Waarde
(gemeente Reimerswaal)
Kerkringdorp, bestond in 1187. Het dorp werd in 1530 door de golven verzwolgen,
Waarde, Raadhuis
waarna het gebied in 1570 werd herdijkt. In 1847 heeft men aan de Westerschelde een kleine landbouwhaven aangelegd. Het slechts in geringe mate uitgebreide dorp had in 1953 te lijden van de Watersnoodramp.
De Herv. kerk (Dorpsstraat 15), oorspronkelijk gewijd aan O.L. Vrouwe en St. Jacobus de Meerdere, is een eenbeukige, driezijdig gesloten, kerk met een zuiderdwarsbeuk en een terzijde geplaatste toren. Deze toren van drie geledingen met haakse steunberen en een ingesnoerde naaldspits verrees eind 14de eeuw. Aan de noordzijde bevindt zich een ronde traptoren met een hoge gemetselde spits. Van de in de 15de eeuw opgetrokken driebeukige hallenkerk bleven na een brand in 1589 alleen de zuidbeuk en het zuidtransept met aangebouwde sacristie (circa 1500) bewaard. De huidige koorsluiting dateert van het herstel na 1589. In de noordmuur van de kerk heeft men de kolommen met omkranste kapitelen behouden van het vroegere middenschip. De kerk is in 1959 gerestaureerd. In de als grafkapel ingerichte, overwelfde sacristie bevindt zich de natuurstenen graftombe met liggende figuur voor ambachtsheer Gillis van der Nisse († 1657).
De kerk van de Geref. Gemeente (Havenstraat 3) is een zaalkerk uit circa 1925. Kort na 1953 heeft men een portaal en een vierkante toren met ranke veelhoekige open lantaarn toegevoegd.
Het voorm.
raadhuis (Raadhuisstraat 16) kwam in 1909 tot stand naar een ontwerp met neorenaissance- en jugendstil-details van W. Sterk. Een boog van rode strengperssteen op natuurstenen pilasters
Waarde, Windmolen De Hoed
bevat een tegeltableau in florale jugendstil-vormen met het opschrift ‘Gemeentehuis’.
Woonhuizen. Voorbeelden van eenvoudige arbeiderswoningen uit circa 1900 zijn Plasseweg 2 en 4. Het rond 1910 gebouwde huis Parkzicht 5 heeft een inpandig portiek met jugendstil-betegeling.
De boerderij Havenstraat 6 bestaat uit een dwars woonhuis met een gepleisterde topgevel (mogelijk 18de-eeuws) dat via een tussenlid verbonden is met een bakstenen schuur.
Windmolen ‘De Hoed’ (Plasseweg 6) is een standerdmolen met een open voet, een zwart geteerde houten kast met twee zolders en een met dakleer beklede kap. Deze korenmolen stond oorspronkelijk aan de Bijlokevest te Gent en dateert - ondanks een inscriptie uit 1633 - waarschijnlijk uit de tweede helft van de 18de eeuw. De in 1857-'58 al bij Kruiningen herbouwde molen is in 1989 naar Waarde verplaatst, waarbij veel onderdelen zijn vernieuwd.
De muziektent (Raadhuisstraat ong.) dateert uit circa 1930 en heeft een achtzijdige plattegrond.
Auteursrechtelijk beschermd