Monumenten in Nederland. Noord-Holland

Markenbinnen
(gemeente Graft-De Rijp)

Dorp ontstaan in de late middeleeuwen als veenontginning vanuit Uitgeest in een omdijkte polder, de Marker- en Oostwouderpolder, in de Starnmeer. Rond 1644 werd de Markervaart, de westelijke ringvaart van de kort daarop drooggelegde Starnmeer gegraven, waardoor de Markerpolder van de Oostwouderpolder gescheiden raakten. Markenbinnen kwam aan de oostzijde van deze ringvaart te liggen, in de zuidpunt van de Starnmeerpolder.

De Herv. kerk (Dorpsstraat 43) is een driezijdig gesloten zaalkerk met rondboogvensters, aan de voet uitkragende steunberen en een gepleisterde façade met houten torentje. Deze kerk verving in 1704 een laat-middeleeuwse kapel. In de toren hangt een door Arent van der Put gegoten klok (1620).

[p. 424]

Markenbinnen, Polderhuis

De openbare lagere school (Dorpsstraat 39), is een eenklassige school met onderwijzerswoning, gebouwd rond 1905 in neorenaissance-stijl.

Het voorm. fort bij Marken-Binnen (Markervaart ong.) behoorde tot de Stelling van Amsterdam en verdedigde het acces van de Markervaart. Het omgrachte aardwerk werd in 1890 aangelegd en in 1905-'06 volgde de bouw van het langgerekte bomvrije hoofdgebouw met daarvoor een bomvrij frontgebouw met uitkijkpost en twee vrijstaande hefkoepelgebouwen. Bij het fort staan verder een fortwachterswoning en een nevenbatterij (1906).

Het voorm. polderhuis van de polder Starnmeer en Kamerhop (Starnmeerdijk 21), gelegen ten oosten van Markenbinnen, is een tegen de dijk gebouwd herenhuis dat vanouds tevens een uitspanning was. Terzijde staat een houten aanbouw met dakbalustrade. Een grote gevelsteen vermeldt de bouw van het polderhuis in 1787 en de namen van het toenmalige polderbestuur. De grote vergaderzaal heeft een 18de-eeuwse betimmering en een betegelde schouw met een in stucwerk in Lodewijk XVI-stijl gedecoreerde schoorsteenmantel.