Monumenten in Nederland. Noord-Holland

Nes aan de Amstel
(gemeente Amstelveen)

Dorp, vermoedelijk in de 12de eeuw ontstaan op een landtong aan de oostoever van de Amstel. Deze landtong werd later een eiland en slibde vervolgens vast aan de westoever. Langs de Amstel werden buitenplaatsen gesticht. Bij de kerk vormde zich een kleine dorpskern. Aan de zuidzijde daarvan is het dorp rond 1970 enigszins uitgebreid.

De R.K. St.-Urbanuskerk (Amsteldijk Zuid 144) is een forse driebeukige

Nes aan de Amstel, R.K. St.-Urbanuskerk

basilicale kruiskerk met driezijdig gesloten koor en een zware vieringtoren met balustrade, hoektorentjes en achtkantige spits. Deze neogotische kerk verrees in 1889-'91 naar plannen van J.Th.J. Cuypers (eerste zelfstandige werk) ter vervanging van een schuurkerk. De kerk is gerestaureerd in 1984-'85. Het interieur wordt gedekt door houten tongewelven (middenschip en transept) en stenen kruisribgewelven op zandstenen pijlers. De communiebank (1860) is afkomstig uit de schuurkerk. Tot de door atelier Cuypers in neogotische vormen uitgevoerde inventaris behoren een hoofdaltaar (1894), preekstoel (1904), doopvont en de als tegeltableaus uitgevoerde kruiswegstaties (1905). Het orgel is gebouwd door P.J. Adema (1893).

De overhoeks aangebouwde neogotische pastorie (Amsteldijk Zuid 145; circa 1890) is eveneens ontworpen door Cuypers. Het kerkhof heeft een gietijzeren grafkruis (circa 1890) en een smeedijzeren hekwerk in Lodewijk XV-stijl met het opschrift ‘Vreedenhof’ (circa 1760).

De voorm. R.K. lagere St.-Josephschool (Amsteldijk Zuid

Nes aan de Amstel, R.K. St.-Urbanuskerk, interieur

138) is een tweelaagse school uit 1921 naar ontwerp van P.J. Pieters.

Woonhuizen. Voorbeelden van eenvoudige dwarse dijkwoningen uit circa 1900 zijn Amsteldijk Zuid 180 en Amsteldijk Zuid 141. Late neorenaissance-vormen vertoont Amsteldijk Zuid 146 (1914).

Boerderijen. Aan de dijken staan diverse boerderijen met dwarse voorhuizen, zoals Ringdijk van de Bovenkerkerpolder 22 (circa 1880), Amsteldijk Zuid 149 (1896) en de boerderij Hoop en Dank (Amsteldijk Zuid 194, circa 1910).