Monumenten in Nederland. Noord-Holland

Schagerbrug
(gemeente Zijpe)

Kruisvormig dorp, gesticht kort na de definitieve bedijking van de Zijpe- en Hazepolder in 1596-'97. De bebouwing concentreerde zich aan de Grote Sloot en de haaks daarop staande Schagerweg. Ondanks een dorpsbrand in 1898 groeide Schagerbrug uit tot de hoofdplaats van de gemeente Zijpe. De Stolpervlotbrug heeft men in 1936 vervangen door een ophaalbrug bij de aanleg van het kanaal Stolpen-Schagen. Na de Tweede Wereldoorlog is Schagerbrug gegroeid in de twee oostelijke kwadranten.

De Herv. kerk (Schagerweg 40) is een brede zaalkerk met ranke geveltoren en een ingangspartij met dorische pilasters. Deze kerk verrees in 1850-'51 naar een neoclassicistisch ontwerp van H.H. Dansdorp. De in 1994 gerestaureerde kerk bevat een laat-17de-eeuwse preekstoel en een Van Dam-orgel (1913).

Het voorm. raadhuis (Grote Sloot 336), een tweelaags neorenaissancegebouw met een tot trapgevel opgetrokken middenrisaliet, werd in 1908 gebouwd naar ontwerp van P.N. Leguit en verbouwd in 1937 en 1960. Sinds 1995 dient het als woonhuis.

Woonhuizen. Het in 1842 gebouwde middenganghuis Buitenlust (Grote Sloot 367) heeft een bescheiden ingangsomlijsting en dakkapel, het eclectische middenganghuis Schagerweg 49 (circa 1875) een balkon en dakerker. Omstreeks 1910 is het tweelaagse pand Grote Sloot 339 gebouwd, met portiek en loggia op de hoek.

Hotel-restaurant ‘Het Wapen van Zijpe’ (Schagerweg 30b) werd na brand in 1898 herbouwd als koffiehuis voor de weduwe A. Zander. Architect K. Bakker herbouwde toen ook de rond 1785 voor de hoofdingelanden toegevoegde koepel op de hoek met de Grote Sloot.

Boerderijen. De stolpboerderij Dorpzicht (Grote Sloot 359), met spiegel en dakerker, dateert uit 1893. De stolpboerderij Uit den Haak (Grote Sloot 254), met spiegel en festoenvormige versieringen boven de vensters, werd in 1898-'99 gebouwd ter vervanging van een afgebrande voorganger. Vlakbij staat de bijbehorende landarbeiderswoning Grote Sloot 256 (circa 1910).

Poldermolens. Van de tien resterende poldermolens in de Zijpe- en

Schagerbrug, Raadhuis

[p. 487]

Schagerbrug, Weeshuis Huize van Strijen

Hazepolder staan er twee in de omgeving van Schagerbrug. Het zijn achtkante binnenkruiers met een met riet gedekte kap en romp op een met hout beklede voet. De molen Ooster-N (Ruigeweg 101) stamt waarschijnlijk uit 1740 en de molen D (Grote Sloot 414) uit 1839-'40.

Het weeshuis ‘Huize van Strijen’ (Grote Sloot 252), gelegen ten zuidwesten van Schagerbrug, werd gesticht rond 1730 toen de weduwe Van Strijen een uit 1628 daterende boerderij aan het polderbestuur schonk om als weeshuis te dienen. Na een boerderijbrand in 1895 verrees in 1896-'97 het huidige tweelaagse gebouw met neorenaissance-elementen naar plannen van K. Bakker. De hekpaalbekroningen met putti en wapenschilden zijn midden-18de-eeuws.