Monumenten in Nederland. Zuid-Holland

Poeldijk
(gemeente Westland)

Dijkdorp in het Westland, ontstaan in de 17de eeuw aan de noordelijke dijk van de Gantel. Poeldijk groeide uit tot een centrum voor de teelt van tafeldruiven, nadat de druiventeelt rond 1897 een impuls had gekregen door de introductie van verwarmde kassen. Na de Tweede Wereldoorlog liep het belang van deze teelt terug. Aan de noordzijde is het dorp uitgebreid in een door de glastuinbouw gedomineerd gebied.

Poeldijk, R.K. St.-Bartholomeuskerk

De R.K. St.-Bartholomeuskerk (Voorstraat 109) is een forse driebeukige kruisbasiliek met vijfzijdig gesloten koor, dakruiter en een toren van vier geledingen met wimbergen en achtzijdige naaldspits. Deze laat-neogotische kerk - ook wel ‘de kathedraal van het Westland’ genoemd - verrees in 1924-'26 naar een ontwerp uit 1913 van N. Molenaar en verving een voorganger uit 1849-'50. De kerk is in 1990-'91 gerestaureerd.

Op het in 1826-'44 aangelegde kerkhof staan enkele interessante grafkruisen,

[p. 404]

Poeldijk, Veilinggebouw

waaronder die voor A.J. Krijger. De uit 1932 daterende forse pastorie (Voorstraat 111) is uitgevoerd in zakelijkexpressionistische stijl.

Het voorm. liefdesgesticht (Voorstraat 86-88) is een neoclassicistisch tweelaags pand, gebouwd in 1874 naar ontwerp van H.J. van den Brink. Behalve zusterhuis voor de Zusters van Liefde te Oudenbosch was het tot 1957 bewaarschool en lagere meisjesschool. In 1985 werd het gesticht verbouwd en ingekort en verdween de oorspronkelijke kleine geveltoren.

Het voorm. R.K. verenigingsgebouw ‘Hotel Saint Vincent’ (Voorstraat 31) dateert uit circa 1910 heeft jugendstil-details en een tegeltableau in die stijl. De R.K. St.-Bartholomeusschool (Verburghlaan 24) werd rond 1920 gebouwd als een U-vormige lagere school met twaalf klassen.

Woonhuizen. Interessante middenganghuizen zijn Voorstraat 41 (1851) en Voorstraat 15 (1875). In neoclassicistische stijl uitgevoerd is het herenhuis Voorstraat 112b (1872) en neorenaissance-details heeft het huis Wateringseweg 23 (1899). De villa Torenzicht (Wateringseweg 1; circa 1915) vertoont jugendstil-details en de villa Vredebestlaan 20 (circa 1930) is zakelijk-expressionistisch van vorm. Het bankgebouw Voorstraat 96 is een ingetogen wederopbouwpand met classicistische vormen uit circa 1955.

De druivenkassen bij Vredebestlaan 16 dateren uit circa 1920 en hebben een geknikte dakvoet (kniekassen). Verder is er een ijzeren watertoren op staanders.

Het voorm. veilinggebouw (Monsterseweg 6) werd in 1929 gebouwd in zakelijk-expressionistische stijl naar ontwerp van E. Reitsma en bestaat uit een langgerekte hal met kantoorgedeelte en een terzijde geplaatste zadeldaktoren met wijzerplaten.

Het standbeeld van pastoor Franciscus Verburgh (Voorstraat ong.), die in 1647 de druiventeelt introduceerde, werd in 1930 opgericht en vervaardigd door A. Falise.