Ter Aar
Ontginningsdorp, ontstaan in de middeleeuwen nabij het in de 12de eeuw gekanaliseerde riviertje de Aar. Dit in 1275 voor het eerst vermelde dorp werd later ook wel Aardam genoemd, naar de dam die er in 1626 werd opgeworpen. De kerk staat ten westen van de dorpskern op een bedijkt, niet ontgonnen stuk veengrond. De bebouwing heeft zich later oostwaarts verplaatst langs het in 1656, 1823 en 1908-'13 gekanaliseerde en verbrede Aarkanaal. Na de Tweede Wereldoorlog zijn dorpsuitbreidingen ontstaan in het gebied tussen de lintbebouwing en de kerk.
Ter Aar, Geref. kerk
De Herv. kerk (Aardamseweg 3) is een aan beide korte zijden driezijdig gesloten zaalkerk, voorzien van een kleine dakruiter met naaldspits. Deze neoclassicistische kerk verving in 1843 een voorganger uit 1568. De consistorie dateert van de restauratie in 1959-'61 (P. van der Sterre). Tot de inventaris behoren een preekstoel van circa 1843 en een doopvont uit 1859. De pastorie (Aardamseweg 6) verrees circa 1910.
De Geref. kerk (Oostkanaalkade 2) is een zaalkerk voorzien van een geveltoren met opengewerkte lantaarn. Deze in 1912 naar plannen van J. Hengeveld gebouwde neoclassicistische kerk is in 1978 gerestaureerd.
De voorm. Chr. lagere school (Kerkweg 5) is een tweeklassige gangschool met aangebouwde onderwijzerswoning met chalet-sierspant uit 1900.
De verveenderswoningen Aardamseweg 41-45 zijn gepleisterde eenlaagspanden uit de tweede helft van de 19de eeuw.
De boerderij Westkanaalweg 121 is een gepleisterde, deels onderkelderde, langhuisboerderij uit circa 1880 met zomerhuis en aangebouwd boenhok.
Auteursrechtelijk beschermd