Monumenten in Nederland. Zuid-Holland

Ottoland
(gemeente Graafstroom)

Langgerekt ontginningsdorp, ontstaan in de eerste helft van de 13de eeuw aan beide zijden van een toen gekanaliseerde veenstroom, de Ottolandse Graafstroom, die aan de westzijde overgaat in de Graafstroom van Molenaarsgraaf. Het westelijke dorpsgedeelte (B-nummers) wordt ook Laag-Blokland genoemd.

De Herv. kerk (A 59) is een zaalkerk met achtzijdige geveltoren, gebouwd in 1732 naar plannen van Jan Pluym. De kerk staat deels op de fundamenten van een middeleeuwse voorganger. Aan de zuidgevel zit een zonnewijzer (1734). Bij een ingrijpende herinrichting in 1848, onder leiding van L. Roodnat en A. van der Haven, heeft men de vloer verhoogd en de zuidingang vernieuwd. De geveltoren is gereconstrueerd bij de restauratie in 1961-'62 en bevat een door Nicolaas Muller gegoten klok (1732). Tot de inventaris behoren een mogelijk uit 1732 daterende preekstoel (beschildering 1848) en enkele kerkbanken uit 1848. Op het kerkhof staat een kleine aula (circa 1960).

De Geref. kerk (A 86-88) is een boerderij-achtige schuurkerk uit 1888, met aan de voorzijde een dwars geplaatste monumentale pastorie.

Boerderijen. De markante boerderij A 7-9 (oud A 100-102) heeft een 18de-eeuwse oorsprong en is voorzien

Ottoland, Boerderij Het Hooge Huys

van een uitgebouwde keukentravee en een ‘kapel’ voor de deeldeuren van de dwarsdeel. Dwarsdeelboerderijen met een ‘kameelrug’ (nok schuur hoger dan het woonhuis) zijn A 80 (oud A 29; circa 1850) en A 10-11 (eind 19de eeuw). De in oorsprong mogelijk 17de-eeuwse boerderij De Hoef (A 125-127) is een voorbeeld van een krukhuisboerderij. Van de opmerkelijke boerderij A 92-94 (oud A 33) heeft de opkamer in het links uitgebouwde gedeelte geruime tijd als rechthuis gediend. Door het uitbouwen van het rechter gedeelte rond 1850 ontstond een dwars geplaatst woonhuis. Het achterliggende bedrijfsgedeelte, met uitgebouwde keukentravee en een ‘kapel’ voor de deeldeuren van de dwarsdeel, heeft een 17de-eeuwse kern. Opvallende overeenkomsten vertoont het voorhuis van de boerderij A 128 (oud A 47-48) met een 17de-eeuwse uitbouw voorzien van kloostervensters en natuurstenen hoekblokken. De monumentale boerderij Het Hooge Huys (B 30-32; oud B 13-15) stamt uit circa 1730 en heeft een hoog, dwars geplaatst, voorhuis met middengang en hoog geplaatste entree (zonder stoep). De ingang tot het woongedeelte bevindt zich rechts om de hoek. De opkamer dient tevens als waterkamer. De achterliggende schuur heeft waterzolders voor het vee.

Grenspaal. Ten westen van Ottoland staat bij het gehucht Vuilendam een rond paaltje uit circa 1900 met de tekst ‘BEB KOM’ (=bebouwde kom).