te sijn datmen wete voor hoe veel men anden vereerder verbonden is: Ten derden om inde Italiaensche bouckhouding versekerheyt vant capitael te hebben.
| |
19 Art.
Wesende een Tresorier ghestelt over verscheyden dispensen, en dat hy de penninghen noodich totte betaling van al de dispensen, t'samen ontfinghe vanden Tresorier generael, sonder verclaert te sijn hoe veel elcke specie van dispense angaet, in sulcken ghevalle en soude hy de voorschreven penningen by hem ontfanghen vanden Tresorier generael, maer an eenen Bouckhouder moeten verclaren, al warender oock meer overghestelt: Sulcx dat de poste der casse van d'ander Bouckhouders, in debet niet anders crijghen en soude dan dat van vercochte goeden mocht inghecommen sijn, en t'ghene per solde daer gebrocht wierde: Sy en souden oock den staet der casse des Tresoriers vande dispense niet weten, maer soude an dien voorschreven Bouckhouder alleen bekent sijn, midts welverstaende dat als hy sulcx begheerde te berekenen, die ander Bouckhoude rs hem souden moeten verclaren de reste der casse die den Tresorier der dispense op hemlien bouck debet of credit is: Maer soo den selven Tresorier de penningen vanden Tresorier generael ontfinge met onderscheyt hoe veel elcke dispense daer af angaet, in sulcken ghevalle soude hy sijnen ontfanck an elcken Bouckhouder moeten verclaren, die dan elck weten souden den stant der casse des Tresoriers van haer dispense, maer d'eerste wijse valt gherievigher.
| |
20 Art.
Ghelijck den Bouckhouder der Domeine den Tresorier generael ansiet voor Cassier, en daerom sijn naem te boucke debet noch credit en stelt, maer onder casse verstaen wort, alsoo ansiet den Bouckhouder der dispense den tresorier hem by gevoucht voor Cassier, en daerom oock en stelt hy sijn naem te boucke debet noch credit, dan wort onder casse verstaen, waer af de redenen verclaert sijn int 5 Hooftstick des Coopmans bouckhouding.
| |
21 Art.
Maer den naem des Tresoriers generaels die comter, en crijcht haer credit soo dickwils hy anden Tresorier der dispense betaling doet.
| |
| |
| |
22 Art.
Ghelijck den Cassier des Heeren Facteur is over gelt, alsoo is den Dispensier sijn Facteur over goet, en ghelijck daerom des Cassiers name te boucke debet noch credit en crijcht, alsoo en moet des Dispensiers naem te boucke debet noch credit hebben, waer af breeder reden verclaert is inde Coopmans bouckhouding int 6 Hooftstick vande rekenings oirden in Facturye. |
|
Auteursrechtvrij