|
| |
Ghetvychnissen eensseer ovden wysen-tijts, by een vergaert deur den Hoochgeleerden Heer Doctor Huych de Groot.
Iosephus verhaelt dat Berosus, sijnde ghewest een Chaldeeus Priester, aldus spreeckt: Int thiende gheslacht vande groote watervloet, is by de Chaldeen geweest een rechtveerdich man, en seer vermaert, oock ervaren inde Hemelsche saecken. T'welck Iosephus, en onder de Heydensche Schrijvers Hecataeus, Nicolaus Damascenus, Alexander Polyhistor, en Artapanus, duyden op Abraham gheseyt te wesen.
Diodorus, Herodotus, en Strabo, meynen den eersten kender des Sterreloops gheweest te sijn Zoroastres, ten tijde van Ninus, die gheweest is min dan twee hondert jaer na de vermaerde watervloedt.
Maer de Egiptenaers houden voor den eersten Hermes, of Mercurius, wiens tijt onbekent is. Segghen oock veel van eenen Coninck Necepsos, die hem in dese stof dapperlick gheoeffent soude hebben.
Die de Poetische cluchten tot de waerheyt der gheschiedenis brenghen, willen seggen dat Phaëthon, Endymion, Athlas, Hercules, Thebanus Phrygius, Atreus, en de Titanes, kennis hebben ghehadt vande Hemelsche saken.
Simplicius en ander schrijven van ouder tijden dan de voorgaende, te weten dat Callisthenes, die by Alexander van Aristoteles ghestelt was inde verovering der stadt Babylon, aldaer ghevonden heeft opteyckening der Hemelsche saecken, van ontrent duysent neghenhondert en drie Iaren: T'welck soude sijn van t'sestich Iaren na de groote watervloet, volghende de ghemeene rekening.
Plato op verscheydē plaetsen vā noch ouder onseker oorspronc schrijvēde, en
| |
| |
onder anderen int derde bouck der wetten, is van die meyning, dat al de wetenschappen en consten met een groote watervloet vergaen wesende, d'een en d'ander allencxkens weer wat by een vergaert heeft, sulcx dat t'ghene men in Grieckenlandt vande consten gheweten heeft, eerst een duysent jaer of oock twee duysent, na dien tijt soude opgheresen sijn.
Het alderoutste vermaen vande Stofscheyding diemen Chimie noemt, wort by Suidas bevonden, en daer na by Cedrenum: Want voor die tijden soo wel de saeck als de naem, by Griecken en Romeynen schijnt onbekent geweest te sijn. Al t' ghene gheseyt wort angaende d'ervarentheyt in dese const van Pythagoras, en Salomon, is onseker, en vol onghelooflicke cluchten. Doch ist ghewis die eertijts erghens gheweest te hebben, maer niet byde Hebreen noch Griecken: Dan is wel waerschijnlick de Egiptenaers daer af geweten te hebben, overmits Plato in sijn Timaeo (wiens inhoudt hy seyt uyt de Egipsche leer ghetoghen te sijn) daer hy spreeckt van Stofbeginsels vermaent van sout en salpeter. Voorder deur dien Plutarchus in Osiride seyt, dat Egipten by de Priesters in haer heylighe tael ghenoemt wort Chimie: Sulcx datmen alleGa naar margenoot* Stofscheyders na t'lant mach Chimisten ghenoemt hebben, ghelijckmen eertijts deGa naar margenoot* Hemelmeters na t'lant Chaldeen hier.
Het blijct oock wel dat de kennis van vrye consten die in Grieckenlant was, uyt ander plaetsen daer ghecommen is, deur dien Laertius en Athenaeus seggen, dat Thales (die ontrent tachtentich Olympiades voor den tijt van Alexander geleeft heeft) niet alleen uyt Egypten in Grieckenlandt ghebrocht heeft de Meetconst, maer oock veel bescheyts vandeGa naar margenoot* Sonstanden, met evenachten, en den loop des cleynen Beers, die te vooren byde Griecken onbekent was, alsoo sy nae den loop des grooten seylden. Heeft oock de Sonduystering voorseyt. S'ghelijcx dat meer als vier hondert jaren voor Alexander, Pythagoras uyt Egipten en t'Chaldeeusche lant commende, uytghegheven heeft Hemelsche voorsegginghen, te weten vanden opganck en neerganck der Sterren, met datter an hangt.
Plinius segt dat byde Griecken op de 58 Olympiade, dats 56 Olympiades voor Alexander deur Anaximander eerst is bekent ghemaeckt de scheeveloop der Son, en noch na hem eenighe namen der twaelf teyckens, alsdoen byde Griecken onbekent sijnde.
| |
Vande vernievwing des VVysentijts, t'vvelck is verclaring hoet schijnt dat men de saeck mocht anlegghen, om allencx vveerom te gheraken an sulcke groote vvetenschappen alsser inden VV ysentijt gevveest sijn.
ANghesien het seker is de mensch tot eenighe tijt soo seltsame groote wetenschap ghehadt te hebben als inde 6 bepaling verclaert is, en dat mijns wetens nerghens an en blijckt sijn verstant een haer vermindert te wesen, so gevet met reden vermoen, meughelick te sijn dat hy daer an weerom soude connen gheraken, by aldien hyder sulck middel als voormael toe gebruyckte. T'selve heeft my veroirsaeckt te schrijven mijn ghevoelen, van t'gene de mensch nu ghebreeckt dat hy doen hadde: Alles vervatende in vier leden, waer af de somme, die ick daer nae van elcke breeder verclaren sal, dusdanich is.
| |
| |
| |
1 Lidt.
Ten eersten ghebreken ons seer veel dadelicke ervaringen daermen de consten een vasten gront op gheeft. Om tot sulcke ervaringhen te gheraken, soo souden hun seer veel menschen t'samen daer toe moeten begheven.
| |
2 Lidt.
Om te gheraken tot soo grooten menichte van menschen als hier toe noodich sijn, soo souden de voorschreven ervaringhen en oeffeningen der consten ghehandelt moeten worden by eenGa naar margenoot* gheslacht in sijn eyghen angeboren tael, welcke om wat besonders daer in uyt te rechten, besonderlick goet soude moeten wesen, t'welck icksedert den Wysentijt niet en merck gheschiet te sijn, uytghenomen byde Griecken, maer dat alleenlick int stick der Meetconst, want de rest en treft niet.
| |
3 Lidt.
Na dien goede talen noodich sijn, men soude om na goede talen te connen trachten, voor al moeten weten waer in talens goetheyt bestaet, want die rechte kennis nu by soo weynich menschen is, datse met d'ander wetenschappen des Wysentijts verloren schijnt.
| |
4 Lidt.
Anghesien goede oirden in beschrijving en leering der consten, tot haer bevoordering seer behulpich is, t'waer oirboir daer op vlietich te letten, en met goede oirdeel van dies t'beste te verkiesen. Tot welck eynde ick in stof der wisconsten gheen beter en merck, dan d'oirden des Wijsentijts.
| |
Verclaring des 1 lidts.
Maer om van elck deser vier leden breeder reden te geven: En ten eersten dat ons veel dadelicke ervaringhen gebreken, daermen de consten een vasten gront op geeft, ick sal tot verclaring van dien beginnen met voorbeelt desHemelloops, tot kennis van welcke die des Wysentijts openbaerlick gherocht sijn deur een groote menichte van ervaringhen, als breeder daer af inde 6 bepaling gheseyt is, en noch breeder gheseyt sal worden int eerste voorstel des volghenden boucx vande Sonloop, voort inde boucken der Dwaelderloopen, daer wy berekende dachtafels voorbeeltsche wijse ghebruycken sullen al ofse deur ervaringhen becommen waren, en bethoonen hoe t'vinden der Dwaelderloopen daer deur al een ander lichte anvanck en voortganck crijcht, danmen sedert den Wysentijt ghebruyckt heeft.
Al dit overleyt wesende, ick acht openbaer ghenouch te sijn, ghebreck van overvloet der ervaringen, oirsaeck te wesen dat de menschen met groote moeyte en hooftbreking, hun tijt overbrenghen met te soucken Hemelloopsche gedaenten die alsoo niet vindelick en sijn. T'gaet hier me, op dat ickt deur voorbeelt van Eertclootsche stof noch opentlicker verclare, als met eenen varende langs de cant vantGa naar margenoot* onbekende Zuytlandt, en siende de mont van een groote rivier daer uyt aldus beslote: Langs groote rivieren sijn vruchtbaer landen: In vruchtbaer landen langs groote rivieren verkiesen veel menschen haer wooning: Daer veel menschen woonen geraken goede Steden: Daerom an die rivier
| |
| |
legghen groote welvarende Steden. En of hy voort op sulck ghestelde (deur een ghesien deel vant heel besluytende) sulcke Landen en Steden in caerte teyckende, denckt eens wat sekerheyt of ghelijckheyt die mette Landen soude hebben, en hoe sulcke caerten en schriften souden overcommen mettet ghene men daer na dadelick sage, want daer deur machmen met een verstaen, wat sekerheyt datter can wesen in besluyt van eens Dwaelders heelen loop, uyt een ghesien deel ghetrocken, en hoe dat sulcke reghelen en schriften souden connen overcommen mettet ghene wy daer na dadelick sien.
Nu sulcx als hier gheseyt is vande noodighe ervaringhen in stof des Hemelloops, dergelijcke is oock te verstaen van ander, als Ebbenvloet, tot wiens grondelicke kennis ons louter ervaringhen ghebreken, daer int volghende 6 bouck afgheseyt sal worden: S'gelijcx vant Eertcloots Stofroersel intvolgende 2 bouck beschreven: Voort Ervaringhen derGa naar margenoot* Steroirdeelen, of voorsegginghen deur Sterren: Oock derGa naar margenoot* Stofscheyding: En Ghenesing, waer inmen (om niet te bewijsen met, Hippocrates segt) al een ander dadelicke oeffening soude moeten wesen soo inGa naar margenoot* opsnijding, als ondersoucking vande ghedaenten der cruyden enGa naar margenoot* Gheneesstoffen, die veel door stofscheyding ghevonden worden. Maer want van elck van dese int besonder te schrijven, meer tijts soude behouven dan my te pas comt, en dan noodich schijnt daeran te besteden, so sal ickt cortheyts halven overslaen.
Ick houde dan voor openbaer, dat ghelijck int eerste lidt gheseyt is, ons seer veel dadelicke ervaringhen ghebreken, daermen de consten een vaste grondt op gheeft. Maer om nu te verclaren dat (ghelijck daer voorder staet) om tot sulcke ervarnghen te gheraken, seer veel menschen t'samen hun daer toe souden moeten begheven, ick sal weerom met voorbeelt des Hemelloops beginnen. Ten eersten, een mensch en can niet gheduerlick by dage by nachte, Iaer uyt Iaer in, gaslaen de Dwaelders plaetsen en alles datter noodich is: Maer een seer groote menichte sulcx doende, t'ghene by d'een ghebreeckt, wort by d'ander bevonden. Ten tweeden, de ervaringhen van eenen, al warense in haer selven gewis, soo en verstreckenseanderen nochtans tot gheen seecker gront, om int veroirdenen derGa naar margenoot* spieghelinghen daer op te werck te gaen, deur diender gheen proef af en is: Maer seer veel verscheyden menschens ervaringhen, die daer nae teghen malcander overleyt sijnde, bevonden worden so na t'overcommen als de saeck vereyscht, daer machmen op steunen. Tot voorbeelt van desen connen verstrecken de ervaringhen onlancx ghedaen tusschen den Doorluchtighen Vorst Willem Landtgraef van Hessen, en den vermaerdenGa naar margenoot* Gaslagher Tuychobrahe in druck uytgaende: Ervaringhen voorwaer diens ghelijcke ick sedert den Wysentijt niet en merck ghebeurt te wesen. En sulcke soudemen dan met groote menichte vinden. Ten derden, soo isser dickwils tot sommighe plaetsen overtogen locht, inder voughen datmender in ettelicke weken geen Hemelsche lichten en siet: In sulcken ghevalle canmen dan hebben d'ervaringhen van anderen ghedaen inde Landen daert clare locht was. Ten vierden soo souder tusschen de Gaslaghers een eergiericheyt en twist te verwachten staen, willende elck het sijne voor best bewijsen, waer me de consten (hoe wel de menschen daerentusschē
int stuck der seden hun dickwils misgaen) gemeenlick gheen cleene voortganck en crijghen: Daer anders den handel by weynich menschen bestaende, elck sijn vonden bewaert en verberght.
Angaende sommighe achten de stof te weerdich te sijn om vande gemeente ghehandelt te worden, en alleen den Vorsten toestaet: Mijn ghevoelen is daer anders, want de Vorsten des Eertrijcx sijn weynich, en onder die weynighe isser
| |
| |
luttel dieder een natuerlicke gheneghentheyt toe hebben. Siet eens tot voorbeelt van desen t'gene den Coninck Alfonsus weervoer, die tottet maken der tafels op sijn naem uytgaende, over de vier hondert duysent ducaten oncosten dede: Seker sijn yver tot sulcken const was lovelick, maer wat isser eyntlick uytgherecht? niet besonders, want sijn Wisconstnaers hebben sonder nieuwe ervaringhen, te werck ghegaen op Ptolemeus bloote stelling, waer uyt met die groote schat niet dan wat onsekers ghemaeckt en conde worden. Maer dese const byde ghemeente ghehandelt wesende, men can alles met meerder sekerheyt en kennis der oirsaken voor niet crijghen.
Nu sulcke voorbeelt als ick hier tot verclaring des voornemens ghetrocken heb uyt Hemelloopsche stof, derghelijcke soudemen oock meughen bybrengen uyt ander consten: Maer achtende hier me ghenouch te blijcken dat om in elck veel ervaringhen te crijgen, noodich is dat seer veel menschen t'samen hun daer toe souden moeten begheven, ick sal die om cortheydts wille overslaen, en voortvaren.
| |
Verclaring des 2 lidts.
Angaende het tweede lidt, te weten dat om te gheraken tot soo grooten menichte van menschen als hier toe noodich sijn, dese oeffening der consten soude moeten ghehandelt worden by een gheslacht in sijn eyghen angheboren tael, welcke om wat besonderlicx daer in uyt te rechten, besonderlick goet soude moeten wesen, hier op segh ick aldus: Soude een ghemeente haer in een const oeffenen, sy soude moeten de tael verstaen daerse in gheschreven is, t' welck haer eyghen tael moest wesen, want hoe wel ettelicke ouders hun kinders t'Latijn doen leeren, waer in men de vrye consten nu meest handelt, de selve sijn weynich int ansien vande gemeente. Ten anderen leertmen de Ionckheyt t'Latijn, om hun eyntlick te begheven totte Rechten, Godheyt, of ghenesing: Isser onder de sulcke ymant die hem daer na gantschelick totte Wisconsten schickt, dat ghebeurt seerselden, en ghemeenelick teghen hun ouders danck, ghelijck onder anderen den vermaerden Gaslager Tuychobrahe hem schrijft ghebcurt te sijn: Daer isser onder die oock een grooten deel, welcke hun tijt voort deurbrenghen in oeffening der Latijnsche spraeck, leerende veersen derGa naar margenoot* Dichters van buyten, om op alle dingen die in gemeene t'saemspraeck voorvallen, een Latijns veers te connen vervoughen: Soucken voort bloemkens van woorden en spreucken om in haer brieven en schriften te pas te brenghen: En hoe wel sulcke opghetoeyde stijl an sommighe mishaecht, soo isser nochtans veel ander dieder hun niet me versaen en connen. In somme men vintter onder soodanige weynich die hun volcommelick totte wisconsten begheven, en daerom ist noodich ghelijck wy gheseyt hebben dese stof ghehandelt te worden inde ghemeentens aengheboren tael. Doch moetse daer benevens noch goet sijn, connende alles uytbeelden dat totte saeck noodich is. Maer want dit stuck der talen een vande voornaemste punten is, die my doen wanhopen van weerom tot een wysetijt te meughen
gheraken, om dat als vooren gheseyt is, metten onderganck van veel wetenschappen des selfden wysentijts, oock t'ondergegaen schijnt s'menschen kennis of oirdeel van goe theyt der talen, en datter swaricheyt sal hebben hun dat te doen verstaen, soo moet ick na mijn vermeughen daer af breeder mijn ghevoelen verclaren. Tis openbaer dat de Francoysen (op dat wy met voorbeelt der Fransche tael beginnen) de vrye consten in haer spraeck meer beschrijven als an- | |
| |
der volckē, t'welck wel oirsaeck is datter hemlien in haer gemeente meer menschen daer in oeffenē, dant soudē by aldienser niet af en handeldē, maer wantse daer in seer veel Griecksche en Arabische constwoordē stellē, de groote voortganck met kennis der oirsakē, om weerom tot een Wijsentijt te geraken, en can daer uyt niet volgen: Want alsmē de constwoorden niet grondelick en verstaet, als by voorbeelt inde Fransche tael te seggē van Prostapherese, Parallaxe, Nadir, Almincantarat, en veel dergelijcke, haer beteyckening geduerlick t'onthouden valt de gemeente lastich, de oeffening moeylick, verdrietich, en de saeck vā slappe voortganck, sy en connē niet verbeteren gebreckige constwoorden die dickwils beter bepaling vereysschen, noch de dwalingen mercken dieder uyt volgē, dan verblijden hun te connen spreken woordē die ander haer lantslieden niet en verstaen, en datmen hun met verwondering voor Hoochgeleerden hout.
Maer groote dwalingen uyt onverstaen qua constwoorden te volghen, dat hebben wy int voorgaende tot sommige plaetsen anghewesen, ende veel meer soudemender noch connen byvoughen, dan sullent laten ghenouch sijn mette groote gemeene oude raserie indeGa naar margenoot* stof der Singconst vande redens der toonē, waer in de palen der vijfde gestelt sijn van 3 tot 2, uyt het welcke na vergaring en aftrecking der redens bevondē worden tweederley halftoonen, d'een grooter als d'ander, de minste van 256 tot 243, d'ander van 256 tot by cans 240: Het welck anders geseyt aldus te verstaen is, de heele snaer eens speeltuychs ghedeelt in 256 even deelen, en daer af gestopt de 13 (als overschot van 256 bovē de 243) soo sal tgeluyt der heele snaer, tegen t'geluyt der 243 deelen, maken de cleenen halftoon: Maer vande voorschreven 256 deelen ghestopt de 16 (als overschot van 256 boven de 240) soo sal t'gheluyt der heele snaer teghen t'gheluyt der 240 deelen, maken den grooten halftoon: En om by voorbeelt daer af noch claerder te spreken, de banden die de halftoonen ande halsen der speeltuyghen onderscheyden, en sullen niet everedelick malcander naerderen, gelijckse deur Luytslagers en ander na t'gehoor geleyt worden, dan die des grooten halftoons, sullen wel soo veel wijder moeten liggen als ontrent het vierendeel der langde tusschen d'ander. Maer want sulcx niet overeen en comt mette ware halftoonē die wy uyter natuer al evegroot singen, of mette legging der banden diemen na t'natuerlick gehoor ande halsen der speeltuygen vervought, soo heeft dit by de GrieckscheGa naar margenoot* Spiegelaers der Singconst groote dwalingen veroirsaect, hemlien al tastende daer af doen handelen, goe gheluyden voor quaet oordeelen, ende een onghegront werck beschrijven.
Maer om hier af by cort voorbeelt wat claerder te spreken, t'is te weten dat de vijfde diens ghemiste reden ghestelt is op Reden 3/2, ghetrocken sijnde vandeGa naar margenoot* achtens ware Reden 2/1, blijft de vierdens Reden 4/3, die getrockē vande vijfdens Reden 3/2, blijft des toons of groote eerstens Reden 9/8, waer toe noch sulcken redē vergaert comt den tweetoon of groote derde 81/64, die ghetrocken vanden tweenhalftoon of cleene vierde, dats van Reden 4/3, blijft voor den halftoon als voorē Reden 256/243, die ghetrocken van Reden 9/8 des toons, blijft voor de ander halftoon Reden 2187/2048, dats bycans Reden 236/240, wa nt seggende 2187, geeft 2048, wat 256? comt naghenouch 240: Sulcx dat dese stelling mebrengt twee oneven halftoonen d'een grooter als d'ander, die ons inde dadelicke sanck niet en ontmoeten, ghemerct wy de selve gelijck voorē geseyt is, al evegroot singen: En nochtans hebben de Spiegelaers over duysent en veel hondert jaren, geduerlick blijven seggē de reden der vijfde van 3 tot 2 wel gestelt te sijn: Dat voorwaer merckelick getuychnis geeft de menschen van Pytagoras tijt af (die, hoewelmen daer an twijffelen mocht, dēGa naar margenoot* Vinder geseyt wort) tot nu toe niet genouch verstaen te heb- | |
| |
ben, wat everedenheyt met haer vergaring en aftrecking is. Om van t'welck by voorbeelt te spreken, genomē dat ymant weet of toelaet, vier pinten waters een stoop te makē, maer soo dickwils hy in een vat twaelfmael een maet giet die hy meent een pint te doen, soo dickwils bevint hy min dan drie stoop: Nu soo die mensch niet en wist dat sijn genomē maet cleender dan een pint moest wesen, t'soude
by de gene die wel ghenouch weten wat pinten stoopen en haer vergaringen sijn, voor een groote slechticheyt gehoudē worden: En alsoo mach t'ander oock voor een groote slechticheyt gehouden worden byde gene die wel genouch weten wat everedenheyt met haer vergaring en aftrecking is. Maer wat mach hier af d'oirsaeck wesen? De voornaemste schijnt dat de menschen onbequaem constwoorden gebruyckē: Als datmen by ons in plaets vant inlandich woort everedenheyt, genomē heeft het uytheems Proportie. Want die t'woort Everedenheyt uytspreken, hun comt inde sin te seggē, hier en sijn geen even redenen, hoe souder dan everedenheyt wesen? welckē in val den genen soo niet en ontmoet, die altijt t'onverstaen woort proportie inde mont hebbē. Angaende der toonen ware reden, welcke ymant hier begeeren mocht, anghesien dit haer plaets niet en is, soo sal ick die int laetste stuck der ghemengde stoffen vervoughen, en daerentusschen meughen sy die welgenouch weten wat everedenheyt met haer vergaring en aftrecking is, verstaen hoe de oude en nieuwe schrijvers, groote boucken gemaeckt hebben diese seggen te handelen vande Singconstige everedenheyt, sonder nochtans die te raken: En dat der GrieckenGa naar margenoot* grootste, middel, en cleynste soetluydicheyt, niet dan ghedwaelde rammelingen en sijn, die veel menschē in ydelheyt den tijt doen verliesen: Voort hoe de onvolcommenheyt die sy hun segghen inde toonen te vinden, als d'een heele grooter als d'ander, en d'een halve grooter als d'ander, t'welck d'een dus d'ander soo verlappende en verdeelende, niet en is onvolcommenheyt der toonen, maer quaet vervolgh commende uyt qua stelling des redens der vijfde van 3 tot 2.
Ant voorgaende sietmē merckelick hoe veel datter an goe verstaēlicke constwoordē gelegen is, en hoe sy dwalē die de vermenging der uytheemsche woorden voor de Fransche talens (op dat wy weerom daer an commē) suyvering en verrijcking achtē, dat nochtans niet dan haer vervuylling en veraerming en is. Maer sal ymant seggē nadien t'gemeen gevoelē deur gantsch Europa anders is, vā geleerdē, ongeleerdē, eel en oneel, die t'samē eendrachtelick als uyt eē mont loven de suyverheyt en rijcheyt die de Fransche tael deur sulck middel geeregē heeft: Wilt ghy de saeck beter alleen verstaē als d'ander al t'samē? Ick antwoorde dattet met my hier in gaet, gelijct misschien met u soude, so ghy deur gantsch Turckie saeght en hoordet de menschens gemeē gevoelē van Mahomets heylicheyt, en sijn religiens sekerheyt: Want gelijck de veelheyt der hōdert duysendē u niet en can bewegē dat te geloovē, also en can de veelheyt der hondert duysendē my niet bewegen te gelooven dat de Fransche tael rijck, suyver of goet is. En gelijck d'alder ervarenste in Mahomets religie, die hun vermetē t'meeste bescheet te weten vā Mahomets heylicheyt, na u oirdeel minst verstaē wat heylicheyt is: Also d'aldergeleertste die hun vermetē t'meeste bescheet vā de goetheyt der Fransche tael te wetē, die geloof ick minst te verstaē wat goetheyt vā tael is. En gelijck ghy misschien niet geern u hooft en sout brekē, met int besonder te weerlegghen de redens der ervaren Mahometisten, om dat ghy haer eerste stelling, en t'vervolgh d'een metten anderen voor een hoop beuselinghen houdt: Alsoo en soude ick niet geern mijn hooft brekē, noch tijt verliesen, met int besonder te weerstaen de redens der ghene die my de goetheyt der Fransche
tael willen wijsmaken, immers na de manier diemen tot noch toe gebruyct heeft,
| |
| |
om dat ick haer eerste stelling en al t'vervolgh van dien voor ongeschickt houde, en datse van dinghen spreken buyten hun verstant: want te segghen dat ghelijck bloemen van verscheyden verwen een cruythof vercieren, alsoo verscheyden vreemde talen het Francois, tis al te hinckende ghelijcknis, gheen weerlegghing weerdich. Te segghen dattet Orliensche cha, als van chandelle, chanter, chaleur, veel hubscher gheluyt is dan het Picartsche ca, van candelle, canter, caleur, ten heeft gheen gront, want ghy spreeckt u selven teghen als ghy int Latijn, t'welck haer oirspronck is, seght u wel te bevallen t'gheluyt van ca in candela, cantare, calor: En diergelijcke is ooc te verstaen van veel oude inlantsche woorden der Picarden, en Luyckenaers, daer de Orliensche deur onwetenheyt me spotten, want der talen goetheyt wort uyt wat anders ghekent.
Te segghen de veersen der Fransche ghedichten soo lieflick te sijn, datse yghelick niet weynich en behaghen: Voorwaer ick beken dat ick met gheen cleen vermaking, ettelickeGa naar margenoot* Dichters ghelesen heb: Maer sulck behagen uyt de goetheyt der tael te commen, dat machmen met eere wel ontkennen, gemerct dattet ghebeurt om de stof, tot wiens vinding en forming Vranckrijck met veel wonderlicke besonder gheesten en gheleerde dichters begaeft is: Want ghelijck ghy wel seght een vat wijns seer goet te wesen, daer af nochtans de tonne niet en deucht: Alsoo segh ick de Fransche veersen te wesen vol gheest, vol geleertheyt, vermaecklickheyt, en const, nochtans en deucht de tael niet: En ghelijck goe wijn wel can ligghen in een qua tonne, dat also scherpsinnighe vonden, en goe stof, wel in qua talen connen ghehandelt sijn. Ick segh eyntlick noch dit daer by: Toont my een tael meer ghemengt met vreemde woorden die de gemeente niet en verstaet dan t'Francois, ick toon u een aermer ghebreckigher tael dan t'Francois: Toont my een aermer ghebreckigher tael, die van rijckheyt en suyverheyt hoogher ghelooft wort by gheleerden en ongheleerden, ick toon u een ongheluckigher tael, daer weyniger hope van verbetering, en grooter toecommende aermoet af te verwachten staet.
Nu sulcx als wy hier gheseyt hebben vant Francois, dergelijcke is oock te verstaen vant Italiaens, en Spaens, die met uytheemsche talen, hoe wel niet met sulcken overvloet in veel consten en verscheyden stoffen als t'Francois, oock gemengt sijn, want met sulck misverstant als int François het Orliens sijn naburens talen veracht, met derghelijcke veracht het Tuscaens en Castiliaens elck de sijne, sonder kennis te hebben waer in goetheyt bestaet.
Belanghende ymant nu mocht dencken wat my overgaet in Wisconstighen handel aldus met verachting van talen besich te sijn: Ick seg daer op mijn voornemen anders niet te connen verclaert worden, hoemen na mijn ghevoelen weerom sou meughen an een Wysentijt gheraken, want deur t'ghebreck van qua talen, wort de cracht van goe bekent.
| |
Verclaring des 3 lidts.
Nu dan tot hier geseyt hebbende hoe onbequaem dat qua talen tot beschrijving van consten sijn, en hoe voorderlick de goe, wy sullen commen tot verclaring des 3 lidts, inhoudende dat nadien goe talen noodich sijn, datmen om nae goetheyt te trachten soude moeten weten waer inse bestaet: Hier op segh ick: Ten eersten dat proef van dien bequamelick ghedaen can worden int beschrijven van vrye consten, en voornamelick Wisconstigen handel: WantGa naar margenoot* geschiedenissen, als hoe Paris Helena ontschaecte, en wat groote slagen Achilles slouch, die en derghelijcke stof conden de Mimi te kennen gheven deur grimmatsen
| |
| |
sonder spreken, maer niet also de Wisconsten, welcke als geseyt is deur Fransche Italiaensche en Spaensche woorden, ick laet grimmatsen varen, niet en connen uytghebeelt worden, maer stellen in die plaets Griecksche, ghelijck oock doet de arme Latijnsche, deur welck gebreck oock onder de Romeynen geepGa naar margenoot* Wisconstnaers, diemen deurGa naar margenoot* uytnementheyt wisconstnaers noemē mach, gevonden en wierden: En de selve dieder wat af wisten, mochten de ghene sijn die tot letteroeffening van hun ouders na Athenen in Grieckelant ghesonden waren. Het Griecx dan sulcx wesende dattet de wisconsten leeren can, is voor een goe tael te houden. Maer waer in bestaet dese goetheyt, wat verschil heeftse van d'ander, deur t'welck sy vermach dat d'ander niet en connen? Voornamelick de t'saemvouging, daerse rijck af is, want daer me goeGa naar margenoot* constwoorden ghemaeckt worden, deur t'welck het uytspreken derGa naar margenoot* everedenheden cort en verstaenlick valt, en alle ontmoetende swaricheden licht. Maer sijnder gheen ander goe talen dan Griecx? Iaet noch een die veel beter is, namelic het Duytsch, om dattet de t'saemvouging corter en ghewisser heeft: Corter, overmits de Duytsche tael tot dien eynde ghemaeckt is uyt louter eensilbige grontnamen, en grontwoorden, deur so gemeenen reghel, dat de meersilbighe, sijn of eyghen namen van menschen, plaetsen, uytheemsche cruyden, vruchten, en dierghelijcke: Of sijn na d'eerste insetting deur onwetentheyt inghewortelt: Als voor op sijn Noorthollants Vaer, Moer, Sus, Broer, te segghen Vader, Moeder. Suster, Broeder,
daer sommighe noch een e meer an hanghen, als Vadere, Moedere, Sustere, Broedere. Of anders datse bestaen uyt t'saemghevouchde sonder datment merckt. Als by voorbeelt dat menighe meynt Navel een tweesilbighe grontnaem te wesen, die nochtans vergaert mach sijn van Na met Vel. Maer om van dese censilbige seltsaemheyt bewijs te doen, ick heb verscheyden woorden en namen oirdentlick byden anderen vergaert, en in Duytsch bevonden 742 eensilbighe woorden in den eersten persoon: Maer int Latijn alleenlick 5, Int Griecx eyghentlick geen, maer langhe vercort tot 45. Angaende Duytsche namen, bynamen, voorstellinghen &c. vinde ick in ghetale tot 1428. De Latijnsche (totte t'saemvouging onbequaem) alleenlick 158. Griecksche 220, welcke ick metter haest versaemt heb yder uyt sijnGa naar margenoot* woortbouck als volght.
| |
| |
| |
742 Dvytsche eensilbighe woorden.
| Ick { Acht. I'estime. Existimo. |
| Ick { Aes. I'apaste. Inesco. |
|
| Ick { Back. Ie cuis. Pinso. |
| Ick { Baeck. Pono pharum. |
| Ick { Baen. Ie prepare le chemin. Praeparo viam. |
| Ick { Ban. Ie banne. Proscribo. |
| Ick { Baer. l'enfante. Pario. |
| Ick { Bas. I'abbaie. Latro. |
| Ick { Baet Ie prouffite. Commodus sum. |
| Ick { Bel. Ie tire la clochette. Tintino. |
| Ick { Ben. Ie suis. Sum. |
| Ick { Berst. Ie creue. Crepo. |
| Ick { Bey. I'attens. Expecto. |
| Ick { Bid. Ie prie. Precor. |
| Ick { Biecht. Ie confesse. Confiteor. |
| Ick { Bied. I'offre. Praesento. |
| Ick { Bies. Ie beze. Mugio. |
| Ick { Bijt. Ie mors. Mordeo. |
| Ick { Bind. Ie lie. Ligo. |
| Ick { Blaeck. Ie flamboye. Flammo. |
| Ick { Blaes. Ie souffle. Flo. |
| Ick { Blaeu. Ie coleure de bleu. Colore caeruleo pingo. |
| Ick { Bleck. Ie couvre de lames. bracteo |
| Ick { Bleeck. Ie pasli. Palleo. |
| Ick { Bleet. Ie beelle. Balo. |
| Ick { Bleyck. Ie blanchi du linge. Candefacio. |
| Ick { Blijf. Ie demeure. Maneo. |
| Ick { Blinck. Ie reluys. Resplendeo. |
| Ick { Block. Ie labeure assiduellement. Assidué laboro. |
| Ick { Bloe. Ie saigne. Sanguino. |
| Ick { Bloey. Ie fleuronne. Floreo. |
| Ick { Bloot. Ie mects nud. Nudo. |
| Ick { Bloos. Ie vermeillonne. Rubeo. |
| Ick { Blusch. I'estain. Extinguo. |
| Ick { Bluts. Ie froisse. Collido. |
| Ick { Boerd. Ie bourde. Nugor. |
| Ick { Boet. Ie remedie. Medeor. |
| Ick { Boey. Ie mects des pieges aux pieds Compedio. |
| Ick { Boock. Ie bats. Cudo. |
| Ick { Bol. Ie boule. Voluo globu m. |
| Ick { Boord. Ie borde. Fimbrio. |
| Ick { Boor. Ie fore. Perforo. |
| Ick { Borgh. Ie pleige. Fede iubeo. |
| Ick { Bot. Ie rebouche. Hebeto. |
| Ick { Bot. Ie boutonne. Gemmo. |
| Ick { Bou. I'edifie. AEdifico. |
| Ick { Bra. Ie rosti. Asso. |
| Ick { Braeck. Ie vome. Euomo. |
| Ick { Brand. Ie brusle. Ardeo. |
| Ick { Bras. Ie bauffre. Epulor. |
| Ick { Bree. Ie fay large. Dilato. |
| Ick { Breeck. Ie romps. Rumpo. |
| Ick { Brey. Ie entrelache, Reticulo. |
| Ick { Briesch. Ie regis. Rugio. |
| Ick { Bringh. Ie apporte. Apporto. |
| Ick { Brock. Ie coupe des morceaux de pain. In frusta frango. |
| Ick { Brod. Ie radoube. Resatcio. |
| Ick { Broe. Ie couue. Incubo ouis. |
| Ick { Broey. Ie fourboulle. Subferuefacio |
| Ick { Brou. Ie brasse. Coquo cereuisiam |
| Ick { Brul. Ie murle. Mugio. |
| Ick { Bruyck. l'vse. Fruor. |
| Ick { Buck. Ie plie le dos. Curuo. |
| Ick { Beut. Ie troque. Commuto. |
| Ick { Buygh. Ie plie. Flecto. |
| Ick { Buysch. Ie frappe. Pulso. |
| Ick { Caerd. Ie carde. Carmino. |
| Ick { Caert. Ie ioue aux cartes. Ludo chartis. |
| Ick { Caets. Ie ioue à la paume. Ludo pila |
| Ick { Cap. Ie hache. Concido. |
| Ick { Cier. I'orne. Orno. |
| Ick { Claer. Ie fai clair. Clarifico. |
| Ick { Colf. Ie croche. Ludo claua |
| Ick { Cop. Ie scarifie. Scarifico |
| Ick { Cost. Ie couste. Consto |
| Ick { Coot. Ie ioue aux os. Talis ludo. |
| Ick { Coock. Ie cuisine. Coquo |
| Ick { Crab. Ie racle. Rado |
| Ick { Craey. Ie crie. Cornicor. |
| Ick { Craeck. Ie craque. Crepito |
| Ick { Croon. Ie courronne. Corono. |
| Ick { Cruys. Ie crucifie. Crucifigo |
| Ick { Cuyp. Ie fai cuues. Vieo dolia. |
| Ick { Dab. Ie patrouille. Palpo |
| Ick { Daegh. I'adiourne. Cito |
| Ick { Dael. Ie descens. Descendo. |
| Ick { Danck. Ie remercie. Habeo gratiā |
| Ick { Dans. Ie danse. Tripudio |
| Ick { Dau. Ie fai rosee. Roro |
| Ick { Deck. Ie couure. Tego. |
| Ick { Delf. I'enfoui. Fodio. |
| Ick { Denck. Ie pense. Cogito |
| Ick { Derf. I'ose. Audeo |
| Ick { Dersch. Ie bats en grange. Trituro |
| Ick { Derf. I'ay besoing. Egeo |
| Ick { Deys. Ie recule. Recedo |
| Ick { Dicht. Ie compose en rime. Cōpono. |
| Ick { Dick. I'espessis. Denso |
| Ick { Dien. Ie sers. Seruio |
| Ick { Diep. Ie fay profond. Profundum facio. |
| Ick { Dijck. Ie fay vne dique. Iacio aggeré. |
| Ick { Ding. Ie barguine. Liceor |
| Ick { Ding. Ie plaide. Litigo. |
| Ick { Doem. Ie damne. Damno. |
| Ick { Doe. Ie fai. Facio. |
| Ick { Dool. I'erre. Erro. |
| Ick { Doo. Ie tue. Occido. |
| Ick { Doogh. Ie vaux. Valeo. |
| Ick { Doop. Ie baptize. Baptizo. |
| Ick { Dor. Ie deuiens aride. Aresco. |
| Ick { Dorst. I'ay soif. Sitio. |
| Ick { Dou. Ie presse. Premo. |
| Ick { Draey. Ie tourne. Torno. |
| Ick { Draegh. Ie porte. Porto. |
| Ick { Drael. Ie tarde. Tardo. |
| Ick { Draef. Ie trote. Succusso. |
| Ick { Dreich. Ie menace. Minor. |
| Ick { Drijf. Ie chasse. Agito. |
| Ick { Drinck. Ie boy. Bibo. |
| Ick { Dring. Ie poulse. Penetro turbam. |
| Ick { Drooch. Ie seiche. Sicco. |
| Ick { Droom. Ie songe. Somnio. |
| Ick { Droop Ie arrouse quelque chose de. gresse. Conspergo pinguedine. |
| Ick { Druck. I'imprime. Imprimo. |
| Ick { Dub. Ie doubte. Dubito. |
| Ick { Ducht. I'ai doubte. Vereor. |
| Ick { Duer. Ie dure. Duro. |
| Ick { Duld. Ie souffre. Patior. |
| Ick { Dun. Ie tenue. Extenuo. |
| Ick { Dwael. I'erre. Erro. |
| Ick { Dwing Ie contrains. Cogo. |
| Ick { Eer. Ie honnore. Honoro |
| Ick { Egh. I'herse. Occo. |
| Ick { Eind. Ie fine. Finio. |
| Ick { Eet. Ie mange. Edo. |
| Ick { Ets. Ie mors en cuiure de l'eau forte Inedo cuprum aqua forti. |
| Ick { Eysch. Ie demande. Peto. |
| Ick { Fael. Ie faille. Fallor. |
| Ick { Fluyt. Ie ioue à la flute. Cano fistula. |
| Ick { Fryt. Ie fricasse. Frigo. |
| Ick { Frons. Ie fronse. Rugo. |
| Ick { Gae. Ie voy. Eo. |
| Ick { Gaep. Ie baye. Oscito. |
| Ick { Geck. Ie mocque. Lasciuio. |
| Ick { Gheef. Ie donne. Do. |
| Ick { Gheel. Ie fay iaune. Rufo. |
| Ick { Gheeu. Ie baaille. Oscito. |
| Ick { Gheld. Ie vaux. Valeo. |
| Ick { Ghiet. Ie fonds. Fundo. |
| Ick { Ghisp. Ie fouette. Flagello. |
| Ick { Ghis. Ie souspeçonne. Suspicor |
| Ick { Glat. Ie polie. Polio. |
| Ick { Glie Ie glisse. Labor. |
| Ick { Gloey. Ie deuien rouge. Candesco. |
| Ick { Gom. Ie gomme Limo gummi. |
| Ick { Gord. Ie ceinds. Cingo. |
| Ick { Graef. I'engraue. Sculpo. |
| Ick { Greys. Ie refrongne. Obduco frontè |
| Ick { Grijp. Ie gripe. Capio. |
| Ick { Grim. Ie rugi. Rugio. |
| Ick { Groey. Ie verdoye. Verno. |
| Ick { Grou. I'ai en horreur. Abominor |
| Ick { Groen. Ie paind verd. Virido. |
| Ick { Gruet. Ie salue. Saluto. |
| Ick { Gun. Ie fauorise. Faueo. |
| Ick { Haeck. Ie hache. Concido. |
| Ick { Haest. I'haste. Festino. |
| Ick { Haeck. I'accroche. Iunco. |
| Ick { Hael. Ie porte. Adfero. |
| Ick { Hangh. Ie pends. Pendo. |
| Ick { Harp. I'harpe. Lyram pulso. |
| Ick { Haet. Ie hay. Odio habeo. |
| Ick { Heb. I'ai. Habeo. |
| Ick { Hecht. I'attache. Figo. |
| Ick { Heel. Ie guarri. Sano. |
| Ick { Heet. Ie chauffe. Calefacio. |
| Ick { Heet. Ie nomme. Nomino. |
| Ick { Heet. Ie commande. Iubeo. |
| Ick { Hef. Ie leue. Leuo. |
| Ick { Hel. Ie panche. Acclino. |
| Ick { Heel. Ie cele. Celo. |
| Ick { Help. I'aide. Iuuo. |
| Ick { Herd. Ie durcis. Duro. |
| Ick { Hey. Ie hie. Fistuco. |
| Ick { Hygh. I'ahaine. Anhelo. |
| Ick { Hinck. Ie cloche. Claudico. |
| Ick { His. I'incite. Instigo. |
| Ick { Hoed. Ie garde, Custodio. |
| Ick { Hoest. Ie tousse. Tussio. |
| |
| |
| Ick { Hol. Ie creuse. Cauo. (Cumulo. |
| Ick { Hoop. Ie comble en monceaux. |
| Ick { Hoor. I'oy. Audio. |
| Ick { Hoop. I'espere. Spero. |
| Ick { Houd. Ie tiens. Teneo. |
| Ick { Hou. Ie coupe. Seco. |
| Ick { Hou. Ie marie, Nubo. |
| Ick { Hoy. Ie fene du foin. Sicco foenum sole |
| Ick { Huc. Ie croupe. Sido. |
| Ick { Huer. Ie loue. Conduco. |
| Ick { Hul. Ie coeffe. Orno caput. |
| Ick { Huts. I'hoche. Quatio. |
| Ick { Huyl. I'hurle. Viulo. |
| Ick { Iaech. Ie chasse. Venor. |
| Ick { Ianck. Ie glappe. Gannio. |
| Ick { Iock. Ie mocque. Iocor. |
| Ick { Kaeck. Ie cabasse. Suppilo. |
| Ick { Kan. Ie scay. Scio. |
| Ick { Kan. Ie masche. Mando. |
| Ick { Keer. Ie tourne. Verto. |
| Ick { Keer. Ie balle. Scopo. |
| Ick { Kem. Ie peigne. Pecto. |
| Ick { Ken. Ie cognoy. Cognosco. |
| Ick { Kerm. Ie lamente. Lamentor. |
| Ick { Kern. Ie bats le beure. Butyrum pulso |
| Ick { Keur. Ie visite. Censeo. |
| Ick { Kick. Ie gronde. Mussito. |
| Ick { Kies. I'elis. Eligo. |
| Ick { Kijck. Ie voy. Intueor. |
| Ick { Kijf. Ie tense. Litigo. |
| Ick { Kip. I'esclos poulsins. Pullulo |
| Ick { Klack. Ie creuasse auec vn son esclatant. Cum fragore rimas ago. |
| Ick { Klad. Ie crotte. Penicillo vestem à luto detergo. |
| Ick { Klaeg. Ie plains. Queror. |
| Ick { Klap. Ie babille Fabulor. |
| Ick { Klee. Ie vestis. Vestio. |
| Ick { Klem. Ie pince. Premo. |
| Ick { Klets. Ie frappe du fouet le faisant sonner. Scutica ferio. |
| Ick { Kleef. I'attache Visco. |
| Ick { Klein. I'appetisse. Minuo. |
| Ick { Klief. Ie fends. Findo. |
| Ick { Klim. Ie monte. Scando. |
| Ick { Klinck. Ie sonne. Sono. |
| Ick { Kluen. Ie frappe. Pulso. |
| Ick { Kloot. Ie boule. Voluo globum. |
| Ick { Klop. Ie hurte. Pulso. |
| Ick { Klos. Ie ioue à la boule par trauers d'vn anneau. Ludo globo per annulum. |
| Ick { Klucht. Ie plaisante. Facetias narro |
| Ick { Knaegh. Ie ronge. Rodo. |
| Ick { Knau. Ie masche. Mando. |
| Ick { Kne. Ie pestris. Depso. |
| Ick { Kners. Ie grince les dens. Dentibus strideo. |
| Ick { Knick. I'hoche la teste. Nuo. |
| Ick { Kniel. I'agenouille. Geniculor. |
| Ick { Knip. Ie chiquenaude. Talitra infligo. |
| Ick { Knoop. Ie noue. Necto. |
| Ick { Knor. Ie gronde. Grunnio. |
| Ick { Koel. Ie fai tied. Tepido. |
| Ick { Kom. Ie viens. Venio. |
| Ick { Koop. I'achapte. Emo. |
| Ick { Kout. Ie deuise. Fabulor. |
| Ick { Kraets. Ie gratte. Scabo. |
| Ick { Krau. Ie gratte. Scabo. |
| Ick { Kranck. Ie debile. Debilito. |
| Ick { Kriel. Ie remue comme entre les fourmis. Mobilito per turbas. |
| Ick { Krijgh. I'acquiers. Acquiro. |
| Ick { Krijt. Ie pleure. Eiulo. |
| Ick { Krimp. Ie retrecis. Arcto. |
| Ick { Kroch. Ie geins. Queror. |
| Ick { Kroock. Ie fronce. Rugo. |
| Ick { Krol. Ie crespille. Crispo, |
| Ick { Krom. Ie courbe. Curuo. |
| Ick { Krop. I'emple le gouion. Ingluuiem farcio auium. |
| Ick { Kruy. Ie poulse Vipello. |
| Ick { Kruy. I'espice. A romatibus condio |
| Ick { Kruyp. Ie rampe. Repo. |
| Ick { Kuch. Ie tousse. Tussito. |
| Ick { Kus. Ie baise. Osculor. |
| Ick { Kuysch. Ie nettoye. Nitido. |
| Ick { Lach. Ie ris. Rideo. |
| Ick { La. Ie charge. Onero. |
| Ick { Laeck. Ie diminue. Diminuo. |
| Ick { Laeck. Ie desprise. Contemno. |
| Ick { Lang. I'allonge. Prolongo. |
| Ick { Lang. I'aueins. Porrigo. |
| Ick { Lap. Ie rapiece. Interpolo. |
| Ick { Laet. Ie laisse. Linquo. |
| Ick { Laef. Ie refreischis. Foueo. |
| Ick { Laeu. Ie fai tiede. Tepido. |
| Ick { Leck. Ie liche. Lambo. |
| Ick { Leegh. I'abbaisse. Humilio. |
| Ick { Leem. I'enduis d'argille. Luto. |
| Ick { Leen. Ie preste. Mutuo. |
| Ick { Leer. I'enseigne. Doceo. |
| Ick { Legh. Ie mects. Pono. |
| Ick { Leeck. Ie coule. Stillo. |
| Ick { Leen. I'appuis. Cubito. |
| Ick { Lees. Ie lis. Lego. |
| Ick { Lesch. I'esteins. Extinguo. |
| Ick { Let. I'empesche. Impedio. |
| Ick { Let. Ie considere. Considero. |
| Ick { Leef. Ie vis. Viuo. |
| Ick { Ley. Ie meine. Duco. |
| Ick { Licht. I'esclaircis. Luceo. |
| Ick { Licht. Ie leue. Leuo. |
| Ick { Liegh. Ie ments. Mentior. |
| Ick { Ligh. Ie couche. Iaceo. |
| Ick { Lijd. I'endure Fero. |
| Ick { Lisp. Ie begaye. Balbutio. |
| Ick { Lock. I'alliche. Alliceo. |
| Ick { Loer. Ie lorne Obseruo. |
| Ick { Lol. Ie grongnonne. Eiulo ad instar felis. |
| Ick { Lol. Ie me chauffe comme les vielles qui vsent d'vn pot plein de feu le mettant soubs elles. |
| Ick { Lonck. I'oeillade. Oculo. |
| Ick { Loon. Ie baille de loyer. Remunero. |
| Ick { Loop. Ie cours. Curro. |
| Ick { Los. Ie delaische. Laxo. |
| Ick { Loot. Ie iette le sort. Sortior. |
| Ick { Loof. Ie loue. Laudo. |
| Ick { Lub. Ie chastre. Castro. |
| Ick { Lul. Ie finge le son. Sonum imitor. |
| Ick { Luym. Ie lorne. Insidiantibus. oculis intueor. |
| Ick { Luys. I'espluche des pouils. Pedi. culos lego. |
| Ick { Lie. Ie passe. Transeo. |
| Ick { Mach. Ie puis. Possum. |
| Ick { Maey. Ie fauche du foin. De. seco prata. |
| Ick { Maeck. Ie fay. Facio. |
| Ick { Mael. Ie peins. Pingo. |
| Ick { Mael. Ie moule. Molo. |
| Ick { Maen. Ie stipule. Stipulor. |
| Ick { Maen. Ie coniure. A diuro. |
| Ick { Melck. Ie traicts le laict. Mulgeo: |
| Ick { Meng. Ie mesle. Misceo. |
| Ick { Men als peerden oft waghen. Ie mene. Duco. |
| Ick { Merck. Ie marque. Noto. |
| Ick { Mest. I'engraiste. Sagino. |
| Ick { Meet. Ie mesure Metior. |
| Ick { Mets. Ie massonne. Extruo muros. |
| Ick { Mein. Ie cuide. Opinor. |
| Ick { Mick. I'ay l'oeil à quelque chose. Collimo. |
| Ick { Mye. Ie contregarde. Caueo. |
| Ick { Min. I'ayme. Amo. |
| Ick { Moet. Il me faut. Debeo. |
| Ick { Moey. Ie moleste. Molesto. |
| Ick { Moord. Ie meurtris. Trucido. |
| Ick { Mor. Ie murmure. Murmuro. |
| Ick { Muf. Ie sens le relant. Sitū redoleo |
| Ick { Mūt. Ie monnoye. Cudo nummos |
| Ick { Muyl. Ie rechigne. Contrahovultū |
| Ick { Muyt. Ie mutine. Seditionem facio |
| Ick { Naey. Ie couse. Suo. |
| Ick { Naec. I'approche. Propinquo |
| Ick { Nau. Ie fay estroict. Angusto. |
| Ick { Neem. Ie prens. Accipio. |
| Ick { Nest. Ie niche. Nidifico. |
| Ick { Nygh. I'encline. Inclino. |
| Ick { Nies. I'esternue. Sternuo. |
| Ick { Nieu. Ie fay nouueau. Nouo. |
| Ick { Nijp. Ie pince. Vellico. |
| Ick { Noem. Ie nomme. Nomino. |
| Ick { Noo. I'inuste. Inuito. |
| Ick { Noop. I'aguillonne. Stimulo. |
| Ick { Oogst. Ie moissonne. Messem facio. |
| Ick { Oos. Ie vuide l'eau. Exhaurio. |
| Ick { Pael. Ie borne. Termino. |
| Ick { Paer. Ie mects pair à pair. Binos pono. |
| Ick { Paert. Ie partis. Partior. |
| Ick { Paey. I'appayse. Paco. |
| Ick { Pand. Ie mects en gaige. Pignero. |
| Ick { Pap. Ie colle. Glutino. |
| Ick { Pas. Ie le fais accorder. Apto. |
| Ick { Peck. Ie poisse. Pico. |
| Ick { Peel. Ie pele. Decortico. |
| Ick { Pers. Ie persse. Premo. |
| Ick { Pick. Ie beque. Rostro. |
| Ick { Pijp. Ie pipe. Pipo. |
| Ick { Pis. Ie pisse. Meio. |
| Ick { Plaegh. Ie vexe. Vexo. |
| Ick { Plasch. Ie pateline en l'eau. In aqua palpo. |
| Ick { Pleck. Ie macule. Maculo. |
| Ick { Pleegh. Ie soulois. Soleo. |
| Ick { Pleyt. Ie plaide. Litigo. |
| Ick { Ploegh. I'are, Aro. |
| Ick { Plomp. Ie rebouche. Hebeto. |
| Ick { Plomp. Ie plonge en l'eau. Mergo. |
| Ick { Ploy. Ie plie. Plico. |
| Ick { Pluck. Ie cueille. Carpo. |
| Ick { Pluys. I'espluche. Polio. |
| Ick { Poch. Ie vante. Iacto. |
| Ick { Pomp. Ie vuide lossee. Sentinam expurgo. |
| |
| |
| Ick { Poogh. Ie tasche. Nitor. |
| Ick { Pot. I'incite. Incito. |
| Ick { Pot. I'amasse en pot. In olluis. coaceruo. |
| Ick { Poy. Ie boy. Indulgeo potationibus. |
| Ick { Praem. I'oppresse. Opprimo. |
| Ick { Prangh. I'oppresse. Opprimo. |
| Ick { Praet. Ie babille. Fabulor. |
| Ick { Prick. I'esguillonne. Stimulo. |
| Ick { Preeu. Ie derobbe fine mēt. Surripio |
| Ick { Pris. Ie prise. Laudo. |
| Ick { Print. I'imprime. Imprimo. |
| Ick { Proef. I'esprouue. Probo. |
| Ick { Proef. Gouste. Gusto. |
| Ick { Pronck. Ie tiens grauité comme vne espousée. |
| Ick { Put. Ie puise. Haurio aquam. |
| Ick { Quel. Ie fasche. Molesto. |
| Ick { Quets. Ie blesse. Laedo. |
| Ick { Quist. Ie degaste. Dissipo. |
| Ick { Quil. Ie baue. Stillopituitā ex ore. |
| Ick { Ra. I'aduinne. Diuino. |
| Ick { Raeck. Ie touche. Tango. |
| Ick { Raep. I'amasse. Colligo. |
| Ick { Raes. Ie rage. Lasciuio. |
| Ick { Reck. Ie tens. Tendo. |
| Ick { Ren. Ie cours. Cursito. |
| Ick { Reul. Ie troque. Commuto. |
| Ick { Rey. Ie danse. Duco choreas. |
| Ick { Reyck. Ie tends. Porrigo. |
| Ick { Reys. Ie chemine. Proficiscor. |
| Ick { Richt. I'erige Erigo. |
| Ick { Rieck. Ie sens. Sentio. |
| Ick { Riem. Ie rame. Remigo. |
| Ick { Rie. Ie cheuauche. Equito. |
| Ick { Rijm. Ie rhime. Versifico. |
| Ick { Ryp. Ie meuris. Praecoque. |
| Ick { Rys. Ie me leue. Subleuo. |
| Ick { Rips. Ie route. Ructo. |
| Ick { Reck. I'estrique la quenouille. Pensum struo. |
| Ick { Roem. Ie me vante. Iacto. |
| Ick { Roep. Ie crie. Clamo. |
| Ick { Roer. Ie remue. Moueo. |
| Ick { Roest I'enrouille. Rubiginē traho |
| Ick { Roey. Ie rame. Remigo. |
| Ick { Rol. Ie roulle. Voluo. |
| Ick { Ronck. Ie ronfle. Sterto. |
| Ick { Rond. I'arondis. Rotundo. |
| Ick { Roof. Ie rauis. Spolio. |
| Ick { Rot. Ie pourris. Putreo. |
| Ick { Ruck. I'arrache. Auello. |
| Ick { Ruet. I'engraisse. Sebo. |
| Ick { Run. Ie coagule. Coagulo. |
| Ick { Run. Ie flotte. Fluo. |
| Ick { Rust. Ie repose. Quiesco. |
| Ick { Ruym. I'amplisie. Amplifico. |
| Ick { Ruysch. Ie bruys. Strepo. |
| Ick { Saey. Ie seme. Sen ino. |
| Ick { Saegh. Ie sie. Serro. |
| Ick { Saelf. I'oings. Vngo. |
| Ick { Scha. I'endomage. Noceo. |
| Ick { Schaf. Ie traicte. Tracto. |
| Ick { Schaeck. Ie prens vne fille par force. Rapio virginem. |
| Ick { Schaem. I'hontis. Erubesco. |
| Ick { Schamp. Ie glisse. Labor. |
| Ick { Schants. Ie fortifie remparts. Munio vallis. |
| Ick { Schat. I'estime. AEstimo. |
| Ick { Schaef. Ie rabotte. Dolo. |
| Ick { Scheer Ie tonds. Tondeo. |
| Ick { Scheld. Ie tense. Obiurgo. |
| Ick { Schel. I'escorche. Decortico. |
| Ick { Schenck. Ie verse. Infundo. |
| Ick { Schend. Ie gaste. Corrumpo. |
| Ick { Schep. Ie cree. Creo. |
| Ick { Scherm. I'escrime. Digladior. |
| Ick { Scharp. I'aguise. Acuo. |
| Ick { Scherf. Ie hace. Concido. |
| Ick { Schuer. Ie deschire. Lacero. |
| Ick { Scheyd. Ie separe. Separo. |
| Ick { Schick. I'ordonne. Ordino. |
| Ick { Schiet. Ie tire. Sagitto. |
| Ick { Schijn. Ie luis. Luceo. |
| Ick { Schil. Ie differe. Differo. |
| Ick { Schim. Ie brocarde. Iocor. |
| Ick { Schock. Ie secoue. Succusso. |
| Ick { Schors. Ie trousse. Succingo. |
| Ick { Schau. Ie contemple. Contemplor |
| Ick { Schrab. I'esgratigne. Vnguibus scabo. |
| Ick { Screeu. Ie crie esclatant. Exclamo. |
| Ick { Screy. Ie pleure. Lachrymo. |
| Ick { Schick. Ie saillis. Dissilio. |
| Ick { Scroef. Ie vire. Torqueo cochleam |
| Ick { Scroem. I'effraye. Horreo. |
| Ick { Schrie. I'aiambe. Facio gradum. |
| Ick { Schrijf I'escripts. Scribo. |
| Ick { Schud. Ie secoue. Quasso. |
| Ick { Schup. I'houe. Palea leuo. |
| Ick { Schur. I'escure. Tergo. |
| Ick { Schut. Ie contregarde. Assamentis occludo |
| Ick { Schu. I'euite. Euito. |
| Ick { Schuil. Ie m'embusche. Lateo. |
| Ick { Schuyf. Ie coule. Trudo. |
| Ick { Seep. Ie sauonne. Sapone linio. |
| Ick { Segh. Ie di. Dico. |
| Ick { Send. I'enuoie. Mitto. |
| Ick { Sēg. Ie brusle quelque peu. Suburo |
| Ick { Set. Ie mets. Pono. |
| Ick { Stel. Ie mets. Pono. |
| Ick { Suer. Ie trompe. Impono. |
| Ick { Seyl. Ie vogue. Velifico. |
| Ick { Sie. Ie boullis. Ferueo. |
| Ick { Sie. Ie voy. Video. |
| Ick { Sift. Ie crible. Cribro. |
| Ick { Sijp. Ie degoute. Mano. |
| Ick { Sinck. I'enfonse. Mergo. |
| Ick { Sing. Ie chante. Canto. |
| Ick { Sit. I'assis. Sedeo. |
| Ick { Slab. Ie baue. Squaleo. |
| Ick { Sla. Ie frappe. Verbero. |
| Ick { Slacht. Ie resemble de condition. Assimilor. |
| Ick { Slaep. Ie dors. Dormio. |
| Ick { Slap. Ie lasche. Laxo. |
| Ick { Slaef. Ie trauaile comme esclaue. Laboro. |
| Ick { Slem. Ie fai bonnechere. Comessor |
| Ick { Sleur. Ie traine. Traho. |
| Ick { Sleyp. Ie traine. Traho. |
| Ick { Slicht. Ie fais vni. Plano. |
| Ick { Slijp. I'aguise. Acuo. |
| Ick { Slijt. I'vse. Tero. |
| Ick { Slis. I'appaise. Paco. |
| Ick { Slick. I'eualle. Gurgito. |
| Ick { Slof. Ie trousse. Replico. |
| Ick { Slorp. I'hume. Sorbeo longo tractu |
| Ick { Sluym. Ie sommeile. Dormito. |
| Ick { Sluyp. Ie voy en cachette. Clanculum ingredior. |
| Ick { Sluyt. Ie ferme. Claudo. |
| Ick { Smacht. Ie suffoque. Suffoco. |
| Ick { Smack. Ie rue de roideur. Proijcio. |
| Ick { Smaeck. Ie gouste. Gusto. |
| Ick { Smal. I'attenue. Extenuo. |
| Ick { Sme. Ie forge. Cudo. |
| Ick { Smeeck. Ie amadoue. Adulor. |
| Ick { Smeer. I'oins. Linio. |
| Ick { Smelt. Ie fonds. Fundo. |
| Ick { Smet. Ie macule. Maculo. |
| Ick { Smets. Ie bauffre. Comessor. |
| Ick { Smoeck. Ie fume. Fumo. |
| Ick { Smoor. I'estouffe. Suffocor. |
| Ick { Smijt. Ie bats. Verbero. |
| Ick { Snap. Ie babille. Garrio. |
| Ick { Snau. Ie parle rudement. duriter Loquor. |
| Ick { Snie. Ie coupe. Scindo. |
| Ick { Snoep. Ie friande en cachette. Clam cupedias edo. |
| Ick { Snoer. I'ensile. Filo traijcio. |
| Ick { Snoey. I'esbranche. Frondo. |
| Ick { Snorck. Ie sanglotte. Sterto. |
| Ick { Snuyt. Ie mouche. Mungo. |
| Ick { Soeck. Ie cherche. Quaero. |
| Ick { Soen. Ie reconcilie. Reconcilio. |
| Ick { Soogh. I'alecte. Lacto. |
| Ick { Sorgh. I'ay soing. Curo. |
| Ick { Sout. Ie sale. Salio. |
| Ick { Spa. I'houe. Fodio. |
| Ick { Span. Ie tends. Tendo. |
| Ick { Spaer. I'espargne. Parco. |
| Ick { Speck. Ie larde. Lardo. |
| Ick { Speel. Ie ioue. Ludo. |
| Ick { Spen. Ie seure. Ablacto. |
| Ick { Speer. Ie tends. Tendo. |
| Ick { Speet. I'embroche. Figo veru. |
| Ick { Speur. Ie troche. Indago. |
| Ick { Spie. Ie cheuille. Clauis ligneis figo |
| Ick { Spie. I'espie. Insidior. |
| Ick { Spin. Ie file. Neo. |
| Ick { Spits. Ie fai pointu. Acuo. |
| Ick { Spit. Ie foue. Fodio. |
| Ick { Spoey. Ie me haste. Accelero. |
| Ick { Spoel. Ie de vuide du fil pour tistre Glomero. |
| Ick { Spoor. I'esperonne. Calcaribus concito. |
| Ick { Spot. Ie mocque. Derideo. |
| Ick { Spou. Ie craiche. Spuo. |
| Ick { Spreeck. Ie parle. Loquor. |
| Ick { Sprey. I'estens. Tendo. |
| Ick { Spring. Ie saute. Salto. |
| Ick { Spruyt. Ie germe. Germino. |
| Ick { Spuel. Ie reinse. Eluo. |
| Ick { Spuyt. Ie iecte l'eau par vn eclissoire. Eijcio aquam syringe. |
| Ick { Staeck. Ie paissele. Palo. |
| Ick { Sta. Ie me tiens, sur les pieds. Sto. |
| Ick { Staeck. Ie cesse. Desisto. |
| Ick { Stamp. Ie pile. Tundo. |
| Ick { Stap. I'aiambe. Plenogradu incedo |
| Ick { Steeck. Ie pique. Pungo. |
| Ick { Steel. Ie derobbe. Furor. |
| Ick { Steel. Ie pose. Pono. |
| Ick { Stelp. I'estanche le sang. Sisto sanguinem. |
| |
| |
| Ick { Stem. Ie baille ma voix. Suffragium fero. |
| Ick { Steen. Ie ahenne. Gemo. |
| Ick { Sterf. Ie meurs. Morior. |
| Ick { Steun. I'appuye. Fulcio. |
| Ick { Steyl. Ie dresse contremont. Erigo. |
| Ick { Sticht. Ie fonds. Fundo. |
| Ick { Stijgh. Ie monte. Scando. |
| Ick { Stijf. Ie roidis. Rigeo. |
| Ick { Stil. I'appaise. Paco. |
| Ick { Stinck. Ie sens mal. Oboleo. |
| Ick { Stoor. Ie trouble. Turbo. |
| Ick { Stoot. Ie hurte. Trudo. |
| Ick { Stop. I'estoupe. Obthuro. |
| Ick { Stort. I'espans. Effundo. |
| Ick { Stoof. I'estuue. Foueo. |
| Ick { Stou. I'incite de faireou d'aller. Propello. |
| Ick { Strael. Ie rayonne. Radio. |
| Ick { Straf. Ie punis. Punio. |
| Ick { Streck. Ie tens. Tendo. |
| Ick { Streel. Ie peine. Pecto. |
| Ick { Strick. Ie noue. Nodo. |
| Ick { Stroop. I'escorche. Deglubo. |
| Ick { Stroey. I'espars. Spargo. |
| Ick { Strijck. Ie frotte. Linio. |
| Ick { Strie. Ie combats. Pugno. |
| Ick { Stier. Ie conduicts. Duco. |
| Ick { Stuyp. I'encline. Inclino. |
| Ick { Stuyt. Ie vante. Iacto. |
| Ick { Stuyt. Ie bonds. Resulto. |
| Ick { Stuyf. Ie pouldroye. Puluero. |
| Ick { Sucht. Ie souspire. Suspiro. |
| Ick { Suf. Ie radotte. Deliro. |
| Ick { Suyg. Ie tette. Sugo. |
| Ick { Suym. Ie chome. Moror. |
| Ick { Suyp. I'hume. Sorbeo. |
| Ick { Swack. I'affoiblis. Infirmo. |
| Ick { Swaer. I'appesantis. Grauo. |
| Ick { Swalp. Ie flote. Affluo. |
| Ick { Swert. Ie noircis. Nigro. |
| Ick { Sweet. Ie sue. Sudo. |
| Ick { Swelgh. I'aualle. Glutio. |
| Ick { Sweel. I'enfle. Tumeo. |
| Ick { Swem. Ie nage. Nato. |
| Ick { Sweer. Ie iure. Iuro. |
| Ick { Swerm. I'escheme. Examino. |
| Ick { Swicht. Ie cesse. Cesso. |
| Ick { Swijg. Ie tais. Taceo. |
| Ick { Tael. I'enquiers. Inquiro. |
| Ick { Tap. Ie tire. Promo. |
| Ick { Tas. I'entasse. Acerbo. |
| Ick { Tast. Ie taste. Palpo. |
| Ick { Tees. I'espluche. Carpo. |
| Ick { Tel. Ie nombre. Numero. |
| Ick { Tem. Ie dompte. Domo. |
| Ick { Tems. Ie ramise. Cribro. |
| Ick { Teer. Ie digere. Coquo cibum. |
| Ick { Tier. Ie tempeste. Tumultuo. |
| Ick { Toef. I'attens. Expecto. |
| Ick { Tol. Ie donne gabelle. Tributū do. |
| Ick { Ton. I'entonne. Infundo in dolia |
| Ick { Toogh. Ie monstre. Ostendo. |
| Ick { Toom. Ie bride. Freno. |
| Ick { Toon. Ie sonne. Tono. |
| Ick { Top. Ie ioue de la toupie. Trocho ludo. |
| Ick { Tan. Ie tanne. Coria perficio. |
| Ick { Tracht. Ie delibere. Delibero. |
| Ick { Traen. Ie larmoye. Lachrymo. |
| Ick { Treck. Ie tire. Traho. |
| Ick { Terd. Ie marche. Gradior. |
| Ick { Tref. Ie touche. Tango. |
| Ick { Troost. Ie console. Consolor. |
| Ick { Trau. I'espouse. Duco vxorem. |
| Ick { Treur. Ie contriste. Moereo. |
| Ick { Tuygh. Ie tesmoigne. Testor. |
| Ick { Tuyn. I'enuironne de hayes. Sepio |
| Ick { Tuijsch. Ie Ioue à dets. Alea ludo. |
| Ick { Twist. I'estriue. Alterco. |
| Ick { Twyn. Ie tors du fil. Torqueo filū. |
| Ick { Val. Ie tombe. Cado. |
| Ick { Valsch. Ie faulce. Falso. |
| Ick { Vang. Ie prens. Capio. |
| Ick { Vaer. Ie voy par chariot ou par nauire. Meo. |
| Ick { Vast. Ie Ieune. Ieiuno. |
| Ick { Vaet. I'entonne. Infundo modios |
| Ick { Vaet. I'empoigne. Comprehendo. |
| Ick { Vecht. Ie combats. Pugno. |
| Ick { Vel. I'abbats. Prosterno. |
| Ick { Vergh. Ie mects au deuāt. Propono |
| Ick { Vest. Ie confirme. Confirmo. |
| Ick { Veyl. Ie mects en vente. Venale propono. |
| Ick { Veins. Ie dissimule. Dissimulo. |
| Ick { Vier. Ie fai feu de Ioye. Celebro Vulcania. |
| Ick { Vyl. Ie lime. Limo. |
| Ick { Vys. Ie vire. Verto cochleam. |
| Ick { Vil. I'escorche la peau. Deglubo. |
| Ick { Vind. Ie trouue. Inuenio. |
| Ick { Visch. Ie pesche. Piscor. |
| Ick { Vlack. Ie planis. Planum facio. |
| Ick { Vlam. Ie flamboye. Flammo. |
| Ick { Vlecht. I'entrelasse. Vieo. |
| Ick { Vleck. Ie macule. Maculo. |
| Ick { Vley. Ie flatte. Adulor. |
| Ick { Vlie. Ie fui. Aufugio. |
| Ick { Vliegh. Ie vole. Volo. |
| Ick { Vliem. Ie lance. Scalpello lancino |
| Ick { Vliet Ie flotte. Fluo. |
| Ick { Vloeck. Ie maudis. Execror. |
| Ick { Vloey. Ie flotte. Fluo. |
| Ick { Vlooy. I'espluche. Capto pulcies |
| Ick { Vlucht. Ie prens la fuite, Agito fugam. |
| Ick { Vocht. Ie ramoitis. Humecto. |
| Ick { Voed. Ie nourris. Nutrio. |
| Ick { Voel. Ie sens. Sentio. |
| Ick { Voer. Ie meine. Veho. |
| Ick { Volgh. Ie sui. Sequor. |
| Ick { Vau. Ie plie. Plico. |
| Ick { Vracht. Ie charge voicture. Onero vectura. |
| Ick { Vraegh. Ie demande. Interrogo. |
| Ick { Vrees. Ie crain. Timeo. |
| Ick { Vries. I'engele. Gelo. |
| Ick { Vroom. Ie corrobore. Corroboro |
| Ick { Vrye. Ie fay l'amour. Procor. |
| Ick { Vul. I'emplis. Impleo. |
| Ick { Wacht. Ie garde. Custodio. |
| Ick { Waegh. Ie hasarde. Aleam omnem Iacio. |
| Ick { Waeck. Ie fai le guet. Vigilo. |
| Ick { Waey. Ie vente. Spiro. |
| Ick { Walgh. I'ay appetit de vomit. Nauseo. |
| Ick { Wal. Ie fourboulis. Subferueo. |
| Ick { Waen. Ie presume. Praesumo. |
| Ick { Wan. Ie vanne. Vanno. |
| Ick { Wasch. Ie laue. Lauo. |
| Ick { Was. Ie crois. Cresco. |
| Ick { Was. Ie couure decire. Cero. |
| Ick { Wed. Ie gage. Certo. |
| Ick { Weyck. I'amollis. Mollio. |
| Ick { Ween. Ie pleure. Ploro. |
| Ick { Weer. Ie defends. Defendo. |
| Ick { Wend. Ie tourne. Verto. |
| Ick { Wen. I'accoustume. Assuefacio. |
| Ick { Werck. Ie besongne. Operor. |
| Ick { Werm. Ie chauffe. Calefacio. |
| Ick { Werp. Ie Iette. Iacio. |
| Ick { Wer. I'empestre. implico. |
| Ick { Weet. Ie scay. Scio. |
| Ick { Wet. I'aguise. Acuo. |
| Ick { Weef. Ie tis. Texo. |
| Ick { Weyd. Ie pasture. Pasco. |
| Ick { Wie. Ie sarcle. Extirpo herbas. |
| Ick { Wiegh. Ie berche. Ventico. |
| Ick { Wil. Ie veux. Volo. |
| Ick { Winck. Ie cille. Nuo. |
| Ick { Wind. I'enuelope. Inuoluo. |
| Ick { Win. Ie gaigne. Lucror. |
| Ick { Wip. Ie bransle haut & bas. Sursum & deorsum mobilito. |
| Ick { Wisch. Ie troche. Tergo. |
| Ick { Wit. Ie blanchis. Albo. |
| Ick { Woel. Ie fais tumulte. Tumultuo. |
| Ick { Woest. Ie desole. Desolo. |
| Ick { Wond. Ie naure. Vulnero. |
| Ick { Woon. Ie demeure. Moror. |
| Ick { Wreck. Ie venge. Vindico. |
| Ick { Wring. Ie tords. Torqueo. |
| Ick { Wroet. Ie fouille. Volutor. |
| Ick { Wrijf. Ie frotte. Frico. |
| Ick { Wurgh. I'estrangle. Strangulo. |
| Ick { Wyck. Ie fui place. Cedo. |
| Ick { Wyd. I'eslargis. Amplifico. |
| Ick { Wye. Ie dedie. Dedico. |
| Ick { Wys. Ie monstre. Monstro. |
| |
5 Latynsche eensilbighe woorden, die in het Duytsch oock al eensilbich sijn.
| Do. Ie donne. ick gheef. |
| Flo. Ie souffle. ick blaes. |
| No. Ie naige. ick swem. |
| Sto. Ie suis debout. ick stae. |
| Sum. Ie suis. ick ben. |
| |
| |
| |
45 Griecsche eensilbighe woorden die uyt langhe vercort sijn.
| Βδῶ Voor Βδέα of Βδῆμι |
| Βλῶ Voor Βλῆμι |
| Βῶ Voor Βόω |
| Γνῶ Voor Γνόω |
| Γϱῶ Voor Γρόω |
| Γῶ Voor Γάω ende Γόω |
| Δμῶ Voor Δμάω of Δμέω |
| Δρῶ Voor Δϱάω |
| Δῶ Voor Δέω ende Δίδμι |
| Ζῶ Voor Ζάω ende ζεω |
| Θλῶ Voor Θλάω |
| Θνῶ Voor Θνάω of Θνῄσκω |
| Θῶ Voor Θέω |
| Κλῶ Voor Γλάω, κλέω κλϵίω |
| Κνῶ Voor Κνάω of κνῆμι |
| Κρῶ Voor Κϱέω ende Κέϱω |
| Κτῶ Voor Κτάω ende Κτέω |
| Κῶ Voor Κάω ende Κόω |
| Λῶ Voor Λάω |
| Μνῶ Voor Μνάω of Μνέω |
| Νῶ Voor Νάω of Νέω |
| Ξῶ Voor Ξέω |
| Πλῶ Voor Πγέω of Πλεόω |
| Πνῶ Voor Πλέω of Πνϵὸω |
| Πτῶ Voor Πτάω of Πτῆμι |
| Πῶ Voor Πάω Πῆμι |
| Ρῶ Voor Ρέω Ρόω ende Ερέω |
| Σκλω Voor Κλέω |
| Σμῶ Voor Κμέω of Κμόω |
| Σπῶ Voor Σπάω |
| Σχῶ Voor Σχῷω |
| Σῶ Voor Σάω endc Τέω |
| Τλῶ Voor Τλάω |
| Τμῶ Voor Τέμνω |
| Τρῶ Voor Τϱέω |
| Τῶ Voor Τάω |
| φϑῶ Voor φϑάω φϑῶω φϑείω |
| φλῶ Voor φλάω ende φλέω |
| φρῶ Voor φρῆμι |
| φῶ Voor gfάω φῆμι |
| Χϱῶ Voor Χϱάω χϱέω χϱόω |
| Χῶ Voor Χέω χένω |
| ψῶ Voor ψάω ende ψίω χϱείω |
| Ω῟ Voor Ἐ'ω |
| Ὠ~ Voor Ἑ´ῶ |
| |
D'ander dvytsche ynckel ghelvyden, als der namen, Bynamen, Voorsettingen, &c. sijn als volght.
1428 Dvytsche eensilbighe namen, bynamen, &c.
| Acht. Huict. Octo. |
| Ael. Anguille. Anguilla. |
| Aem. Caque. Cadus. |
| An. Aupres. Apud. |
| Aep. Sing. Simia. |
| Aer. Espi. Spica. |
| Aert. Complexion. Complexio. |
| Aes. Past. Esca. |
| Aex. Hache. Ascia. |
| Af. Ius. De. |
| Al. Tout. Totus. |
| Alf. Fee. Fatifer. |
| Als. Quand. Cum. |
| Am. Nourrice. Nutrix. |
| Ampt. Office. Officium. |
| Angst. Anxieté. Anxietas. |
| Arm. Bras. Brachium. |
| As. Essieu. Axis. |
| Back. Auge. Linther. |
| Badt. Bain. Balneum. |
| Baeck. Machoire. Maxilla. |
| Baeck. Pharus. |
| Bael. Bale. Sarcina. |
| Baen. Parterre. Sphaeristérium. |
| Baer. Biere. Féretrum. |
| Baer. Onde. Vnda. |
| Baert. Barbe. Barba. |
| Baersch. Perche. Perca. |
| Baes. Hoste. Herus. |
| Baet. Gain. Commodum. |
| Baeg. Bague. Moníle. |
| Bal. Esteuf. Pila. |
| Balch. Panche. Bestiarum venter. |
| Balck. Poultre. Trabs. |
| Bald. Incontinent. Brevi. |
| Ban. Excommunication. Excommunicatio. |
| Banck. Banc. Scamnum. |
| Bandt. Lien. Vinculum. |
| Bang. Angoisseux. Auxius. |
| Bar. Present. Praesens. |
| Bargh. Proceau chastré. Maialis. |
| Bas. Abbay. Latratus. |
| Bast. Canepin. Scheda. |
| Bast. Hat. Laqueus. |
| Bat. Mieux. Melior. |
| Bay. Bayette. Badius color. |
| Beck. Bec. Rostrum. |
| Bed. Lict. Lectus. |
| Be. Petition. Petitio. |
| Beelt. Image. Imago. |
| Beemt. Pré. Pratum. |
| Been. Os. Os. |
| Been. Iambe. Crus. |
| Beer. Verrat. Verres. |
| Beer. Ours. Vrsus. |
| Beest. Beste. Bestia. |
| Bel. Clochette. Tintinnabulum. |
| Ben. Banne. Sporta. |
| Berdt. Als. Asser. |
| Bergh. Mont. Mons. |
| Best. Mieux. Melior. |
| Bey. Tous deux. Ambo. |
| Biecht. Confessio. |
| Bie. Mouche a miel. Apes. |
| Bier. Biere. Cereuisia. |
| Bies. Ionc. Iuncus. |
| Biest. Caille. Colostra. |
| Baldt. Foeuille. Folium. |
| Blas. Soufflement. Flatus. |
| Blaes. Vessie. Vesica. |
| Blaeu. Bleu. Caerulus. |
| Bleck. Foeuille ou lame de quelque metal. Lamina. |
| Bleeck. Palle. Pallidus. |
| Blein. Empoulle. Pustula. |
| Blie. Ioyeux. Hilaris. |
| Blindt. Aueugle. Caecus. |
| Block. Tronc. Truncus. |
| Bloet. Sang. Sanguis. |
| Bloem. Fleur. Flos. |
| Blont. Blont. Flauus. |
| Bloo. Timide. Timidus. |
| Bloot Nud. Nudus. |
| Bock. Bouc. Hircus. |
| Bo. Messagier. Nuncius. |
| Boeck. Liure. Liber. |
| Boef. Ribaud. Nebulo. |
| Boel. Amoureuse. Amica. |
| Boer. Villageois. Rusticus. |
| Boerd. Bourde. Nugae. |
| Boet. Penitence. Poenitentia. |
| Boey. Piege. Pedica. |
| Boog. Arc. Arcus. |
| Bolck. Molue. Molua. |
| Bol. Boule. Globus. |
| Bom. Bedon. Tympanum. |
| Bont. Fourrure. Pelles. |
| Boom. Arbre. Arbor. |
| Boon. Febue. Faba. |
| Boord. Bord. Margo. |
| Boos. Mauais. Malus. |
| Boot. Bateau. Scapha. |
| Borg. Bourg. Castrum. |
| Boor. Vibrequin. Terebrum. |
| Bors. Bourse. Bursa. |
| Borst. Poictrine. Pectus. |
| Bosch. Bois. Sylua. |
| Bot. Petoncle. Passer. |
| Bot. Stolide. Stolidus. |
| Bot. Bouton de fleur. Gemma. |
| Bou. Hardi. Audax. |
| Bout. Bougeon. Sagitta capitata. |
| Brack. Sentant la marine. Marinum. |
| Brack. Bracque. Canis sagax. |
| Braey. Le gras de la iambe. Sura. |
| Braem. Ronce. Rubus. |
| Brand. Vn grand feu brulant vne maison ou semblable. Incendium. |
| Brau. Sourcil. Supercilium. |
| |
| |
| Breet. Large. Latus. |
| Breuck. Amande. Mulcta pecuniaria |
| Brief. Lettre. Literae. |
| Brijn. Saumure. Muria. |
| Bril. Lunette. Specillum. |
| Brim. Genest. Genista. |
| Brock. Vn petit morceau du pain taillé ou rompu. Frustrum. |
| Broeck. Marez. Palus. |
| Broeck. Brayette. Subligaculum. |
| Broer. Frere. Frater. |
| Broot. Pain. Panis. |
| Broosch Fragile. Fragilis. |
| Brug. Pont. Pons. |
| Bruyck. Vsage. Vsus. |
| Bruydt. Espouse. Sponsa. |
| Bruyn. Brun. Beticus color. |
| Bry. Boullie de farine de pains. Puls. |
| Buel. Bourreau. Carnifex. |
| Buer. Voisin. Vicinus. |
| Buyt. Butin. Praeda. |
| Bult. Bosse. Gibbus. |
| Burn. Fontaine. Fons. |
| Bus. Canon. Tormentum. |
| Bus. Boite. Pyxis. |
| Buyck. Ventre. Venter. |
| Buil. Gibeciere. Marsupium. |
| Buil. Bosse. Tuber. |
| Buis. Canal. Canalis. |
| By. Pres. Propè. |
| Cael. Chauue. Caluus. |
| Caen. Canissure. Canus. |
| Caerd. Chardon. Virga Pastoris. |
| Caets. Chasse. Meta. |
| Caf. Paille. Acus. |
| Calck. Chaux. Calx. |
| Cant. Bord. Extremitas. |
| Cap. Cappe. Cucullus. |
| Car. Chariot. Carrus. |
| Caes. Fourmage. Caseus. |
| Cas. Casse. Capsa. |
| Cat. Chat. Felis. |
| Cau. Chucas. Monedula. |
| Cijs. Cens. Census. |
| Cier. Chere. Vultus laetus. |
| Claer. Clair. Clarus. |
| Clerck. Clerc. Clericus. |
| Cloof. Fente. Fissura. |
| Cluit. Farce. Facetiae. |
| Cock. Cuisinier. Coquus. |
| Colf. Massue. Claua. |
| Com. Escueille. Scutella. |
| Comst. Venue. Aduentus. |
| Cond. Notoire. Notus. |
| Coord. Corde. Chorda. |
| Cop. Chef. Caput. |
| Cop. Coupe. Calix. |
| Corf. Corbeille. Corbis. |
| Corst. Crouste. Crusta. |
| Cort. Court. Curtus. |
| Cost. Coust. Sumptus. |
| Cot. Taniere. Cauus. |
| Coot. Osselet. Talus. |
| Cous. Chausse. Caliga. |
| Coy. Estable à Brebis. Ouile. |
| Crab. Escreuisse. Cammarus. |
| Craem. Boutique. Officina. |
| Craen. Robinet. Epistomium. |
| Craen. Grue. Grus. |
| Craey. Corneille. Cornix. |
| Crap. Garance. Erythrodanum |
| Croon. Couronne. Corona. |
| Cruyn. Sommet de la teste. Vertex capitis. |
| Cruys. Croix. Crux. |
| Cuyp. Cuue. Cupa. |
| Cuyt. Oeufs d'vn poisson. Oua pisciū |
| Dach. Iour. Dies. |
| Dack. Toict. Tectum. |
| Daer. Effect. Effectus. |
| Daer. La. Ibi. |
| Dal. Val. Vallis. |
| Dam. Terrain. Agellus. |
| Damp. Vapeur. Vapor. |
| Dan. Donc. Tunc. |
| Danck. Gré. Gratia. |
| Dans. Danse. Saltatio, |
| Darm. Boyau. Intestinum. |
| Das. Daim. Dama. |
| Dat. Ce. Hoc. |
| Dau. Rosee. Ros. |
| De. Le. Illa. |
| Deech. Paste. Massa. |
| Deel. Part. Pars. |
| Deern. Seruante. Ancilla. |
| Den. Le. |
| Des. Du. |
| Dees. Cestui. Hic. |
| Deucht. Vertu. Virtus. |
| Dicht. Solide. Solidus. |
| Dicht. Rim. Rithmus. |
| Dick. Espes. Densus. |
| Die. Cuisse. Femur. |
| Die. Le. Ille. |
| Dief. Larron. Latro. |
| Diep. Profond. Profundus. |
| Dier. Animal. |
| Dier. Cher. Carus. |
| Dies. A telle condition. Sub conditione. |
| Dijck. Dique. Agger. |
| Dinck. Chose. Res. |
| Disch. Table. Mensa. |
| Dit. Ceci. Hoc. |
| Doch. Aumoins. Saltem. |
| Doe. Alors. Tunc. |
| Doec. Toile. Tela. |
| Doel. But. Scopus. |
| Door. Par. Per. |
| Door. Huis. Foris. |
| Donst. Duuet. Plumulae molliores. |
| Doot. Mort. Mors. |
| Doof. Sourd. Surdus. |
| Doop. Baptesme. Baptismus. |
| Door. Fol. Stultus. |
| Doos. Boiste. Capsa. |
| Dop. Escalle entier d'vn oeufquand le dedens est osté. Ouum exinanitū. |
| Dorp. Village. Pagus. |
| Dorst. Soif. Sitis. |
| Doy. Desgel. Regelatio. |
| Dra. Incontinent. Statim. |
| Draeck. Dragon. Draco. |
| Draet. Fil. Filum. |
| Draf. Bran. Furfur. |
| Draf. Trot. Succussatio equi. |
| Dranc. Beuvrage. Potus. |
| Dreck. Boue. Lutum. |
| Dreef. Vne longue rangee d'arbres plantees. Series arborum. |
| Droef. Triste. Tristis. |
| Droes. Vne emflure venant à la gorge derriere les aureilles ou es eines. Panus. |
| Drom. Le fil de la treme du tisserant. Licium. |
| Dronck. Yvre. Ebrius. |
| Drooch. Sec. Siccus. |
| Droom. Songe. Somnium. |
| Druck. Tristesse. Tristitia. |
| Drop. Goutte. Gutta. |
| Druyf. Grappe. Vua. |
| Drie. Trois. Tres. |
| Dul. Enragé. Furiosus. |
| Dun. Tenue. Tenuis. |
| Duyst. Mille. Mille. |
| Duym. Poulse. Pollex. |
| Duyn. Dune. Agger arenosus. |
| Duyf. Colomb. Columba. |
| Dwael. Touaille. Mantile. |
| Dwaes. Sot. Stultus. |
| Dwanc. Contraincte. Vis. |
| Dwee Mol. Mollis. |
| Dweers. De travers. Ex transverso. |
| Dwerch. Nain. Nanus. |
| Dy. Toi. Tibi. |
| Dijn. Tien. Tuus. |
| Echt. Mariage. Matrimonium. |
| Eec. Vinaigre. Acetum. |
| Eedt. Serment. Iuramentum. |
| Een. Vn. Vnus. |
| Eer. Avant. Prius. |
| Eer. Honneur. Honor. |
| Eerd. Terre. Terra. |
| Eerst. Premier. Primus. |
| Eg. Herse. Occa. |
| Elf. Onze. Vndecim. |
| Elst. Alose. Alosa. |
| El. Aulne. Vlna. |
| Eint. Fin. Finis. |
| Eng. Estroict. Angustus. |
| Erch. Malin. Malignus. |
| Erm. Pauure. Pauper. |
| Ernst. A bon escient. Serio. |
| Erf. Heritage. Haeredium. |
| Esch. Fresne. Fraxinus. |
| Ey. Oeuf. Ouum. |
| Eyc. Chesne. Quercus. |
| Eysch. Petition. Petitio. |
| Fael. Faulte. Error. |
| Faem. Renom. Fama. |
| Feest. Feste. Festum. |
| Fel. Felon. Crudelis. |
| Feil. Faute. Error. |
| Fielt. Gueu. Mendicus. |
| Fier. Fier. Ferus. |
| Fijn. Fin. Exilis. |
| Flesch. Flacon. Lagéna. |
| Fluc. Subit. Subito. |
| Fluym. Fleume. Phlegma. |
| Fluyt. Fluite. Fistula. |
| Foc. Trinquet. Artemon. |
| Foy. Phi. |
| Form. Forme. Forma. |
| Fraey. Ioli. Lepidus. |
| Fret. Foret. Viuerra. |
| Frisch. Vigoreux. Viuidus. |
| Fruit. Fruict. Fructus. |
| Gaef. Pur. Purus. |
| Gaer. Totalement, Omnino. |
| |
| |
| Gay. Gai. Psittacus. |
| Gal. Fiel. Fel. |
| Galgh. Gibbet. Patibulum. |
| Galm. Retentissemēt de la voix. Echo |
| Ganc. Allure. Incessus. |
| Ganc. Allee. Ambulacrum. |
| Gans. Oye. Anser. |
| Gants. Entier. Integer. |
| Garst. Ranci. Rancidus. |
| Gast. Hoste. Hospes. |
| Gat. Trou. Foramen. |
| Gaef. Don. Donum. |
| Gau. Prompt. Promptus. |
| Gec. Badin. Sannio. |
| Geel. laune. Rufus. |
| Gheen. Nul. Nullus. |
| Gheest. Esprit. Spiritus. |
| Ghelt. Argent. Pecunia. |
| Ghelt. Porceau chastré. Maialis. |
| Ghelt. Lot. Quatuor. héminae. |
| Ghent. Iar. Anser mas. |
| Gent. Fonte. Fusura. |
| Gheit. Cheure. Capra. |
| Ghy. Vous. Tu. |
| Ghier. Vaultour. Vultur. |
| Ghift. Don. Donum. |
| Ghild. Hommeliberal. Prodigus. |
| Ghins. Versla. Illuc. |
| Ghist. Lie. Faex. |
| Glants. Resplendeur. Splendor. |
| Glas. Verre. Vitrum. |
| Glat. Poli. Politus. |
| God. Dieu. Deus. |
| Goedt. Bon. Bonus. |
| Gom. Gomme. Gummi. |
| Gort. Orge seiche. Hordeumaridū. |
| Goot. Ruisseau. Aquaeductus. |
| Goudt. Or. Aurum. |
| Gracht. Fosse. Fossa. |
| Graef. Conte. Comes. |
| Graen. Grain. Granum. |
| Graet. Areste. A rista. |
| Graf. Sepulchre. Sepulchrum. |
| Gram. Courroucé. Iratus. |
| Gras. Herbe. Gramen. |
| Graeu. Gris. Glaucus. |
| Grents. Frontiere. Ora. |
| Greep. Poignee. Manipulus. |
| Griel. Gripaille. |
| Grijs. Gris. Canus. |
| Groef. Fosse. Fouea. |
| Grof. Gros. Grossus. |
| Grond. Fond. Fundum. |
| Groot. Grand. Grandis |
| Grou. Horreur. Horror. |
| Gruen. Verd. Viridis. |
| Gruet. Salutation. Salutatio. |
| Gris. Moillon. Rudus. |
| Gunst. Faueur. Fauor. |
| Guit. Gueu. Mendicus. |
| Haec. Croc. Hama. |
| Haegh. Haye. Seps. |
| Haen. Coc. Gallus. |
| Haer. Poil. Pilus. |
| Haest. Haste. Properatio. |
| Haet. Haine. Odium. |
| Half. Demi. Dimidius. |
| Hals. Col. Collum. |
| Ham. Iambon. Perna. |
| Handt. Main. Manus. |
| Harp. Harpe Lyra. |
| Hars. Resine. Resina. |
| Haes. Lieure. Lepus. |
| Hecht. Manche. Capulus. |
| Hec. Claie. Vacerra. |
| Heel. Tout. Totus. |
| Heerdt. Fouier. Focus. |
| Heer. Seigneur. Herus. |
| Heesch. Enroué. Raucus. |
| Heet. Chaud. Calidus. |
| Hel. Clair. Clarus. |
| Held. Homme Noble. Herus. |
| Hel. Enfer. Infernus. |
| Helm. Heaume. Galea. |
| Hem. Lui. Illi. |
| Hemd. Chemise. Indusium. |
| Hengst. Estalon. Caballus. |
| Hert. Dur. Durus. |
| Herfst. Autumne. Autumnus. |
| Herst. Eschinée. Spina porci. |
| Hert. Coeur. Cor. |
| Hesp. Iambon. Perna. |
| Het. Ce. Id. |
| Heur. Sienne. Sua. |
| Heusch. Courtois. Ciuilis. |
| Heus. Anse. Ansa |
| Hex. Sorciere. Venésca. |
| Hey. Lande. Campus stérilis. |
| Hey. Hie. Fistúca. |
| Heyl. Salut. Salus. |
| Heir. Armée. Exércitus. |
| Hic. Hoquet. Singúltus. |
| Hiel. Talon. Talus. |
| Hier. Ici. Hic. |
| Hind. Biche. Cerua. |
| Hin. Poulle. Gallina. |
| Hirs. Mil. Milium. |
| Hoe. Comment. Quomodo. |
| Hoeck. Coing. Angulus. |
| Hoen. Poulle. Gallina. |
| Hoer. Paillarde. Meretrix. |
| Hoest. Toux. Tussis. |
| Hoet. Chapeau. Pileus |
| Hoef. Metairie. Villa |
| Hof. Iardin. Hortus. |
| Hoir. Heritier. Haeres. |
| Hol. Caue. Cauus. |
| Hondt. Chien. Canis. |
| Hooch. Hault. Altus. |
| Hooft. Teste. Caput. |
| Hoop. Monceau. Acéruus. |
| Hoop. Espoir. Spes. |
| Hop. Houbelon. Lupulus. |
| Hop. Hupe. Vpupa. |
| Hord. Claye. Crates. |
| Hoos. Chausse. Cáliga. |
| Hout. Bois. Lignum. |
| Hou. Coup de taille. Ictus. |
| Hoy. Foin. Foenum. |
| Hulp. Aide. Auxilium. |
| Hulst. Houx. Aquifolia. |
| Hupsch. Elegant. Elegans. |
| Hut. Loge. Mapale. |
| Huych. Luete en la gorge. Angina. |
| Huyck. Hucque. Cucullus. |
| Huyl. Cheueche. Vlula. |
| Huys. Maison. Domus. |
| Hy. Il. Ille. |
| Ia. Oui. Ita. |
| Iacht. Chasse. Venátus. |
| Iaer. An. Annus. |
| Ick. Ie Ego. |
| Iet. Quelque chose. Aliquid. |
| Iuecht. Ieunesse. Iuventus. |
| Ys. Glace. Glacies. |
| In. En. In. |
| Inct. Encre. Atramentum. |
| Iock. Ioug. Iugum. |
| Iock. Raillerie. Iocus. |
| Ionck. Ieune. Iuuenis. |
| Is. Est. Est. |
| Kaeck. Maschoire. Maxilla. |
| Kaey. Cai. Acta. |
| Kaeck. Pilori. Numellae versatiles. |
| Kalf. Veau. Vitulus. |
| Kam. Peigne. Pecten. |
| Kan. Pot. Amphora. |
| Kans. Chansse. Casusaleae. |
| Kant. als brood. Chanteau Frustum. |
| Keel. Garderobbe. Súpparum. |
| Keer. Tour. Circuitus. |
| Keers. Chandelle. Candéla. |
| Kelck. Calice Calx. |
| Keel. Gorge. Guttur. |
| Kees. Fourmage. Caseus. |
| Kemp. Chanure. Cannabis. |
| Kerck. Eglise. Templum. |
| Kerf. Crenne. Crena. |
| Kern. Pepin. Semen. |
| Kers. Guisne. Cerasa. |
| Kers. Cresson. Nasturtium. |
| Kert. Cren. Crena. |
| Keur. Chois. Optio. |
| Keurs. Corset. Cyclas. |
| Key. Caillou. Cautes. |
| Kiel. Carine. Carina. |
| Kim. Cipeaud'vn tonneau. Oravasis. |
| Kindt. Enfant. Puer. |
| Kin. Menton. Mentum. |
| Kist. Coffre. Cista. |
| Kit. Boisson. Brochus. |
| Klacht. Querelle. Queréla. |
| Klack. Creuasse. Crepitatio. |
| Klad. Crotte. Macula luti. |
| Klamp. Membrure d'vn huis. Membrum esseris. |
| Klanck. Tintement. Tinnementum. |
| Klap. Babil. Loquacitas. |
| Klau. Patte. Vnguis. |
| Kleet. Vestement. Vestís. |
| Klef. Artachant comme glu. Tenax. |
| Kley. Argille. Argilla. |
| Klein. Petit. Paruus. |
| Klier. Aposteume. Tonsilla. |
| Klinck. Clichet. Pessulus. |
| Klis. Grateron. Aparine. |
| Klock. Cloche. Campana. |
| Kloeck. Hardi. Audax. |
| Kloet. Rable. Rutáblum. |
| Klomp. Billot. Massa. |
| Kloot. Boule. Sphaera. |
| Klop. Coup. Ictus. |
| Kloof. Creuasse. Rima. |
| Klucht. Farce. Facetiae. |
| Kluys. Heremitage. Sacellum. |
| Knaep. Seruiteur. Seruus. |
| Knecht. Garson. Seruus. |
| Knick Hocement de la teste. Nutus. |
| Knie. Genouil. Genu. |
| Knip. Chiquenaude. Tálitrum. |
| |
| |
| Knol. Naueau. Napus. |
| Knoop. Neud. Nodus. |
| Knop. Bouton. Bulla. |
| Koe. Vache. Vacca. |
| Koeck. Gasteau. Libum. |
| Koel. Tiede. Tepidus. |
| Koen. Hardi. Audax. |
| Koets. Couche. Cubile. |
| Kool. Carbon. Carbo. |
| Kool. Chou. Brassica. |
| Koop. Achapt. Emptio. |
| Korck. Liege. Suber. |
| Koudt. Froid. Frigus. |
| Kout. Deuis. Fabula. |
| Kracht. Force. Virtus. |
| Kraeck. Son esclatant. Crépitus. |
| Kraegh. Gauion. Iugulus. |
| Kramp. Crampe. Spasmus. |
| Kram. Crampon. Fibula. |
| Kranck. Debile. Debilis. |
| Krans. Chapeau de fleurs. Sertum. |
| Kreeft. Escreuisse. Cancer. |
| Krib. Creche. Praesépium. |
| Krieck. Cerise. Cerasum. |
| Krijch. Guerre. Bellum. |
| Krijt. Croie. Creta. |
| Krijt. Brayement. Eiulatio. |
| Kroes. Goblet. Scyphus. |
| Krom. Tortu. Tortus. |
| Krop. Cropion. Iugulum. |
| Kruyck. Cruche. Vrna. |
| Kruym. Mie. Mica. |
| Kruyt. Herbe. Herba. |
| Kud. Tropeau de bestes. Grex. |
| Kund. Notoire. Notus. |
| Kunst. Art. Ars. |
| Kus. Vn baiser. Basium. |
| Kuyl. Spelonque. Spelunca. |
| Kuysch. Chaste. Castus. |
| Kuyt. Le mol derriere la iambé. Sura. |
| Kuyt. Petite. biere. |
| Lach. Ris. Risus. |
| Laey. Layette. Capsa. |
| Laet. Tard. Sero. |
| Laf. Fade. Flaccidus. |
| Laegh. Rang. Series. |
| Lam. Affoible. Paralyticus. |
| Lam. Agneau. Agnus. |
| Lamp. Lampe. Lampas. |
| Lanc. Flanc. Femen. |
| Lanc. Long. Longus. |
| Landt. Terre. Terra. |
| Lap. Piece de drap. Segmentum. |
| Last. Charge. Moles. |
| Lat. Late. Assula. |
| Laen. Tiede. Tepidus. |
| Lec als Lec schip. |
| Leer. Cuir. Corium. |
| Leech. Oisif. Otiosus. |
| Ler. Membre. Membrum. |
| Leech. Bas. Humilis. |
| Leec. Lay. Laicus. |
| Leer. Eschelle. Scala. |
| Leedt. Desplaisir. Luctus. |
| Leem. Argille. Argilla. |
| Leen. Fief. Praedium beneficiarum. |
| Leep. Cassieux. Lippus. |
| Leep. Cauteleux. Astutus. |
| Leer. Doctrine. Doctrina. |
| Leest. Forme de cordoüanier. Forma. |
| Leeu. Lion. Leo. |
| Lil. Le mollet du bout de l'aureille. Cartilago. |
| Leen. Appuy. Podium. |
| Lest. Derniere. Vltimus. |
| Lets. Laisse. Lorum. |
| Leur. Rauauderie. Res nullius valoris. |
| Ley. Ardoise. Ardosia. |
| Licht. Lumiere. Lux. |
| Licht. Legier. Leuis. |
| Licht. Poulmon. Pulmo. |
| Liet. Chanson. Cantio. |
| Lief. Cher. Charus. |
| Lief. Ami. Amicus. |
| Lier. Liere. Lyra. |
| Lijc. Funerailles. Exequiae. |
| Lijf. Corps. Corpus. |
| Lijm. Colle. Colla. |
| Lijn. Lin. Linum. |
| Lijst. Bordure. Limbus. |
| Lind. Tillet. Tilia. |
| Lint. Ruben. Vitta. |
| Lip. Leure. Labium. |
| Lis. Ranse. Carex. |
| List. Finesse. Astutia. |
| Loen. Lourdaut. Idiota. |
| Lof. Los. Laus. |
| Lont. Meiche. |
| Looc. Des aulx. Allium. |
| Loof. Foeuille. Frons. |
| Loogh. Lexiue. Lixiuium. |
| Loon. Salaire. Salarium. |
| Loop. Cours. Cursus. |
| Loos. Subtil. Subtilis. |
| Loos. Poulmon. Pulmo. |
| Loot. Plomb. Plumbum. |
| Loof. Armier d'vne maison. Vmbraculum. |
| Loos. Mot de guet. Tessera. |
| Los. Dissie. Laxus. |
| Losch. Lousche. Strabo. |
| Lot. Sort. Sors. |
| Lucht. Air. Aër. |
| Lul. Resonance d'vne chanson. |
| Lust. Volupté. Voluptas. |
| Luy. Paresseux. Ignauus. |
| Luys. Pouls. Pediculus. |
| Luyt. Luc. Testudo. |
| Macht. Puissance. Potestas. |
| Maech. Affin. Affinis. |
| Maecht. Vierge. Virgo. |
| Mael. Malle. Mantica. |
| Mael. Fois. |
| Maen. Lune. Luna. |
| Maent. Mois. Mensis. |
| Maer. Mais. Sed. |
| Maer Bruict. Rumor. |
| Maet. Mesure. Mensura. |
| Maet. Compaignon. Socius. |
| Maegh. Estomach. Stomachus. |
| Mal. Fol. Stultus. |
| Mals. Tendre. Tener. |
| Mam. Mammelle. Mamma. |
| Man. Homme. Vir. |
| Manck. Boisteux. Claudus. |
| Mast. Mast. Malus. |
| Mat. Las. Defessus. |
| Me. Auec. Cum. |
| Mee. Garance. Rubia. |
| Meel. Farine. Farina. |
| Meeps. Fragile Fragilis. |
| Meer. Mer. Mare. |
| Meers. Hune. Carchesium. |
| Meer. Plus. Plus. |
| Meersch. Marez. Palus. |
| Mees. Mausangle. Parix. |
| Meest. Tout le plus. Plurimus. |
| Meeu. Oiseau marin. Aquila maria. |
| Melck. Laict. Lac. |
| Mem. Nourrice. Nutrix. |
| Men. On. |
| Mensch. Homme. Homo. |
| Merch. Mouelle. Medulla. |
| Merck. Marque. Signum. |
| Merc. Marchè. Forum. |
| Mes. Cousteau. Culter. |
| Met. Auec. Cum. |
| Mey. May. Frons festa. |
| Mier Fourmi. Formica. |
| Mijl. Lieue. Milliare. |
| Mijn. Mon. Meus. |
| Mijne. Mine. Fodina. |
| Mijt. Mite. Mita. |
| Milt. Liberal. Liberalis. |
| Min. Moins. Minus. |
| Mis. Faute. Defectus. |
| Mest. Fiente. Fimus. |
| Mist. Bruyne. Bruma. |
| Moe. Las. Lassus. |
| Moer Mere. Mater. |
| Moes. Porée. Holus. |
| Moet. Courage. Animus. |
| Moey. Tante. Matertera. |
| Mol. Taulpe. Talpa. |
| Mondt. Bouche. Os. |
| Moort. Meurtre. Internecio. |
| Mos. Mousse. Muscus. |
| Most. Moust. Mustum. |
| Mot. Teigne. Tinea. |
| Mout. Grain appareillé pour brasser de la biere. Polenta. |
| Mau. Manche. Manica. |
| Moy. Orné. Ornatus. |
| Muer. Mur. Murus. |
| Muf. Relant. Situs. |
| Mug. Moucheron. Culex. |
| Munt. Monnoie. Moneta. |
| Muts. Bonet. Pileus. |
| Muil. Mulet. Mulus. |
| Muyl. Museau. Rostrum. |
| Muys. Sourris. Sorex. |
| Muyt. Mue. Cauea. |
| Na. Apres. Post. |
| Nacht Nuict. Nox. |
| Naeckt. Ned. Nudus. |
| Naem. Nom. Nomen. |
| Naen. Nain. Nanus |
| Naest. Tout le plus prochain. Proximus. |
| Naet. Cousture. Sutura. |
| Nap. Plat creux. Catinus. |
| Nues. Nez. Nasus. |
| Nat. Mouille. Madidus. |
| Nau. Estroict. Strictus. |
| Neck. Chainon. Ceruix. |
| Neer. Bas. Inferus. |
| Neef. Nepueu. Nepos. |
| Neen. Non. Non. |
| Neep. Pinsure. Compressio. |
| |
| |
| Nest. Nid. Nidus. |
| Net. Net. Nitidus. |
| Net. Retz. Rete. |
| Neet. Lende. Lens. |
| Nicht. Niepce. Neptis. |
| Nier. Rein. Ren. |
| Niet. Rien. Nihil. |
| Nieu. Nouueau. Nouus. |
| Nijdt. Enuie. Inuidia. |
| Noch. Encore. Adhuc. |
| Noen. Midi. Meridies. |
| Noo. Aregret. Inuitus. |
| Noort. North. Septentrion. |
| Noot. Necessité. Necessitas. |
| Nop. Floc. Floccus. |
| Neut. Noix. Nux. |
| Noit. Iamais. Nunquam. |
| Nu. Maintenant. Nunc. |
| Nut. Vtile. Vtilis. |
| Och. Ah. Hei. |
| Oft. Ou. Vel. |
| Olm. Olme. Vlmus. |
| Om. Pour. Ob. |
| Ons. Nostre. Noster. |
| Oock. Aussi. Etiam. |
| Oog. Oeil. Oculus. |
| Oogst. Moisson. Messis. |
| Oom. Oncle. Patruus. |
| Oor. Aureille. Auris. |
| Oort. Lieu. Locus. |
| Oost. Orient. Oriens. |
| Op. Dessus. Super. |
| Os. Beuf. Bos. |
| Oudt. Viel. Vetus. |
| Oyt. Onques. Vnquam. |
| Pacht. Ferme. Vectigal. |
| Pack. Fardeau. Sarcina. |
| Pael. Pau. Palus. |
| Paer. Paire. Par. |
| Paert. Part. Pars. |
| Palm. Paulme. Palma. |
| Pand. Hypoteque. Pignus. |
| Pandt. Pand. Lacinia. |
| Pan. Paelle. Sartago. |
| Pap. Papin. Pappa. |
| Pas. En poinct. Commodum. |
| Pat. Sentier. Semita. |
| Paeu. Paon. Pauo. |
| Paeis. Paix. Pax. |
| Peck. Poix. Pix. |
| Peert. Cheual. Equus. |
| Peersch. Pers. Coeruleus. |
| Pels. Peau. Pellis. |
| Pen. Plume. Calamus. |
| Pens. Trippe. Intestina. |
| Perck. Parc. Septum. |
| Peer. Poire. Pirum. |
| Pers. Presse. Torcular. |
| Peez. Corde d'arc. Chorda arcus. |
| Pijp. Tuyau. Tubus. |
| Pier. Vers de terre. Lumbricus. |
| Pijck. Pique. Hasta. |
| Pie. Manteau à marinier, Nautica penula. |
| Pijl. Flesche. Sagitta. |
| Pijn. Doleur. Dolor. |
| Pin. Baston poinctu. Veruculum. |
| Pips. Pepie. Pituita. |
| Plack. Ferule. Ferula. |
| Plaet. Planche. Syrtes. |
| Plaets. Place. Locus. |
| Plaegh. Vexation. Vexatio. |
| Planck. Planche. Planca. |
| Plas. Marée. Lacuna. |
| Plat. Plat. Planus. |
| Pleck. Tasche. Macula. |
| Pleit. Bateau large & plat. Stlata. |
| Plicht. Office. Officium. |
| Ploech. Charrue. Aratrum. |
| Plom. Rebouché. Hebes. |
| Ploy. Plits. Plica. |
| Pluym. Plume. Pluma. |
| Pock. Verolle. Lues venerea. |
| Poer. Pouldre. Puluis. |
| Poel. Lac. Lacuna. |
| Pol. Concubinaire. Concubinus. |
| Pols. Pouls. Pulsus. |
| Pomp. Offée. Sentina. |
| Pondt. Liure. Pondo. |
| Poort. Porte. Porta. |
| Poos. Petir espace de temps. Momentum. |
| Poot. Patte. Palma pedis. |
| Pop. Pouppée. Pupa. |
| Post. Posteau. Postis. |
| Post. La poste. Cursor. |
| Poot. Sion. Talea. |
| Pot. Pot. Olla. |
| Pracht. Magnificence. Magnificentia |
| Prat. Fier. Arrogans. |
| Prick. Lampreie. Mustula. |
| Priem. Poinson. Pugiunculus. |
| Prijs. Pris. Laus. |
| Proef. Preuue. Proba. |
| Pruym. Prume. Prunum. |
| Pruts. Superbe. Superbus. |
| Prye. Charogne. Cadauer. |
| Punt. Poinct. Punctum. |
| Put. Puis. Puteus. |
| Puyst. Empoule. Pustula. |
| Quaet. Mauuais. Malus. |
| Quael. Languer. Languor. |
| Quant. Gallant. Scitus homo. |
| Quijt. Quicte. |
| Radt. Roue. Rota. |
| Raedt. Conseil. Consilium. |
| Raem. Chassis. Fulcrum fenestrae quadratum. |
| Raep. Naueau. Rapum. |
| Ram. Belier. Aries. |
| Ramp. Malheur. Infelicitas. |
| Ranck. Branche. Ramus. |
| Ranck. Finesse. Astutia. |
| Ranck. Gresle. Gracilis. |
| Randt. Bord. Ora. |
| Rasch. Soudain. Cito. |
| Rasp. Rape. Scalprum. |
| Rat. Rat. Glis. |
| Raef. Corbeau. Coruus. |
| Raeu. Cru. Crudus. |
| Recht. Droict. Rectus. |
| Ree. Biche. Cerua. |
| Reep. Cercle. Circulus. |
| Rest. Reste. Residuum. |
| Reuck. Odeur. Odor. |
| Reu. Chien masle. Canis mas. |
| Reus. Geant. Gigas. |
| Rey. Danse. Chorea. |
| Reyn. Pur. Purus. |
| Reys. Fois. |
| Reys. Voyage. Profectio. |
| Reb. Coste. Costa. |
| Riet. Canna. Arundo. |
| Riem. Ceinture. Cingulum. |
| Riem. Rame. Remus. |
| Rijck. Riche. Diues. |
| Rijm. Gelée. Pruina. |
| Rijm. Rhitme. Rhitmus. |
| Rijp. Meur. Maturus. |
| Rijs. Riz Oriza. |
| Rijs. Branche. Ramus. |
| Rinck. Anneau. Annulus. |
| Rindt. Beuf. Bos. |
| Ring. Viste. Velox. |
| Rin. Cage. Cauea. |
| Rinsch. Aucunement sur. Subacidus. |
| Roch. Raye. Raia. |
| Rock. Saie. Toga. |
| Rock. Quenouille. Colus. |
| Roe. Verge. Virga. |
| Roedt. Suie de cheminee. Fuligo. |
| Roef. Poupe. Puppis. |
| Roem. Vanterie. Iactantia. |
| Roep. Cri. Clamor. |
| Roer. Gouuernal. Gubernaculum. |
| Roest. Enrouillure. Rubigo. |
| Roogh. Oeuf de poisson. Oua pisciū. |
| Rog. Seigle. Siligo. |
| Rol. Roulle. Phalanga. |
| Rondt. Rond. Rotundus. |
| Roock. Fumée. Fumus. |
| Root. Rouge. Ruber. |
| Roof. Butin. Praeda. |
| Room. Creime. Cremor. |
| Roos. Rose. Rosa. |
| Ros. Roux. Rufus. |
| Ros. Ceual. Equus. |
| Rot. Pourri. Putris. |
| Rot. Bende de gens. Classis. |
| Rou. Rude. Rudis. |
| Ruet. Suif. Seuum. |
| Rug. Dos. Dorsum. |
| Rups. Chenille. Bruchus. |
| Rust. Repos. Quies. |
| Ruim. Ample. Amplus. |
| Ruyn. Hongre. Cantherius. |
| Ruyt. Rue. Ruta. |
| Ruyt. Lozenge. Tessera. |
| Rie. Rang. Series. |
| Sacht. Mol. Mollis. |
| Sack. Sac. Saccus. |
| Sael. Selle. Ephippium. |
| Sael. Salle. Atrium. |
| Saen. Tost. Statim. |
| Saen. Cremme. Cremor. |
| Saet. Semence. Semen. |
| Saey. Saiette. |
| Saeg. Sie. Serra. |
| Saec. Cause. Causa. |
| Salf. Onguent. Vnguentum. |
| Salm. Saulmon. Salmo. |
| Sandt. Arene. Arena. |
| Sap. Suc. Succus. |
| Sarck. Tombe. Cippus. |
| Sadt. Saul. Satur. |
| Saus. Saulse. Condimentum. |
| Saut. Sel. Sal. |
| Schacht. Flesche. Sagitta. |
| Scha. Dommage. Damnum. |
| Schaeu. Ombre. Vmbra. |
| |
| |
| Schaeck. Eschetz. Alueus. |
| Schael. Tasse. Patera. |
| Schaep. Brebis. Ouis. |
| Schaerd. Test. Ruma. |
| Schaers. A peine. Vix. |
| Schaets Eschasse. Gralla. |
| Schalck. Caut. Cautus. |
| Schamp. Brocard. Scomma. |
| Scand. Deshonneur. Ignominia. |
| Schants. Rempart. Vallum. |
| Schaer. Grande multitude de gens. Caterua. |
| Schat. Thresor. Thesaurus. |
| Schaef. Rabot. Dolabra. |
| Schee. Gaine. Vagina. |
| Scheef. Bihay. Obliquus. |
| Scheel. Louche. Luscus. |
| Scheel. Greue de la reste. Separatio comae. |
| Scheel. Couuercle. Operculum. |
| Scheer. Force. Forfex. |
| Schel. Sonnette. Tintinnabulum. |
| Schel. Escorce. Cortex. |
| Schelm. Meschant. Nequam. |
| Schelp. Coquille. Calix. |
| Schenck. Don. Donum. |
| Scheen. Creue de la iambe. Tibia. |
| Scherf Teste. Testa. |
| Scherp. Agu. Acutus. |
| Scheur. Fente. Fissura. |
| Scheut. Scion. Surculus. |
| Schicht. Dard. Iaculum. |
| Schier. Tantost. Mox. |
| Schijn. Lueur. Splendor. |
| Schijf. Tableau. Mensa. |
| Schil. Difference. Differentia. |
| Schilt. Escu. Scutum. |
| Scimp. Brocard. Iocus. |
| Schip. Nauire. Nauis. |
| Schoe. Soulier. Calceus. |
| School. Escole. Schola. |
| Schol. Sole. Solea. |
| Schoof. Gerbe. Fascis spicarum. |
| Schoon. Beau. Pulcher. |
| Schoot. Giron. Gremium. |
| Schors. Escorce. Cortex. |
| Schout. Preteur. Praetor. |
| Schrab. Esgrattigneure. Laceratio vnguium. |
| Schraegh. Tresteau. Fulcrū mensariū |
| Schram. Berlaffe. Vibex. |
| Schre. Adiambée. Passus. |
| Schreeu. Cri. Clamor. |
| Schreef. Traict. Tractus lineae. |
| Schrift. Escriture. Scriptura. |
| Scroef. Escrouue. Cochlea. |
| Schub. Escaille de poisson. Squamma |
| Schud. Vautneant. Scurra. |
| Schult. Debte. Debitum. |
| Schup. Pelle. Pala. |
| Schuer. Grange. Granarium. |
| Schurft. Rongneux. Scabiosus. |
| Schu. Sauuage. Agrestis. |
| Schuym. Escume. Spuma. |
| Schuyt. Nasselle. Nauicula. |
| Se. Coustume. Mos. |
| See. Mer. Mare. |
| Seel. Grosse corde. Funis. |
| Seem. Sameau. Corium haedinum. |
| Seep. Sauon. Sapo. |
| Seer. Vlcere. Vlcus. |
| Seer. Fort. Valde. |
| Self. Mesme. Ipsum. |
| Ses. Six. Sex. |
| Seyl. Voile. Velum. |
| Seys. Faux. Falx. |
| Sich. Soy. Se. |
| Sieck. Malade. AEgrotus. |
| Siel. Ame. Anima. |
| Sift. Crible. Cribrum. |
| Sijn. Son. Suus. |
| Sim. Singe. Simia. |
| Sin. Sens. Sensus. |
| Sint. Depuis. Post illa. |
| Slab. Bauette. Fascia pituitaria. |
| Slach. Coup. Ictus. |
| Slaep. Tempes de la teste. Tempora. |
| Slaep. Somne. Somnus. |
| Slang. Couleuure. Coluber. |
| Slap. Lasche. Laxus. |
| Slaef. Esclaue. Seruus emptitius. |
| Slecht. Simple. Simplex. |
| Sleck. Limaçon. Limax. |
| Sle. Traineau. Traha. |
| Slee. Prune. Acatium. |
| Slet. Torchon. Peniculamentum. |
| Sleyp. Longue queue de vestement Syrma. |
| Slijck. Boue. Lutum. |
| Slijm. Limon. Limus. |
| Slim. Abihay. Obliquus. |
| Slincx. Gauche. Sinister. |
| Slip. Pand. Peniculamentum. |
| Slot. Serrure. Sera. |
| Sluys. Escluse. Cataracta. |
| Smaet. Calumnie. Calumnia. |
| Smaeck. Goust. Gustus. |
| Smal. Estroit. Arctus. |
| Smeer. Graisse. Abdomen. |
| Smert. Doleur. Dolor. |
| Smet. Macule. Macula. |
| Smis. Forge. Fabrica ferraria. |
| Smit. Mareschal. Fabes ferrarius. |
| Smout. Gresse. Pinguedo. |
| Snap. Babil. Garrulitas. |
| Snaer. Corde de luc. Fides. |
| Snau. Mot dit auec despit. Iracunda locutio. |
| Sne. Coupure. Scissura. |
| Snee. Neige. Nix. |
| Snel. Viste. Celer. |
| Snip. Beccasse. Gallinago. |
| Snick. Souspir. Suspirium. |
| Snoeck. Brochet. Lupus. |
| Snoer. Cordon. Chorda. |
| Snuf. Rume. Rheuma. |
| Snoo. Meschant. Vilis. |
| Snot. Morue. Pituita. |
| Soo. Ainsi. Sic. |
| Soch. Laict. Succus. |
| Sock. Chausson. Soccus. |
| Soch. Truye. Porca. |
| Soet. Doulx. Dulcis. |
| Sool. Sem elle. Solea. |
| Soon. Fils. Filius. |
| Son. Soleil. Sol. |
| Soom. Bord. Limbus. |
| Sop. Feste. Fastigium. |
| Sop. Ius. Ius. |
| Sorg. Soing. Cura. |
| Sot. Fol. Stultus. |
| Spa. Houe. Ligo. |
| Spaey. Tard. Tardus. |
| Spaen. Esclat. Assula. |
| Span. Extension de la paulme. Spithama. |
| Specht. Piemar. Picus. |
| Speck. Lard. Lardum. |
| Spel. Ioeu. Lusus. |
| Speer. Lance. Lancea. |
| Speur. Trace du pas qui demeure apres auoir marché. Vestigium. |
| Spie. Cheuille. Impages. |
| Spie. Espieur. Insidiator. |
| Spier. La chair blanche quiest à la poictrine d'vn oiseau. Pulpa. |
| Spies. Pique. Hasta. |
| Spil. Fuseau. Fusus. |
| Spind. Huche. Penarium. |
| Spin. Araigne. Aranea. |
| Spint. Picotin. Corbula. |
| Spit. Broche. Veru. |
| Spits. Haultain. |
| Spoet. Haste. Properatio. |
| Spoel. Nauette. Glomus textorius. |
| Spond. Chassit. Sponda. |
| Spoor. Esperon. Calcar. |
| Sport. Eschellon. Climacter. |
| Spot. Mocquerie. Irrisio. |
| Spraeck. Langage. Lingua. |
| Spreuck. Dicton. Sententia. |
| Spreeu. Estourneau. Sturnus. |
| Spriet. Iauelot. Venabulum. |
| Sproet. Lentille. Lentigo. |
| Spronck. Sault. Saltus. |
| Sprot. Harangade. Membras. |
| Sprau. Pepie des poules. Pituita in gallinis. |
| Spruyt. Ietton d'arbre. Germen. |
| Speu. Excluse. Cataracta. |
| Speut. Esclissoire. Syrinx. |
| Spijs. Viande. Cibus. |
| Spijt. Despit. Contumelia. |
| Stadt. Ville. Vrbs. |
| Staeck. Pali. Palus. |
| Stael. Acier. Chalybs. |
| Staet. Estar. Status. |
| Staey. Loisir. Otium. |
| Staf. Baton. Baculus. |
| Stal. Estable. Stabulum. |
| Stam. Lignage. Genus. |
| Stanck. Puanteur. Foetor. |
| Standt. Cuue. Cupa. |
| Stang. Perche. Pertica. |
| Stand. Estat. Status. |
| Stap. Pas. Passus. |
| Steck. Baston. Baculus. |
| Steeds. Assiduel. Assiduè |
| Steech. Obsliné. Obstinatus. |
| Steeck. Coup. Ictus. |
| Steel. Tige. Caulis. |
| Steen. Pierre. Lapis. |
| Steert. Queue. Cauda. |
| Stel. (als stel bier) Estale. Vetus. |
| Stelt. Eschasse. Gralla. |
| Sem. Voix. Vox. |
| Sterck. Fort. Fortis. |
| Steur. Estougeon. Tursio. |
| Steyl. Contremont. Sursum. |
| Stier. Taureau. Taurus. |
| |
| |
| Stijf. Roide. Rigidus. |
| Stijl. Posteau. Postis. |
| Stil. Quoy. Quietus. |
| Stock. Baston. Baculus. |
| Stoel. Selle. Sedes. |
| Stof. Poudre. Puluis. |
| Stom. Muet. Mutus. |
| Stompt. Rebouché. Obtusus. |
| Stoop. Lot. Gelta. |
| Stoot. Poulsement. Concussus. |
| Storm. Tempeste. Tempestas. |
| Stoof. Estuue. Hypocaustum. |
| Stout. Hardi. Audax. |
| Stracx. Incontinent. Quamprimum. |
| Strael. Ray. Radius. |
| Straet. Rue. Platea. |
| Straf. Rigoureux. Durus. |
| Strang. Riuage de la mer. Littus. |
| Streeck. Traict. Tractus. |
| Streng. Aspre. Seuerus. |
| Streep. Traict. Stria. |
| Strick. Laqs. Laqueus. |
| String. Ridelle. Restis. |
| Stronck. Tronchet. Truncus. |
| Stroo. Estrain. Stramen. |
| Stroom. Cours de l'eau. Fluxus aquae. |
| Strop. Har. Vinculum. |
| Struyck. Planson. Frutex. |
| Struys. Austruche Struthiocamélus. |
| Struyf. Crepet. Laganum. |
| Strijt. Bataille. Proelium. |
| Stuck. Piece. Frustum. |
| Stuer. Seuere. Seuerus. |
| Suer. Aigre. Acer. |
| Sulck. Tel. Talis. |
| Sus. Ainsi. Sic. |
| Sus. Tout quoy. Silentium. |
| Suydt. Midi. Meridies. |
| Suyl. Pilier. Columna. |
| Swack. Debile. Debilis. |
| Swaer. Pesant. Grauis. |
| Swart. Noir. Niger. |
| Sweem. Becasson. Rusticula minor. |
| Sweep. Fouer. Flagrum. |
| Sweert. Espee. Ensis. |
| Sweer. Vlcere. Vlcus. |
| Sweet. Sueur. Sudor. |
| Swerm. Iecton de mouches. Examen apum. |
| Swijn. Porceau. Porcus. |
| Sy. Elle. Illa. |
| Tack. Rameau Ramus. |
| Taeck. Certain oeuure par iour. Pensum. |
| Tael. Langue. Lingua. |
| Taert. Tarte. Scriblira. |
| Taey. Coriace. Lentus. |
| Tal. Nombre. Numerus. |
| Tam. Dompte. Mansuetus. |
| Tang. Tenaille. Forceps. |
| Tant. Dent. Dens. |
| Tap. Broche d'vntonneau. Embolum vasis. |
| Tas (als hoytas) Fenil. Fenile. |
| Teen. Osier. vimen. |
| Teen. Orteil. Digitus pedis. |
| Teer. Tendre. Tener. |
| Tel. Haquenee. Gradarius equus. |
| Tempst. Tamis. Cribrum. |
| Teuch. Traict. Haustus. |
| Teyl. Vn plat creux de terre. Gabata figlina. |
| Thien. Dix. Decem. |
| Tob. Cuue. Cupa. |
| Toch. Certes. Verè. |
| Tocht (als tocht des heyrs) Le marcher de l'armée. Agmen. |
| Toe (als tot daet toe) A. Ad. |
| Tol. Gabelle. Vectigal. |
| Tong. Langue. Lingua. |
| Ton. Tonneau. Dolium. |
| Toom. Reine d'vne bride. Habéna. |
| Toon. Monstre. Demonstratio. |
| Toon. Son. Tonus. |
| Top. Toupie. Trochus. |
| Toorn. Ire. Ira. |
| Torsch. Grappe. Racémus. |
| Torts. Torche. Fax. |
| Tot. Iusques. Vsque. |
| Tau. Corde. Funis. |
| Traech. Lente. Lentus. |
| Traen. Larme. Lachrima. |
| Trap. Degrè. Gradus. |
| Treck. Traict. Tractus. |
| Treeft. Tre-pied. Tripes. |
| Troch. Auge. Linter. |
| Tromp. Trompe. |
| Tronck. Tronck. Truncus. |
| Troost. Solas. Solatium. |
| Tros. Bagage qu'on porte à la guerre. Impedimenta exercitus. |
| Trau. Fidele. Fidelis. |
| Trijp. Tripe. |
| Tucht. Modesteté. Modestia. |
| Turf. Tourbe. Cespes. |
| Tuych. Hardes. Arma. |
| Tuygh. Tesmoing. Testis. |
| Tuyn. Iardin. Hortus. |
| Twaelf. Douze. Duodecim. |
| Twee. Deux. Duo. |
| Twist. Discord. Discordia. |
| Twijn. Fil tors. Filum retortum. |
| Tijck. Coutil. Culcitra. |
| Tijt. Temps. Tempus. |
| Vaem. Toise. Hexappus. |
| Vaer. Pere. Pater. |
| Vaeck. Sommeil. Sopor. |
| Vael. Baillet. Heluus. |
| Vaen. Baniere. Vexillum. |
| Vaer. Peril. Periculum. |
| Vaert. Fosse nauigable. Fossa. |
| Vaert. Allure. Profectio. |
| Valck. Faucon. Falco. |
| Val. Cheute. Casus. |
| Val. Trebuchet. Decipulum. |
| Valsch. Faulx. Falsus. |
| Van. De. A. |
| Vast. Ferme. Firmus. |
| Vat. Vaisseau. Vas. |
| Vee. Bestial. Pecus. |
| Veel. Beaucoup. Multus. |
| Veer. Passage. Traiectus. |
| Veers. Vers. Versus. |
| Veldt. Champ. Campus. |
| Vel. Peau. Pellis. |
| Veint. Garson. Infans. |
| Versch. Frez. Recens. |
| Vest. Muraille d'vne ville. Moenia. |
| Vet. Graisse. Pinguedo. |
| Veul. Poulain. Pullusequinus. |
| Veych. Qui est prochain de sa mort. |
| Veyl. Exposé en vente. Venalis. |
| Vier. Quatre. Quatuor. |
| Vier. Feu. Ignis. |
| Vies. Facheux. Morosus. |
| Vijf. Cinc. Quinque. |
| Vijg. Figue. Ficus. |
| Vijl. Lime. Lima. |
| Vijs. Vis. Cochlea. |
| Vilt. Feultre. Cento. |
| Vinck. Becfigue. Frigilla. |
| Vin. Lopin de chair. Offa. |
| Vin. Aisle de poisson. Pinna. |
| Visch. Poisson. Piscis. |
| Vlack - Plain. Planus. |
| Vlaey. Flan. Scriblita. |
| Vlaegh. Ondée de pluye. Nimbus. |
| Vlam. Flambe. Flamma. |
| Vlas. Lin. Linum. |
| Vleck. Village. Pagus. |
| Vleesch. Chair. Caro. |
| Vlieg. Mouche. Musca. |
| Vliem. Lancette à chirurgien. Scalprum. |
| Vlier. Sureau. Sambucus. |
| Vlies. Toison. Vellus. |
| Vliet. Riue. Ripa. |
| Vlijt. Diligence. Deligentia. |
| Vlock. Floc. Floccus. |
| Vloeck. Maudisson. Imprecatio. |
| Vloet. Flot. Fluctus. |
| Vloer. Aire. Area. |
| Vloi. Poulce. Pulex. |
| Vlucht. Fuite. Fuga. |
| Vocht. Humide. Humidus. |
| Voet. Pied. Pes. |
| Voor. Deuant. Ante. |
| Volck. Peuple. Populus. |
| Vol. Plain. Plenus. |
| Vonck. Estincelle. Scintilla. |
| Vondt. Inuention. Inuentio. |
| Voocht. Tuteur. Tutor. |
| Voort. Auant. Vltra. |
| Voos. Corrompu. Insipidus. |
| Vorck. Fourche. Furca. |
| Vorsch. Grenouille. Rana. |
| Vorst. Gelée. Gelu. |
| Vort. Pourri. Putridus. |
| Vos. Regnard. Vulpes. |
| Vau. Pli. Plicatura. |
| Vracht. Voicture. Vectura. |
| Vraegh. Demande. Interrogatio. |
| Vranck. Franck. Liber. |
| Vreck. Chiche. Parcus. |
| Vre. Paix. Pax. |
| Vrees. Craincte. Timor. |
| Vreemt. Estrange. Extraneus. |
| Vreucht. Ioye. Gaudium. |
| Vriendt. Ami. Amicus. |
| Vroech. Tempre. Mane. |
| Vroet. Sage. Prudens. |
| Vroet. Eschars. Parcus. |
| |
| |
| Vro. Ioyeux. Hilaris. |
| Vroom. Preux. Probus. |
| Vrau. Femme. Femina. |
| Vrucht. Fruict. Fructus. |
| Vry. Libre. Liber. |
| Vyr. Heure. Hora. |
| Vyt. Hors. Ex. |
| Vyl. Chatuant. Bubo. |
| V. Vous. Tibi. |
| Vurst. Prince. Princeps. |
| Vuyl. Ord. Sordidus. |
| Vuyst. Poing. Pugnus. |
| Wacht. Garde. Custodia. |
| Waeck. Veille. Vigilia. |
| Waen. Presomption. Praesumptio. |
| Waer. Ou. Vbi. |
| Waer. Marchandise. Merx. |
| Waer. Vray. Verus. |
| Waegh. Balance. Libra. |
| Wal. Remparts. Vallum. |
| Wandt. Paroy. Paries. |
| Wang. Ioue. Mala. |
| Wan. Van. Vannus. |
| Want. Car. Nam. |
| Want. Gand. Manica. |
| Was. Cire. Cera. |
| Wat. Quoi. Quid. |
| Web. Fil pour tistre. Textúra. |
| Wech. Chemin. Iter. |
| Weer. Belier. Aries. |
| Weer. Temps. Tempus. |
| Weer. Derechef. Iterum. |
| Wee. Malheur. Vae. |
| Weech. Paroy. Paries. |
| Weyck. Mol. Mollis. |
| Weet. Guesde. Glastum. |
| Weeld. Delice. Delitiae. |
| Weer. Toutes armes de defence. Arma. |
| Weert. Hoste. Hospes. |
| Wees. Orphelin. Pupillus. |
| Weeck. Sepmaine. Septimana. |
| Welck. Quel. Quis. |
| Wel. Bien. Bene. |
| Wensch. Souhait. Optio. |
| Werck. Estoupe. Stupa. |
| Werck. Oeunre. Opus. |
| Werf. Cay. Acta. |
| Werm. Chaud. Calidus. |
| Werp. Iect. Iactus. |
| Wesp. Guesp. Vespa. |
| West. Occident. Occidens. |
| Wet. Loy. Lex. |
| Wey. Mesgue. Serum. |
| Wicht. Enfant. Puer. |
| Wicht. Pois. Pondus. |
| Wie. Qui. Quis. |
| Wieck. Tente. Pannus. |
| Wiegh. Berceau. Cunae. |
| Wiel. Voile de Nonnain. Velum. |
| VViel. Roue. Rota. |
| Wilt. Sauuage. Siluester. |
| Wil. volonté. Voluntas. |
| Winck. Cild'oeil. Nictus oculis. |
| Wint. Vent. Ventus. |
| Winst. Gain. Quaestus. |
| Wip. Bascule. Tollénon. |
| Wisch. Torchon. Penicillus. |
| Wis. Viorne d'oisier. Vimen. |
| Wis. Certain. Certe. |
| Wit. Blanck. Albus. |
| Woest. Desert. Desertus. |
| Wolck. Nuée. Nubes. |
| Wolcf. Loup. Lupus. |
| VVol. Laine. Lana. |
| VVond. Plaie. Plaga. |
| VVoort. Mot. Verbum. |
| Worst. Saucisse. Botulus intestinarius |
| VVout. Forest. Silua. |
| VVraeck. Vengeance. Vindicta. |
| VVrat. Verrue. Verrúca. |
| VVreet. Cruel. Crudelis. |
| VVronck. Torsement. Torsio. |
| VVelp. Ieusne Chien. Catulus. |
| VVulps. Folastre. Lasciuus. |
| VVurm. Ver. Vermis. |
| Wy. Nous. Nos. |
| VVydt. Large. Amplus. |
| VVyf. Femme. Mulier. |
| VVyl. Temps vacant. Spatium. |
| VVyn. Vin. Vinum. |
| VVys. Sage. Sapiens. |
| Zier. Ciron. Chiron. |
| |
158 Latynsche eensilbighe namen, bynamen, &c.
| Ab. Abs. De. Van. |
| Ac. Et. Ende. |
| Ad. A. Tot. |
| AEs. Cuire. Coper. |
| Ah. Ach. Ach. |
| An. Aduerbium interrogantis. |
| Ars. Art. Const. |
| Arx. Chasteau. Borch. |
| As. Liure. Pont. |
| Ast. Mais. Maer. |
| At. Mais. Maer. |
| Au. Interiectio consternati animi. |
| Aut. Ou. Oft. |
| Bis. Deux fois. Tweemael. |
| Bos. Boeuf. Os. |
| Calx. Chaulx. Kalck. |
| Cis. deça. Op dees sijde. |
| Clam. En cachette. Heymelick. |
| Cor. Coeur. Hert. |
| Cos. Queue. VVetsteen. |
| Cras. Demain. Morghen. |
| Crus. Iambe. Been. |
| Crux. Croix. Cruys. |
| Cum. Auec. Met. |
| Cur. Pourquoy. VVaerom. |
| De. De. Van. |
| Dos. Dost. Houwelicke gift. |
| Dux. Duc. Leydtsman. |
| E. De. vyt. |
| En. Voici. Siet hier. |
| Et. Et. Ende. |
| Ex. De. Vyt. |
| Foex. Lie. Ghist. |
| Falx. Faulx. Sickel. |
| Fas. Licite. Toeghelaten. |
| Fax. Fallot. Torts. |
| Fel. Fiel. Gal. |
| Flos. Fleur. Bloem. |
| Fons. Fonteine. Born. |
| Frons. Fueille. Blat. |
| Frons. Front. Stirn. |
| Fur. Larron. Dief. |
| Git. Genus seminus. |
| Glans. Gland. Eeckel. |
| Glos. Seur. de mon mari. Mijns mans suster. |
| Grex. Troupeau de bestes. Kud. |
| Grus. Grue. Craen. |
| Ha. A.A. |
| Hac. Parci. Lancx hier. |
| Heu. Helas. Eylas. |
| Heus. He. Hau. |
| Hic Haec Hoc Hunc Hanc Hi Hae Hos Has His. |
| Hinc. D'ici. Hier af |
| Huc. Ici. Herwaert. |
| Hyems. Hyuer. VVinter. |
| Iam. Ia. Nu. |
| Id. Cela. Dat. |
| In. En. In. |
| Is. Ea. Id. |
| Ius. Ius. Sop. |
| Ius. Droict. Recht. |
| Lac. Laict. Melck. |
| Lanx. Bassin. Schael. |
| Lar. Fouyer. Heerdt. |
| Laus. Los. Lof. |
| Lex. Loy. VVet. |
| Lis. Noise. Twist. |
| Lux. Lumiere. Licht. |
| Me. |
| Mel. Miel. Honich. |
| Mens. Sens. Sin. |
| Merx. Marchandise. VVaer. |
| Mons. Montaigne. Berch. |
| Mors. Mort. Doot. |
| Mox. Tantost. Terstont. |
| Mus. Souris. Muys. |
| Nae. Certainement. VVaerlick. |
| Nam. Car. VVant. |
| Ne. Non. Niet. |
| Nil. Rien. Niet. |
| Nix. Neige. Sneeu. |
| Non. Non. Neen. |
| Nos. Nous. VVy. |
| Nox. Nuict. Nacht. |
| Num. Aduerb. |
| Nunc. Maintenant. Nu. |
| Nux. Noix. Neut. |
| O.O.O. |
| Ob. Pour. Om. |
| Oh. Interiect. |
| Os. Bouche. Mont. |
| Os. Os. Been. |
| Par. Paire. Paer. |
| Pax. Pais. Paeys. |
| |
| |
| Per. Par. Door. |
| Pes. Pied. Voet. |
| Phy. Interiect. |
| Pix. Poix. Pec. |
| Plebs. Peuple. Ghemeinte. |
| Plus. Plus. Meer. |
| Pons. Pons. Brug. |
| Post. Depuis. Nae. |
| Prae. Deuant. Voor. |
| Pro. Pour. Voor. |
| Proh. Interiect. |
| Puls. Papin. Pap. |
| Pus. Boue. Etter. |
| Quis Qui Quae Quod Quid. |
| Quin. Que ne. Dat niet. |
| Quot. Combien. Hoe veel. |
| Quum. Quand. Als. |
| Res. Chose. Dinck. |
| Ros. Rosée. Dau. |
| Rus. Les. champs. Velt. |
| Sal. Sel. Saut. |
| Sat. Assez. Ghenouch. |
| Scobs. Sciure. Saeghmeel. |
| Scrobs. Fosse. Gracht. |
| Se. Accus. |
| Sed. Mais. Maer. |
| Seps. Haye. Tuyn. |
| Seps. Serpens. |
| Seu. Ou. Oft. |
| Sex. Six. Ses. |
| Si. Si. Ist dat. |
| Sic. Ainsi. Soo. |
| Sin. Mais si. Maer ist dat. |
| Sol. Soleil. Son. |
| Sons. Coupable. Misdadich. |
| Sors. Fortune. Fortune. |
| Spes. Esperance. Hoop. |
| Splen. Rate. Milt. |
| Stips. Denier. Penninck. |
| Stirps. Racine. Struyck. |
| Sub. Soubs. Onder. |
| Sus. Porc. Soch. |
| Tam. Tant. Soo seer. |
| Tax. Son de fouet. Clets. |
| Ter. Troisfois. Driemael. |
| Thus. Encens. Wieroock. |
| Tot. Autant. Soo veel. |
| Trabs. Poultre. Balc. |
| Tres. Trois. Drie. |
| Trux. Cruel. Wreet. |
| Tu. Toy. Ghy. |
| Tunc. Adonc. Dan. |
|
| Vae. Wee. |
| Vas. Vaisseau. Vat. |
| Ve. Ou. Oft. |
| Vel. Ou. Oft. |
| Ver. Printemps. Lenten. |
| Vir. Homme. Man. |
| Vis. Force. Stercte. |
| Vix. A grand peine. Naulicx. |
| Vos. Vous. Ghylien. |
| Vox. Voix. Stem. |
| Vrbs. Ville. Stadt. |
| Vt. Afin. Op dat. |
| |
220 Griecksche eensilbighe namen bynamen, &c.
| Α῎β, mensis September. |
| Α῎ιξ. Capra. |
| Α῞λς. Sal, mare. |
| Α῎λξ. Potentia. |
| Α῎γ. Si. |
| Α῎ς.ἔως. Vsquequò. |
| Α᾿1FC0;ν. Autem. |
| Α῎Ψ. Aduerbium & coniunct. |
| Βεϰ. Panis. |
| Βὴξ. Tussis. |
| Βλὰξ. Mollis |
| Βλὴρ. Musca. |
| Βλὶξ. Assiduè. |
| Βους Bos. |
| Βϱὶξ. Lactuca. |
| Βὺξ. Profunditas. |
| Βὼξ. Genus piscis. |
| Βῶς. Terugs bubulum. |
| Γὰρ. Nam. |
| Γῆ. Terra. |
| Γλὰξ. Herbaegenus. |
| Γλαὺς. Noctua. |
| Γνὺξ. Genu. |
| Γουν siue γῶν pro γ῾οὖν. Igitur. |
Γ ῦς. Anus. |
| Γϱὺξ. Sordes vnguium. |
| ΓύΨ. Vultur. |
| Δαὶ, vel Δὲ Autem. |
| Δαῖς. Conuiuium. |
| Δᾶς. Fax. |
| Δϵῖ. Oportet. |
| Δὲν. Corpus. |
| Δὴ. Sanè. |
| Δὴν Diu. |
| Δὴξ. Vermis lignum corrodens. |
| Δὶς. Bis. |
| Δμὼς. Seruus. |
| Δόρξ. Caprea. |
| Δράξ. Manipulus. |
| Δϱὶς. Virtus. |
| Δϱῦς. Quercus. |
| Δῶ pro δῶμα. Domus. |
| Δὼς. Dos. |
| Εἴ siue ἤν. Si. |
| Εῖρ. Procella. |
| Εἷς. Vnus. |
| Ε᾿ϰ. siue Ε᾿ξ Ex. |
| Ε᾿ν siue Ε῎ν, Ε῎ις Ε᾿ς. In. |
| Ε῝ξ. Sex. |
| Εν῀. Bene. |
| ΖὰΨ. Marc. |
| Ζϵίρ. Genus vestis. |
| Ζϵὺς siue Δϵὺς Ζὰν Ζὴν. Iupiter. |
| Ζῶς. Viuus. |
| Ζῶν. Animal. |
| Θὴν. Cumulus. |
| Θὴς. Debitor. |
| Θὴρ. Fera. |
| Θὴς. Mercenarius. |
| Θὶν. Littus. |
| Θὶς. Nomen piscis. |
| Θϱὰξ. Nomen auis. |
| Θϱὶς. Capillus. |
| ΘϱὶΨ. Vermiculus. |
| ΘϱὶΨ. Parcus. |
| Θῶϑ. September apud AEgyptios. |
| Θῶς. Genus lupi. |
| ΘὼΨ. Adulator. |
| Ι῍ν siue ἲς. Genus mensurae. |
| ἲξ. Vermis. |
| ἲς. Neruus. |
| ἲΨ. Vermis. |
| Καὶ. Nam. |
| Κ᾿ᾃν quamuis pro Καὶ ϵἄν. |
| Κὰρ. Caput. |
| Κήξ. Genus auis. |
| Κῆϱ. Cor. |
| Κὶς. Vermis. |
| Κλᾶξ. Clauis. |
| Κλὼν. Ramus. |
| ΚλὼΨ. Fur. |
| ΚνὶΨ. Culex. |
| ΚνὼΨ. Caecus. |
| Κοὶξ. Plantae genus. |
| Κου. Vbi. |
| Κϱᾶς. Caro. |
| Κρᾶς. Caput. |
| Κϱῖ pro Κϱι ϑὴ. Hordeum. |
| Κτϵὶς. Pecten. |
| Κτὲϱ. Possessio. |
| Κτὶς. Viuerra. |
| Λὰξ. Aduerbium, cum calcibus. |
| Λᾶς. Lapis. |
| |
| |
| Λὶς. Leo. |
| Λῖς. Pannus lineus. |
| Λὺγξ. Inanis singultus. |
| Λὺγξ. Ferae genus. |
| Λὺξ. Lux. |
| ΛὼΨ. Chlamys. |
| Μὰ. Aduerbium iurandi. |
| Μὰν. Quidem. |
| ΜὰΨ. Frustrà. |
| Μϵὶς pro Μὴν mensis. |
| Μὲν. Tamen, quidem. |
| Μὴ. aduerb. Ne. |
| Μὴν. Mensis & aduerbium tamen. |
| Μνᾶ. Mina. |
| Μνους. Lana tenerrima cum qua nascuntur agni. |
| Μῦς. Mus. |
| Μῶν. An. |
| ΜὼΨ. Cui hebes acies oculorum. |
| Ναὶ. Certè. |
| Ναῦς. Nauis. |
| Νους. Mens. |
| Νῦν. Nunc. |
| Νὺξ. Nox. |
| ΝῶΨ, Lusciosus. |
| Ξὺν pro σὺν Cum. |
| Ο῾. Hic. |
| Ο῟pro ὅπȣ Vbi. |
| Ο῝ς. Qui. |
| Ο᾽νϰ. Non. |
| Ο῏ν. Ergo. |
| Ον῏ς. Auris. |
| Ο᾽Ψ. Vox. |
| Πᾶ. Qua, Quò, Vbi. |
| Πᾶι. Idem. |
| Πᾶις. Puer. |
| Πᾶς. Omne. |
| Πὰξ. Genus calceamenti. |
| Πὰϱ pro Παρὰ. A, Ab, Ex. |
| Πᾶν pro Πᾶνσνυ. Pausa. |
| Πῆ. Qui. |
| Πλὰξ. Tabula. |
| Πλὴν. Praeter. |
| Πλὴξ. Stimuli genus. |
| Πλὶξ. Gressus. |
| Πλους. Nauigatio. |
| Πνὶξ. Suffocatio. |
| Ποῖ. Quodammodo. |
| Που, Vbi, Partim, Alibi. |
| Πους. Pes. |
| Πρὰν pro ϖϱώην Dudum. |
| Πϱὶν. Prius. |
| Πϱὸ. Antè. |
| Πϱὸξ. Animal ceruo simile. |
| Πϱὸς. Per, Ad. |
| Πϱὼν. Eminentia mont is. |
| Πϱὼξ. Ros. |
| Πτύγξ. Genus auis. |
| Πτὺξ. Plicatura. |
| Πτὼξ. Timidus. |
| Πὺξ. Aduerb. pugnis. |
| Πῦϱ. Ignis. |
| Πῦς. Quò. |
| Πω vbi pro ῶόϑϵν. |
| Πῶς. Quomodò. |
| Ρἃ. Genus radicis. |
| Ρα῝ξ. Acinus vuae. |
| Ρἣν. Ouis. |
| Ρἳν. Naris. |
| Ρἳς. Nasus. |
| ΡἳΨ. Vimen flexile. |
| Ρους. Fluxus. |
| Ρὣξ. Rupes. |
| ΡὣΨ. Virgultum. |
| Σᾶ, Incolumia. |
| Σὰϱξ. Caro. |
| Σϵὶρ. Sol. |
| Σϵὺς. Vermis. |
| Σὴς. Tinea. |
| ΣὴΨ. Serpens. |
| Σϰῶρ. Merda. |
| ΣϰὼΨ. Auis loquax. |
| Σὸς. Tuus. |
| Σϖλὴν. Splen. |
| Σταὶς. Farina. |
| Στὶξ. Turma continens viros trecentos. |
| Στϱὶγξ. Auis. |
| Στρους. id est, Στϱȣϑὸς Passer auis. |
| Σὺ. Tu. |
| Σῦς. Sus. |
| Σϕὴν. Cuneus quo ligni scinduntur. |
| Σϕὴξ. Vespa. |
| Σϕὶγξ. Sphinx animal. |
| Σῶς. Saluus. |
| Τὰϱ. Autem. |
| Τὶς. Quis, Aliquis. |
| Τϱϵῖς. Tres. |
| Τϱὶς. Ter. |
| Τϱὺξ. Faex. |
| Τϱὼξ. Gurgulio. |
| Τὺ. Tu. |
| Τὼς. Sic. |
| Τ῝ς. Sus, & piscis nomen. |
| ΦὰΨ. Auis genus. |
| Φϵῦ. Heu. |
| Φὴρ pro ϑὴρ Fera. |
| Φθϵῖρ. Pedunculus, etiam medium claui. |
| Φϑοῖς. Genus placentae. |
| Φλὸξ. Flamma. |
| Φϱὴν. Praecordia. |
| Φρὶξ. Maris vel fluctuum fremitus. |
| Φὺξ. Aduerbialitercum fuga. |
| Φὼρ. Fur. |
| Φὼρ. Genus apum. |
| Φὼς. Inustio ab igne facta in cruribus. |
| Φὼς. Vit. |
| Φῶς. Lux. |
| Χϵὶϱ. Manus. |
| Χρὴ. Oportet. |
| Χλους. Herba. |
| Χνους. Lanugo. |
| Χους. Agger. |
| Χους. Congius. |
| Χϱῆς, & ϗὼς. Corpus. |
| Ψὶξ. Mica. |
| Ω῏λξ. Sulcus. |
| Ω῟ς. Vt. |
| Ω᾽Ψ. Facies. |
| |
| |
Tot hier toe sijn de eensilbighe grontnamen en grontwoorden beschreven, die wy voorgenomen hadden. Maer datse inde t'saemvouging beneven meerder cortheyt, oock meerder sekerheyt hebben dan de Griecksche, gelijck vooren gheseyt is, t'selve blijckt daer an, dat de ongheleerde Duytsche ghemeente die A noch B en can, de t'saemvouging doet sonder daer op te dencken, of sonder dat sijt weten, en dat deur de talens eyghenschap en de reghels welgheoirdende vasticheyt.
Als by voorbeelt soo ymant een seker mes eyghentlick gebruyckte om corck me te snijen, hy sal dat sonder hem te bedencken noemen corckmes, niet teghenstaende hy die versaemde naem noyt ghehoort en had, oock verstaent ander al oft lang inde ghebruyck waer gheweest, te weten datmen meent een mes t'welckmen eyghentlick besicht om corck te snijen, en yder van hemlien soudet deur de talens eygenschap mette selve silben en oirden also noemen, niemant en seght mescorck, noch en ghebruyckter anderGa naar margenoot* vallen of silben toe. Meer ander voorbeelden soudemen hier vande Duytsche t'saemvouging by meugen stellen, maer ghelijckt onnoodich waer deur veel verscheyden redenen te bewijsen waermen locht vint, ghemerckt wy nerghens uyt de locht en commen, alsoo ist benevens corcmes, onnoodich ander voorbeelden te beschrijven, om datter inde Duytsche tael deurgaens al versaemlick is wat ons ontmoet.
Men soude hier veel meugen schrijven vande besonderlickheden deses taels, maer wanttet wel een eyghen DuytscheGa naar margenoot* letterconst soude vereysschen, sullent overslaen, uytghenomen seker drie oude woorden, t'gesicht angaende, die vande Duytschen een voorder nadencken gheven: Te weten Steerooghen, Sprietooghen, en Anschauwen. Mettet woort Steerooghen, verstaen wy als kennelick is, seer ernstelick sien, of de ooghen erghens op seer vlietelick slaen, maer onder alle dinghen daermen d'ooghen vlietich op slaen moet, om te sien t'ghene men begheert, soo en weet ick gheen daert noodigher valt dan op de sterren, alsmense by daghe sien wil de Son boven denGa naar margenoot* sichteinder wesende, want soomender niet gheduerich op en blijft siende, of bequamen tuych te hulp en neemt, t'ghesicht eens daer afghekeert sijnde, t'can licht ghebeuren datmense voor datmael niet weder int ghesicht en crijcht, ghelijck ick metter daet bevonden heb. Nu dan deur het sien, of het ooghen op de sterren, d'alder scherpste en ernstichste ooghing ghebeurende die ons te vooren comt, soo is het woort steerooghen met goede reden daer uyt ghetrocken. En vervolghens soude daer uyt moghen besloten worden, dat de Duytschen eertijts dapper Sterooghers gheweest hebben, jain dat deel der sterooging, daer Hypparchus noch Ptolemeus niet af vernomen en hadden, als vooren van dies breeder gheseyt is.
Belanghende het woort Sprietooghen, beduydende qualick of twee voor een sien: Het is te weten dat met spriet beteyckent wort cruys, als de spriet eens schips cruyswijs voor de mast commende, S'ghelijcx een swijnspriet, soo veel als swijncruys, om dat de staf wat heeft cruyswijs daer op commende: Oock sijnder die sprietwech voor cruyswech segghen. Sulcx dat sprietooghen soo veel is als cruysooghen, dat sijn oogen wiens sichtstralen nietGa naar margenoot* evewijdich en strecken als vande rechtsiende, maer malcander cruysen, als van schele menschen die daerom twee voor een sien. Inder voughen dat dit woort comt uyt kennis der omstandighen vant ghesicht, als uyt cruysing of sprieting der sichtstralen.
Om nu te segghen vant woort anschauwen, het is te weten dat wy gheen wesentlicke saeck self en sien, maer alleenlick sijn schaeu, gelijck daer af breeder gheseyt sal worden onder d'eerste begheerte vant 1 bouck der volghende verschaeuwing: Sulcx dat al t'ghene wy sien niet dan schaeuwen wesende, en ver- | |
| |
volgens het ansien oock een anschaeuwen, so hebben de Duytschen daer af het woort Anschauwen ghemaeckt, om dat benevens t'woort Ansien te meughen ghebruycken. T'welck ghetuychnis gheeft dat soodanighe eyghenschap der schaeuwen by hun bekent was.
In somma een die t'wesen der Duytsche tael met verstant insiet, heeft oirsaeck om daer af so seer te verwonderen, als vande teyckens inde 6 bepaling des Wysentijts beschreven. Want onder eenGa naar margenoot* gheslacht van volck, gevonden te worden soo veel verstandighe menschen die weten wat eensilbicheyt vermach, datse connen besluyten en volbrenghen het maecksel van een eensilbighe tael, tis voor my te seltsaem: De weerelt en is nu met sulcke menschen niet voorsien, noch gheweest en heeft inde tijden daer schriftelicke ghedachtenis af ghebleven is. Dit ghetuychnis des eensilbighen taels, met haer constich maecksel, en sulcke woorden daer in alsboven, is voor my soo wonderlick, dat ick vryelick darf bekennen in vermoeden te sijn, dattet volck t'welck die maeckte, de menschen des onbekenden Wysentijts meughen geweest hebben. Ick acht oock dat soose weerom tot grondelicke kennis vant wesen haers taels conden gheraken, en die hielden voor t'ghene sy is, dat sulcx tot vrougher bevoordering eens Wysentijts mocht helpen.
Maer om sulcke grondelicke kennis bequamelicxt te becommen, soo soudet nut sijn datmen wist tot welcken oirt het beste Duytsch is, op dat ander die verdorvender Duytsch spreken, hun tael daer na mochten verbeteren. Als ick hier af mijn ghevoelen soude segghen, soo en weet ick in gantsch Duytslandt gheen plaets daermen de eensilbicheyt soo volcommelick houdt, en soo suyver onvermengt Duytsch spreeckt, als in Noorthollandt: Van daer sijn my deur een gheleert man toegheschickt, een groote menichte van eensilbige Noorthollantsche woorden, die onder de voorgaende niet begrepen en sijn, welcke ick met gheen cleen vermaken oversien hebbende, was wel van wille de selve hier by te voughen: Maer denckende dat sulcke besonder Noorthollandtsche stof, beter deur een besonder Noorthollants Schrijver gheformt soude connen worden, dan deur my; heb nutter gheacht yghelick ervaren Noorthollander tot sulcx te vermanen. Waer benevens ick noch segh, my te bedrouven inde verderfnisse dieder van dit beste overblijfsel der Duytsche tael voor handen is, en alree begost heeft, deur dien veel Noorthollantsche inghesetens haer eyghen tael niet kennende, seggen datse al te plat is, en die verdervende, mengense mettet Duytsch der vreemden die om den coophandels wil haer bywoonders gheworden sijn: Doch alsoot met gheen ghewelt te beletten en is, men moetet sijn loop laten hebben.
Tot hier toe is gheseyt t'ghene in dit derde lidt het voornemen was, te weten waer in goetheyt der talen bestaet, daer toe ick het Duytsch tot voorbeelt ghebruyckt heb: Doch sooder buyten mijn weten beter talen waren, men souder beter voorbeelden uyt meughen trecken.
| |
Verclaring des 4 lidts.
Ymant onbekent sijnde d'oirden des Wysentijts, soude meughen segghen dat de leering en t'onthoudt van soo veel verscheyden diepsinnighe stoffen als de vrye consten in haer hebben, niet gheschien en can sonder een verdrietich leven, en verswijmnis van ander saken die de schoorsteen doen rooken, en totte huys houdinge noodich sijn: Ia daer isser nu veel die niet en connen ghelooven, dat dese oeffening van sijn Vorstelicke Ghenade int middel
| |
| |
van een regiering diens mare (sonderGa naar margenoot* stoffering geseyt) rontom den Eertcloot loopt, geschien can sonder verachtering van dingen die anders beter souden gedaen worden: Doch dit klinckt inde oiren van een die weet wat oirden des Wysentijts is, even al oft ymant onervaren int lesen en schrijven, seyde met verwondering: Hoe soude een man connen t'hooft breken, en gheduerlick onthouden de besonder namen en formen van al die letters, voort de spelling, lesing, en alle omstandighen die deGa naar margenoot* letterconst mebrengt, sonder verachtering van sijn ander saken? Maer ghelijck daer op gheantwoort wort, dat sulcke oeffening en onderhout van lesen en schrijven hem niet beswaerlick en is, dan heel verkeert een verlichting geeft, en eer te verwonderen waer hoe ymant veel groote saken wel uyt soude connen rechten, sonder kennis van lesen en schrijven te hebben: Alsoo machmen die ander oock antwoorden, sulcke leering en oeffening der vrye consten met een oirden des Wysentijts niet beswaerlick, verdrietich, noch verachterlick in ander saken te wesen, maer datse heel verkeert over al een verlichting gheeft, en eer te verwonderen soude sijn, hoe ymant sonder kennis van dien seer bequaem can wesen tot uytrechting van veel groote saken.
Van dese oirden, sonder welcke onmeughelick schijnt dat die des wysentijts tot haer groote wetenschappen souden hebben connen geraken, is mijn voornemen hier te beschrijven sulck bescheyt en omstandighen als my bekent sijn, die in vijven deelende, en segghende:
| |
Vande leden des wisconstich voorstels.
DEGa naar margenoot* beginselen van Euclides die om merckelicke redenen vermoet worden overblijfsels des Wysentijts te wesen, ghelijck daer af breeder geseyt is onder de 6 bepaling van desen, sijn ghedeelt inGa naar margenoot* voorstellen van tweederley ghedaente, te wetenGa naar margenoot* vertooghen, en werckstucken, die verscheyden leden hebben: Ten eersten ghemeen voorstel, t'welck daer nae bevesticht wort deur besonder voorbeelt inhoudendeGa naar margenoot* Ghegheven, Begheerde, Werck, en Bewijs. En hoe wel eenighe uytlegghers van Euclides dese leden vermenghen, bewijsende al werckende, soo en wort daer me (t'welck ick niet en segh tot ymants vercleening, maer om t'voornemen te verclaren) d'oirden des Wysentijts niet ghevolght: Want na dien de voorstellen der ouden leden hadden, sy moesten verscheydelick gestelt worden, anders en sijnt gheen leden: T'gaet hier me als met een wassen beelt, hebbende hooft, aermen, en beenen, sooment smelt, ten sijn dan gheen leden, hoewelder de selve stof al is.
Maer om nu te verclaren wat nut uyt sulck onderscheyt der leden volght, tis te weten dat sijn Vorstelicke Ghenade lesende de beschrijving van eenighen wisconstighen handel, waer af de leden der voorstellen met onderscheyt ghestelt sijn, ghelijck ick sulcx na mijn vermeughen in dese Wisconstighe ghedachtenissen ghedaen heb, hy let voor d'eerste mael seer nauwe, en deurgront innerlick t'gheheel inhoudt der voorstellen, soo wel van vertoogen
| |
| |
als werckstucken: Maer dat alsoo eens wel verstaen hebbende, en willende daer na mettet ghebruyck van dien hem inde daet behelpen, soo en overleest hy niet meer noch vertoogen noch t'bewijs der werckstucken, maer oversiet alleenelic t'bloot werck, om dat na te volghen, gheloovende vastelick de form van dien warachtich te wesen, om t'bewijs en vertooghen die hy eens voor al daer af grondelick verstaen heeft. Maer dit en can soo niet gheschien als t'werck en sijn bewijs ghemengt sijn, want denGa naar margenoot* Doender wort telckens ghedronghen het hooft te breken mettet bewijs te verstaen, t'welck dicwils niet sonder diepe ghedachten, noch deur sending tot ander voorstellen begrepen en wort, veroirsakende yder mael alsmen yet te wercken heeft sulcken warring en swaricheyt, dattet niet te verwonderen en is veel leeringhen haest daer uyt te scheyden, en daer af te oirdeelen alsvooren.
Angaende ymant mocht segghen datmen in sulcke beschreven mengeling, al lesende t'bewijs soude meughen achterlaten, en alleenlick t'werck daer uyt tercken, dat en can niet wel sijn, want al lesende en weetmen niet of t'ghene alleenlick int bewijs behoort, totte volcommen wercking noodich sal sijn of niet: Ia de Schrijver of Vinder self, sal na een tijt daer af in twijffeling connen sijn: Maer t'werck cort en vercnocht alleen staende, sonder yet daer in datter onnoodich is, men volght dat na van punt tot punt, gelooven de t'besluyt warachtich te wesen sonder de voorschreven swaricheden t'ontmoeten. En hoe wel sommige in hun Wisconstige schriften, niet alleen leden eens voorstels als werck met bewijs en mengen, maer deur voorraet heeleGa naar margenoot* wercstucken metvertooghen, daer af makende t'ghene sy int gemeenGa naar margenoot* beginsels noemen, soo acht ick nochtans om de voorgaende reden, dat de natuerlicken aert des oirdens die den Wijsentijt recht verstont daer in niet ghetroffen en is, noch dat de cortheyt daer in vermoedt, gheen eyghentlicke cortheyt uyt en brengt. Maer om hier af noch breeder voorbeelt te gheven: Soo wy in dadelickeGa naar margenoot* menichvulding, deeling, of worteltrecking der ghetalen, geduerlick moeste bedencken en verstaen het lanck en beswaerlick bewijs, waerom sulcke form van wercking een warachtich besluyt voort brengt; denckt eens wat al onnoodighe verdrietighe haspeling wy int rekenen hebben souden, eer wy cregen eenGa naar margenoot* uytbreng, mael, of wortel, want daer deur canmen lichtelick verstaen wat onnoodighe verdrietighe haspeling datter in ander wisconstighe voorstellen valt, daermen derghelijcke doet.
Merckt noch, doch niet tot vercleening van Ptolemeus geseyt, dat verre sy, maer om t'stick des oirdens breeder te verclaren, dat hoe wel sijn schriftē om t'goet vervolgh wille, schijnen te commen uyt boucken die daer te vooren in den Wysentijt met wisconstighe oirden beschreven waren, nochtans sijnse sonderGa naar margenoot* wisconstighen stijl, te weten ghelijckmenGa naar margenoot* geschiedenissen schrijft, sonder onderscheyt van bepalinghen envoorstellen, daermen van d'een op d'ander anwijsing me doen mach, dan t'gene eens gheseytis, wortghenomen by den leser soo verstaen en vast onthouden te wesen, dattet niet noodich en is in eenighe wercking an te wijsen waermen int voorgaende derghelijcke vint om dat te volghen. Purbachius, Regiomontanus, Copernicus en meer ander dit ghebreck anmerckende, en Ptolemeus schriften verclarende, hebben die een Euclidische of Wysentijtsche stijl ghegheven, met oirdentlicke bepalinghen, vertooghen en werckstucken.
| |
| |
| |
Vande bepalinghen.
BEnevens dit onderscheyt des wercx van d'an der leden, mercktmen in Euclides schriften noch een besonderheyt oock d'oirden angaende, te weten dat eermen totte stof of voorstellen comt, soo wordender bepalinghen beschreven der eyghen constwoorden diemen int volghende ghebruycken moet: T'welck de natuerlicke reden oock vereyscht, want nadien de consten haer eyghen woorden moeten hebben, diemen in ghemeene spraeck buyten de const niet en besicht, en datmen om tot kennis der saeck te gheraken, de woorden moet verstaen daerse in beschreven wort, soo ist billich datmen die woorden eerst leere. Tis oock oirboir soo wel voor denGa naar margenoot* Vinder als Leerlinck, die int begin eens boucx oirdentlick by den anderen te vergaren, want merckende den Vinder int beschrijven der voorstellen, dat eenighe ghebreckich sijn, niet volcommelick ghenouch haer saeck beteyckenende, hy can die veel bequamelicker, en met meerder sekerheyt verbeteren, alsse oirdentlick by malcander sijn, dan ofse deur t'bouck ghesaeyt stonden, elck ter plaetsen daermense eerst van doen heeft. Tis oock alsoo den Leerlinck voorderlicker, eensdeels om dattet leeren der woorden een ander besonder aert van leering wesende dan der stof, aldus beter voortganck neemt, te meer dat de woorden an malcander gheketent sijnde, malcander alsoo byeen grontlicker verclaren. Ten anderen, soo den Leerlinck totte stof der voorstellen gecommen sijnde, de beteyckening van eenighe constwoorden vergheten hadde, hy can aldus beter weerom haer bepaling vinden.
Noch sal ick hier segghen hoe ick dese reghel metter daet, soo my dunckt, natuerlick bevonden hebbe: Tis ghebeurt dat ick van eerdewercken, rijswercken, timmering, metsing, smeding (en dierghelijcke daer inden Huysbou breeder af gheseyt sal worden) meer behoufde te weten dan ick deur boucken of Wisconstnaers leeren conde: Hier toe verstreckten my de werckluyden elck in haer const voor beste meesters: Maer om in mijn leering goede voortganck te crijghen, ick volghde de Wysentijts oirden, vraghende voor al den Eerdewerckers in eerdewercken, Rijswerckers in rijswercken, Timmerlien in timmering &c. na de beteyckening van haer eygen woorden die ick my noodich bevant, en niet en verstont, welcke ick als bepalinghen oirdentlick opgheteyckent hebbende, en die van buyten gheleert, ick sprack terstont met hun soo datse my verstonden, en ick hemlien, al hadde ick langhe tijt met die handtwercken omghegaen, gherocht alsoo met lichticheyt tot kennis van t'ghene anders veel langer tijt soude behouft hebben: Nu ghelijck dit versamen en leeren der bepalinghen eermen ande saeck comt, oirboir is inGa naar margenoot* tuychwerckelicke consten, alsoo ist oock indeGa naar margenoot* vrye.
Merckt noch dat ick in mijn Telconst in Francois beschreven, de bepalinghen des heelen wercx derGa naar margenoot* spiegheling vooren by een vervought hadde, die noemende t'eerste deel: T'ghene my daer toe beweeghde, was om alsoo den heelen handel in oirden derGa naar margenoot* tweescheyding te vervanghen, na d'anwijsing des tafels van dies ghestelt int begin achter hetGa naar margenoot* Cortbegrijp: Doch by aldien sulcke beschrijving noch eens te doen waer, ick soude voor elck der deelen of boucken van verscheyden gedaenten wesende, sijn eygen bepalinghen stellen, ghelijck Euclides dede, en soo in dese Wisconstighe ghedachtnissen ghedaen wort, want de tweescheyding alsoo evewel can ghevolght worden.
| |
| |
| |
Maer anghesien eenighe die voor onnutte droomen houden, achtende dat scheyding in thien twelf of meer deelen, totte saeck eveveel doet, so moet icker breeder mijn ghevoelen af verclaren. Anghesien Plato intGa naar margenoot* burgerlick bouck, en Aristoteles int 1 bouck vande deelen der dieren daer af ernstelick spreken, sonder nochtans haer schriften seer na sulcken stijl te formen, soo schijnt dat gebeurt te sijn deur diense in eenighe overblijfselen des Wysentijts daer af ghelesen hadden, en vervolghens dat t'gebruyck der tweescheyding inden Wysentijt gheweest heeft, te meer datmense opentlick bemerckt in Euclides schriften, diens bewijsen overal uyt t'voorgaende ghetrocken worden, welckemen soo gheseyt is voor overblijfsels des wysentijts houden mach. Dese stof dan gheen onnutte droomen wesende, ick sal mijn ghevoelen van haer eyghenschap segghen: Namelick datmen daer deur met groote sekerheyt can treffen al de deelen eens heels, ofGa naar margenoot* afcomsten eens gheslachts dieder te beschrijven sijn, boven dien datmen t'ghene inde natuer eerst is, bequamelick voor can brenghen, sulcx dat teghenwoordighe leere niet deur onbekende volghende, maer altijt deur bekende voorgaende verclaert en bewesen wort: Ghelijck by voorbeelt te sien is inde tafel des Cortbegrijps der platte driehoucken en meer ander. Men can oock deur de reghel der tweescheyding bequamelick ondersoucken en bewijsen, daert noot is, of al de afcomsten eens gheslachts in een voorgestelden handel beschreven sijn, sonder eenighe te ghebreken, ghelijck daer af voorbeelt is inde tafel ten eynde des 39 voorstels der clootsche driehoucken. Angaende daer in driescheyding comt aldus:
| De sijde A C (oneven sijnde met A B) |
van een vierendeelronts. |
| |
| " " |
cleender dan een vierendeelronts. |
| |
| " " |
grooter dan een vierendeelronts. |
Men soude in die plaets met tweescheyding hebben meughen aldus seggen:
| De sijde A C (oneven sijnde met A B) van |
een vierendeelronts. |
|
| " " |
gheen vierendeelronts, |
kleender dan een vierendeelronts. |
| |
| " " |
" " |
grooter dan een vierendeelronts. |
Sulcx datmen deur soodanighe driescheyding, met opsicht der tweescheyding ghemaeckt, int voornaemste al een selve vervolgh crijcht. En by aldien de deelen van eenighe scheyding in 12, 20 of meer deelen, met sulck opsicht ghedaen waren, sy souden int vervolgh der stof oock al een selve gheven. Maer want sulcke veelscheyding sonder ooghmerck of behulp der tweescheyding, voor den Schrijver moeylicker om vinden soude vallen, en sonder form van tweescheyding beschreven sijnde, voor den leser duy sterder om mercken, soo ist billich de tweescheyding te ghebruycken, en die houden voor een saeck tot goede oirden seer oirboir.
Ick acht oock onnoodich de woorden der scheyding deur t'gheheel bouck overal inde stof te vermenghen, ghelijck by sommighe gheschiet, maer ghe- | |
| |
nouch te wesen d'oirden die int volghende werck sal sijn, voor intGa naar margenoot* Cortbegrijp, of in een tafel eens voor al anghewesen te worden. En hoe wel sulcx te doen of te laten gheen dwaling in en brengt, so heb ick hier nochtans d'oirsaeck mijns ghebruycx willen verclaren.
T'ghebeurt oock dat sommighe bepalingen en voorstellen beschrijven totte saeck onnoodich, maer alleen om t'vervullen dertweescheyding, t'welck onnoodich schijnt, gemerckt de stof niet beschreven en wort om datter een tweescheyding soude wesen, maer men heeft op de tweescheyding ooghmerck, om daer deur tot een oirdentlicke beschrijving der stof te gheraken. Sulcx dat soo ymant om een tafel der tweescheyding oirdentlick te vervullen, daer in ghestelt hadde onnoodighe of ghenouch bekende saken, t'schijnt datmen met goede reden daer by soude meughen segghen, dat de selve als onnoodich of bekent ghenouch sijnde, int volghende niet beschreven of verclaert en sullen worden.
Angaende eenighe meynen dat in Euclides schriften gheen aert van tweescheyding en blijckt, om dat eenighe Telconstighe boucken onoirdentlick tusschen de Meetconstighe vervought sijn, en om datse in de voorstellen niet over al sulcken tweescheyding en vinden, als sy hun inbeelden behooren te wesen. Daer op wort gheseyt: Ten eersten dat die boucken als overblijfsels des Wysentijts misschien Euclides niet al t'seffens ter hant en quamen, en t'ghene hy eerst creech, eerst mach beschreven hebben. Ten anderen en wil ick noch bevestighen noch ontkennen Euclides self een ervaren tweescheyder gheweest te sijn, maer wel wil ick segghen in sijn boucken seer merckelick teycken der tweescheyding te blijcken, ghelijckmen benevens t'ghene voorseyt is nauwer soude connen bewijsen, wierdet om de cortheyt niet ghelaten.
| |
Merckt noch dat ick overal met voorraet my pooghe, om ghelijcke voorstellen of saken (als by voorbeelt het 19 en 21 voorstel der clootsche driehoucken, en meer ander) soo verre met ghelijcke woorden te beschrijven, als de ghelijckheyt streckt, op dat de saken die bycans een selve sijn, deur onghelijckheyt der woorden niet verscheyden en schijnen, al ofter teenemael een nieuwe stof voor handen waer, dickwils den leerlinghen groote swaricheyt veroirsakende.
Tis wel waer datmen deur een ghemeen ghebruyck t'verkeerde doet, en sulcke woorden van een selve beteyckening soo verscheyden souckt alsmense vinden can, achtende elck hem daer in alsGa naar margenoot* Redenaer de regelē derGa naar margenoot* Redenconst te volghen, bethoonende dat in hem gheen ghebreck vanGa naar margenoot* overvloet der woorden en is: Doch ick ben daer af van ander ghevoelen, want tis inde Redenconst een reghel der reghelen, dat den Redenaer moet trachten om den toehoorders of lesers te doen ghelooven of toestaen sijn eyntlick voornemen: En die daer toe de bequaemste woorden ghebruyckt, die volght best de const. Sulcx dat als deGa naar margenoot* Selfwoordicheyt die onder deGa naar margenoot* cyerspreucken ghetelt wort, daer toe bequaemst is, ghelijck inde wisconsten dickwils ghebeurt, men behoorter na te trachten. Inder voughen dat dit boveschreven ghebruyck der ghelijcke woorden, niet te houden en is voor ghebreck van overvloet, uyt oirsaeck dat ick die met voorraet, als gheseyt is, soo ghestelt heb: Noch oock voor strijding teghen de reghelen der Redenconst, overmits mijn ghevoelen is die daer me ghevolght te sijn: En daert niet so seer ge- | |
| |
daen en is alsmen welsoude connen, dats gheschiet of deur haesticheyt, of deur versuymnis, en met leetwesen.
Maer want dese selfheyt der woorden, misschien niet blijcken en sal inde oversettinghen die van dese schriften in ander talen mocht geschien, waer in yder Oversetter sijn welghevallen volght, soo heb ick voor de ghene die soodanighe mocht commen te lesen, willen segghen hoet van sulcx int Duytsch ghestelt is, en om wat oirsaeck: Doch laet ick daerentusschen ygelick in sijn ghevoelen, en is my ghenouch reden mijns doens verclaert te hebben.
| |
Vant menghen derGa naar margenoot⋆ spiegheling en daet.
WAntter int stick des oirdens noch een verschil valt vant menghen der spiegheling en daet, soo moet ick daer af mijn ghevoelen seggen, eerst haer beteyckening verclarende voor de ghene diet onbekent mocht sijn. Spiegheling is een verdochten handel sonder natuerlicke stof, ghelijck onder anderen sijn de Spieghelinghen des Spieghelaers Euclides, handelendeGa naar margenoot* deur stelling van grootheden en ghetalen, maer elck ghescheyden van natuerlicke stof. Daet is een handel die wesentlick met natuerlicke stof gheschiet, als lant en wallen meten, de menichte der roen of voeten tellen dieder in sijn, en dierghelijcke. T'besluyt vandevoorstellen der Spiegheling is volcommen, maer der daet onvolcommen: Als by voorbeelt de Spiegheling vint en bewijst dat den helft des uytbrengs vandeGa naar margenoot* hanghende en gront eens wisconstich volcommelick gheeft het inhoudt des plats sonder eenich gebreck of overschot: Maer een wesentlick driehouck van lant of ander glatter stof dadelick ghemeten sijnde, t'besluyt is daer af onvolcommen, eensdeels om dat wy gheen langde soo nau meten en connen, dattet gheen duysentste deel der dickte eens haers en schilt, of al waert by gevalle heel effen, tis onbewijselick. Ten anderen om dat gheen natuerlicke linien soo heel recht, noch natuerlicke vlacken soo heel plat en sijn, als de wisconstighe bepalinghen vereysschen, of al waren sy soo heel recht en plat, ten is niet bewijselick. De eyghenschap en t'eynde der Spiegeling is datse verstreckt tot seker gront vande manier der wercking inde daet, alwaermen deur nauwer en moeyelicker toesicht de volcommenheyt der Spiegheling so na mach commen, als de saecks einde tot Smenschen ghebruyck vereyscht.
Hier uyt is te verstaen, dat wanneer sommighe deGa naar margenoot* Wisconsten van onvolcommenheyt beschuldighen, deur dien veel dadelicke werckinghen niet heel effen uyt en commen, datter kennis gebreeckt des onderscheyts tusschen Spiegeling en Daet, tusschen Wisconstighen en tuychwerckelicken handel: Want de Daet ofGa naar margenoot* tuychwerckelicken handel om de boveschreven redenen altijt onvolcommen moet wesen.
Dese twee deelen Spiegeling en daet sijn so verscheydē, dat menich mensch hem t'eenemael tottet een begheeft, sonder van t'ander kennis te hebben, ghelijck menich leeraer met sijn toehoorders indeGa naar margenoot* ghemeen scholen ghebeurt, die hun gheduerlickin Spieghelingen oeffenen, als in EuclidesGa naar margenoot* beginselen der Meetconst, sonder dadelick te meten landen, wallen, of vaten, of yet anders te doen daer de Daet in bestaet: En weerom verkeert so vintmen dadelicke Lantmeters, welcke alle reghels diese besighen gelooven, of toestaen waer te wesen, sonder inde Spiegeling t'ondersoucken de oirsaken en bewijs: Ia sommighen en weten niet datter sulcke oirsaken en bewijs af sijn.
| |
| |
Angaende ettelicke segghen de Spiegheling sonder Daet onnut te wesen, het schijnt datmen de saeck met beter onderscheyt soude meughen insien. Om hier af mijn ghevoelen te verclaren, ick segh by voorbeelt aldus: Datmen t'werck eens aerbeyders die boomen int bosch af hout, soude voor onnutachten, om dat hyder self gheen huysen, schepen, molens, sluysen, tonnen, kisten, beelden, en dierghelijcke me en maeckt, dat en waer openbaerlick niet wel gheseyt, want hoewel sulcke wetenschap in een mensch looflick is, nochtans ghemerckt hy met boomen af te houwen, an veel ander stof levert, om elck hem in sijn ambacht te oeffenen, soo en is sijn aerbeyt niet te verachten: Maer dat hy die boomen afhieuwe om te laten verrotten, sonder nut daer af te verwachten, dat waer dwaselick ghedaen: En alsoo ist oock mette Spieghelaers in vrye consten, sy connen den Doenders stof leveren en voorderlick sijn, sonder self Doenders te wesen: Als den Spieghelaer Euclides, die wy niet en bevinden Doender gheweest te hebben, heeft nochtans voorstellen beschreven den dadelicken Boumeesters, Landtmeters, en ander doenders seer voorderlick: Den Spieghelaer Ptolemeus en meer ander die gheen dadelicke Stierlien en waren, hebben nochtans reghelen beschreven den dadelicken Stierlien op groote Zeevaerden, en ander hun daer in oeffenende seer nut: la sulcx dat de dadelicke Stierlien self sich voor meesters achten, als sy verstaen de reghelen door sulcke Spieghelaers beschreven, hoewelse nochtans gheen dadelicke Stierlien en waren. Daerom een Spieghelaers Spieghelinghen die ander Doenders te sta commen, en sijn niet onnut al en is hy self gheen Doender.
Tot hier toe deur ettelicke omstandighen verclaert hebbende wat Spiegeling en Daet beteyckent, soo is te weten dat d'oude Wisconstenaers met oock ettelicke nieuwe, van yder dier twee deelen onvermengt int besonder handelen, welcke oirden wy daert te pas comt oock volghen: Doch wantter by ettelicke een ander ghevoelen is, die Spiegheling en daet met malcander menghen, om teen mettet ander t'samen te leeren, so moet ick om breeder reden mijns doens te verclaren, daer af mijn ghevoelen segghen.
Voor al soo ist te weten dat der Menschen natuerlicke gheneghentheden angaende de Daer seer verscheyden sijn, waer toe noch helpen de oirsaken die desen anders ontmoeten en dringhen als dien: Den eenen heeft natuerlicke lust met eenighe dringhende oirsaken totte Stercktebou, en dinghen de crijch angaende: Den anderen tot Landtmeten: De derde tot Wijnschroon: De vierde tot saken de groote Zeevaerden belanghende: De vijfde tottenGa naar margenoot* Huysbou: De seste totte Spiegheling alleen: De sevende tot ettelicke van dese, of tot altemael, met noch oneyndelicke ander. Nu also een der voornaemste eynden vande beschrijving der vrye consten streckt, om daer deur te crijghen veel menschen, die ten ghemeenen oirboire met lichticheyt gheraken ter kennis van t'ghene daer sy hun toe begheven, soo willen wy eens overlegghen, of dat inde leering gheschien can door vermenging des daets mette Spiegheling, tot welcken eynde ick aldus segh: Alsmen onder spieghelighe voorstellen ettelicke des daets vermengt, en dat van een afcomst ghetrocken uyt de oneyndelicke menichte diemen daer af beschrijft, de selve dadelicke voorstellen en sullen misschien niet sijn van die afcomst daer den leerlinck na tracht: Als by voorbeelt, datmen inde Meetconst tusschen de spieghelighe voorstellen eenighe beschrijft des daets, waer in voorbeelden commen neem ick der meting deur hetGa naar margenoot* schuyfcruys van ongherakelicke veynsters en pylaren van ghestichten; Maer t'can ghebeuren dat den leerlinck tot sulcke afcomst van Meetdaet gheen lust en sal hebben, denckende misschien dattet inde Daet luttel ghebruycx heeft, oock gheen ghenouchsaem se- | |
| |
kerheyt, om op sulcke gevonden maten van pylaren in ander ghebou te werck te gaen, of ander invallen die hem meughen te voor commen: Boven dien en sal hyder niet vindenGa naar margenoot*
d'afcomst daer hy na tracht: Sulcx dat by aldien hy al wil verstaen watter int bouck is, sal moeten leeren dat hy niet en begheert te weten. Maer de Spiegheling als een oirdentlick geketent werck alleen beschreven sijnde, en den leerlinck die verstaende, sy verstreckt hem tot ghemeene gront, om innerlick te begrijpen alsulcken deel der Daet als hy uyt verscheyden beschreven Daden int licht uytgaende, na sijn behaghen verkiesen sal.
Voor besluyt, ick heb mijn ghevoelen verclaert hoet schijnt datmen de saeck an mocht legghen, om metter tijt weerom te gheraken tot sulcke groote wetenschappen alsser inden Wysentijt gheweest sijn, ghelijck t'voornemen was. En met opsicht van sulcken gront, sal ick de volghende handelinghen beschrijven.
EERSTE BOVCK DES
Eertclootschrifts
EYNDE.
|
-
margenoot*
-
Datum, Quasitum, Constructionem, & Demonstrationem.
-
margenoot*
-
Multiplicatione Divisione vel extractione radicum
|
Auteursrechtvrij