Hoornaar
(gemeente Giessenlanden)
Ontginningsdorp, ontstaan in de vroege middeleeuwen op een aantal donken met een bebouwingskern bij de Kleine Vliet
Hoornaar, Boerderij Dorpsweg 55
en een kern bij de kerk en dam in de Kromme Giessen. Na de Tweede Wereldoorlog is aan de zuidzijde een nieuwbouwwijk verwezenlijkt.
De
Herv. kerk (Dorpsweg 10b) is een op een donk gebouwde eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een half-ingebouwde toren van drie geledingen met tentdak. Deze in het midden van de 15de eeuw gebouwde kerk is aan de onderzijde deels bekleed met tufsteen. Bij een ingrijpende verbouwing in 1842 zijn koor en transept vervangen door de huidige koorsluiting. De toren verrees in 1555 naar ontwerp van Cornelis Frederiksz van der Goude en kreeg hoekpilasters met - van onder naar boven - dorische, ionische en corinthische kapitelen (de laatste zijn verdwenen). Het maniëristische zandstenen poortje met ionische pilasters dateert uit dezelfde tijd als de spits (voltooid 1605). De in 1954-'56
Hoornaar, De Scheiwijkse molen
gerestaureerde kerk wordt inwendig gedekt door een houten tongewelf. Tot de inventaris behoren een preekstoel (1736) en enkele grafzerken (16de-17de eeuw).
De pastorie (Dorpsweg 11) is een blokvormig herenhuis met een lijstgevel uit 1874 (gevelsteen) en een oudere kern. Boerderijen. Tot de oudste boerderijen van het dorp behoren de 17de-eeuwse krukhuisboerderij Dorpsweg 125, met dwarsdeel, en de gepleisterde boerderij Dorpsweg 55 uit 1788 (jaartalankers). Voorbeelden van langhuisboerderijen zijn Dorpsweg 8-9 (1894; dwarsdeelschuur), Lage Giessen 3, 18 en 41. Boerderij De Giessenhove (Lage Giessen 40) heeft een ingezwenkte lijstgevel (1898) en Dorpsweg 123 is voorzien van een lijstgevel met siermetselwerk (circa 1915).
Poldermolens. Van de oorspronke-
Auteursrechtelijk beschermd