Monumenten in Nederland. Noord-Holland

Spierdijk
(gemeente Wester-Koggenland)

Dorp, ontstaan als veenontginning aan de rand van het in 1608-'11 drooggelegde Wogmeer. In de 19de eeuw ontwikkelde hier zich een lintvormige rooms-katholieke enclave. Na de Tweede Wereldoorlog is het dorp aan de noordwestzijde uitgebreid.

De R.K. St.-Georgiuskerk (Spierdijkerweg 105) is een grote driebeukige kruiskerk met driezijdig gesloten koor, driezijdig gesloten transept en een ingebouwde geveltoren met naaldspits. Deze neoclassicistische kerk met rondboogvensters en geblokte hoekpilasters verrees in 1849-'50 naar plannen van W.D. van der Horst (vergroot 1864-'65). In 1886-'87 volgde naar ontwerp van A.C. Bleijs een uitbreiding met een hoger transept en koor in neorenaissancevormen. Het interieur van deze in 1984 gerestaureerde kerk valt op door de overgang van het donkere lage schip naar

[p. 496]

Spierdijk, R.K. St.-Georgiuskerk, priestergraven

de lichte hogere oostpartij. Tot de inventaris behoren een preekstoel (circa 1850) en een hoofdaltaar (1885).

De pastorie (Spierdijkerweg 107) dateert uit 1849. Het in 1827 gestichte kerkhof ‘Godsakker’ aan de overzijde van de straat heeft een gietijzeren kruis met priestergraven voor onder meer H.A.F. Plekenpol († 1869) en J. Karsten († 1890). Verder staat er een H. Hartbeeld (1922).

Scholen. De zusters franciscanessen stichtten in 1895 de St.-Jozefschool voor meisjes (gesloopt 1973). De in 1917 gebouwde R.K. St.-Martinusschool voor jongens (Spierdijkerweg 110-112) kreeg in 1929 een uitbreiding met drie lokalen. Het in zakelijk-expressionistische stijl uitgevoerde voorm. R.K. zusterhuis (Spierdijkerweg 103) uit 1932 is nu een appartementengebouw.

De rentenierswoning Spierdijkerweg 119 is een middenganghuis uit circa 1890 met hoger opgetrokken middenrisaliet.

De Wilhelminahoeve (Spierdijkerweg 121) is een imposante stolpboerderij

Zuidermeer bij Spierdijk, R.K. O.L. Vrouwe van Lourdeskerk

met een hoger opgetrokken middenrisaliet voorzien van geblokte hoekpilasters. De versierde schoorsteen is gedateerd ‘1898’.

De R.K. O.L. Vrouwe van Lourdeskerk van Zuidermeer (Zuidermeerweg 56), ten noordoosten van Spierdijk, is een zaalkerk met kleine geveltoren en een smallere ingangstravee voorzien van een uitbouw met Mariabeeld. Deze kerk werd in 1933-'34 naar een traditionalistisch ontwerp van N. Molenaar jr. gebouwd. De aan weerszijden aangebouwde pastorie en kosterswoning, alsmede het brede plantsoen aan de voorzijde, geven het geheel een schilderachtig aanzien.

Wogmeer. Dit langgerekte gehucht ten westen van Spierdijk ligt in de Wogmeerpolder, die in 1608-'11 werd drooggelegd in opdracht van Jacob van Duivenvoorde, ambachtsheer van Obdam en Hensbroek. Van de oorspronkelijke zes poldermolens is slechts de poldermolen ‘Nieuw Leven’ (Molenpad 6; circa 1608) overgebleven. Deze achtkantige binnenkruier heeft een met riet gedekte romp op een met hout beklede voet. Interessante boerderijen zijn de stolpboerderij ‘Greta Hoeve’ (Wogmeer 88; circa 1870, verbouwd 1915) en de in kalkzandsteen uitgevoerde kop-rompboerderij Wogmeer 28 (1904).