Monumenten in Nederland. Noord-Holland

Nibbixwoud
(gemeente Wognum)

Dorp, ontstaan in de 11de eeuw als veenontginning. Samen met Wognum, Wadway en Hauwert kreeg het in 1414 van graaf Willem VI - louter bestuurstechnische - stadsrechten. Er vormde zich een lintbebouwing langs de Dorpsstraat. Na

[p. 458]

Nibbixwoud, Herv. kerk en raadhuis

de Tweede Wereldoorlog is het dorp ten noorden daarvan uitgebreid.

De voorm. Herv. kerk (bij Dorpsstraat 60), ook wel ‘Bessie’ genoemd, is een zaalkerk met houten geveltoren, die in 1834 een 14de-eeuwse tufstenen kerk verving. In 1980 heeft men de kerk verbouwd tot cultureel centrum.

Haaks vóór de kerk verrees in 1860 het als middenganghuis uitgevoerde eenlaagse raadhuis (Dorpsstraat 60) met sobere neoclassicistische deuromlijsting. Na de opheffing van de gemeente (1979) is dit gebouw bij het cultureel centrum gevoegd (1982).

De R.K. St.-Cunerakerk (Dorpsstraat 53) is een forse basilicale kruiskerk met driezijdig gesloten koor en een hoge toren van vier geledingen met balustrade (met hoekpinakels) en achtzijdige naaldspits. Deze neogotische kerk verrees in 1875-'77 naar ontwerp van A.C. Bleijs ter vervanging van een kerk uit 1840. In de op het werk van Tepe geïnspireerde toren hangt een door Petit & Fritsen gegoten klok (1876). De in 1996 gerestaureerde kerk bevat een neogotisch Smits-orgel (1886) en een modern hoofdaltaar (1956).

Buiten de kerk ligt de (verplaatste) grafsteen van pastoor Johannes Ubius († 1635). Op het kerkhof staat verder een hardstenen kruis (1875) en daarvoor het graf van pastoor C. van Berckel († 1904).

De R.K. kleuterschool (Dorpsstraat 48) is een tweeklassige school uit 1928.

Woonhuizen. Waarschijnlijk ontworpen door dezelfde (onbekende) bouwmeester zijn Dorpsstraat 46 en 49 (circa 1900) met ajour gesneden chaletstijl-sierspanten. Dorpsstraat 67 (circa 1910) heeft een eenvoudiger sierspant.

De Herv. kerk van Hauwert (Hauwert 95), gelegen ten noordoosten van Nibbixwoud, was oorspronkelijk gewijd aan St. Nicolaas. Deze eenbeukige kerk heeft een recht gesloten koor, lagere dwarspanden en een smalle toren van twee geledingen met spits. Het laatgotische schip en zuiderdwarspand stammen uit de tweede helft van de 15de eeuw. In de 16de eeuw bouwde men de toren, het koor en het noorderdwarspand. In de toren hangt een door Goebel Zael gegoten klok (1530). Rond 1865 werd de kerk deels gepleisterd en hebben de vensters aan de zuidzijde wenkbrauwen gekregen. Het gevelwerk en de kap zijn vernieuwd bij een verbouwing in 1910. Tot de inventaris behoren een preekstoel met gecanelleerde ionische zuiltjes (midden 17de eeuw) en een door L. van Dam & Zn. gebouwd orgel (1869). De pastorie (Hauwert 97; circa 1865) is een fors eclectisch middenganghuis met balkon en loggia op de verdieping.