Schoonrewoerd
(gemeente Leerdam)
Kerkdorp, ontstaan in de 13de eeuw op een zanderige stroomrug en bij de haaks daarover lopende weg Leerdam-Everdingen. Bij de kerk is de Dorpsstraat van oudsher al breder en met bomen beplant. Na de Tweede Wereldoorlog is het dorp aan weerszijden van de Dorpsstraat uitgebreid.
De
Herv. kerk (Dorpsstraat 35) is een eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een robuuste toren van drie geledingen met balustrade en tentdak. Deze laat-romaanse toren met lisenen
Schoonrewoerd, Raadhuis
en spaarnissen met rondboogfriezen verrees in de 14de eeuw (toegang 17de eeuw). Van de kerk zelf resteert weinig ouder materiaal na oorlogsschade (1672) en een zware storm (1674). Het rond 1850 aangebouwde neoclassicistische portaal bevat een gevelsteen uit 1701. Restauraties zijn uitgevoerd in 1955 (kerk) en 1965 (toren, ontpleistering gevels). Tot de inventaris behoren een preekstoel (tweede kwart 17de eeuw) en drie koperen kronen (18de eeuw). De kerkenraadskamer werd in 1874 opgetrokken tussen de toren en de
pastorie (Dorpsstraat 31), een tweelaags herenhuis uit 1862. Vlakbij staat de bakstenen
dorpspomp (1908) met ingezwenkt tentdak.
De Geref. kerk (Dorpsstraat 50), een ver van de rooilijn gesitueerde zaalkerk, kwam tot stand in 1890-'91. Gelijktijdig werden aan de rooilijn een pastorie (Dorpsstraat 48) en een Chr. lagere school (Dorpsstraat 52) gebouwd. Het voorm. raadhuis (Dorpsstraat 47), een vierkant gebouw uit 1926, heeft een rondboogingang en een tentdak (met ooievaarsnest).
De wit gepleisterde villa Dorpsstraat 51-53 werd rond 1920 gebouwd en is voorzien van een erkeruitbouw.
Boerderijen. Voorbeelden van boerderijen met dwars geplaatste voorhuizen zijn Dorpsstraat 22 (circa 1860), Dorpsstraat 26 (circa 1860; gepleisterd) en de voorm. smederij Dorpsstraat 44 (1861, jaartalankers en gevelsteen). De herenboerderij De Brink (Dorpsstraat 55; circa 1870) heeft een statig tweelaags voorhuis. In het buitengebied van Schoonrewoerd liggen enkele oude hallenhuisboerderijen, vaak met een kapelvormige uitbouw ter hoogte van de keukentravee. Uit de 17de eeuw stamt de krukhuisboerderij Overheicop 16 en uit de 18de eeuw de boerderij Overheicop 35. Een hallenhuisvorm hebben Overboeicop 40 (17de eeuw), Overheicop 60, Overheicop 62 (18de eeuw) en Diefdijk 7 (begin 19de eeuw); de laatste heeft zelfs twee kapelvormige erkers. Een goed voorbeeld van een boerderij met dwars geplaatst woonhuis is Kerkweg 3a (circa 1880). Kleurrijk siermetselwerk en chaletstijl-invloeden vertoont Overheicop 46-48 (circa 1900).
Auteursrechtelijk beschermd