Monumenten in Nederland. Zeeland

Vrouwenpolder
(gemeente Veere)

Dijkdorp, ontstaan kort nadat in eind 13de de polder Niepolre was ingedijkt onder gezag van Wolfert van Borssele. De oorspronkelijke naam was Polrekerc. Wegens een legende over een schilderij van O.L. Vrouwe van de Polder in de in 1324 tot parochiekerk verheven dorpskerk, werd het dorp een belangrijk bedevaartsoord en kregen dorp en polder beide de naam Vrouwenpolder. De eerste bebouwing bevond zich aan de Dorpsdijk. Eind 19de eeuw breidde het dorp uit langs de Schoolstraat. Ook de laatste decennia zijn er enkele kleine uitbreidingen ontstaan. Rond 1930 kwamen in Vrouwenpolder tegen de duinen de eerste vakantiewoningen tot stand. Thans

Vrouwenpolder, Herv. kerk

bevinden zich in de omgeving verschillende campings en complexen recreatiewoningen.

De Herv. kerk (Fort den Haakweg 2) is een recht gesloten eenbeukige kerk met steunberen, dakruiter en consistoriekamer. De kerk werd in 1624 gebouwd met gebruik van muurwerk van een in 1572 grotendeels verwoeste middeleeuwse kerk, gewijd aan O.L. Vrouwe. De westgevel heeft een ingang met korfboog en daarboven een spitsboogvenster met bakstenen traceringen. De in 1955 ingrijpend gerestaureerde kerk bevat onder meer een preekstoel uit 1624 met doophek en voorlezerbank en een orgel (circa 1850) met beelden uit de tweede helft van de 18de eeuw.

De Geref. kerk Vrijgemaakt (Schoolstraat 9), voorheen Geref. kerk, is een zaalkerk uit circa 1903 met spitsboogvensters en een mansardedak. De voorgevel wordt geleed door pilasters met jugendstil-achtige natuurstenen bekroningen en heeft een omlijste ingangspartij. De pastorie (Schoolstraat 11) is een herenhuis uit circa 1900 met gepleisterde hoeklisenen en kroonlijst; de vensters zijn vernieuwd.

De Geref. kerk (Fort den Haakweg 16), een zaalkerk in traditionalistische vormen met achtzijdige ingangstoren, is in 1953 tot stand gekomen naar ontwerp van A. Rothuizen en P.J. 't Hooft.

Woonhuizen. Een van de oudste nog bestaande woonhuizen is het wit gepleisterde huis Dorpsdijk 40 met tuitgevel, schuiframen en de jaartalsteen

[p. 263]

Vrouwenpolder, Pompstation Oranjezon

‘1620’. Een mogelijk 18de-eeuwse kern heeft het pand Dorpsdijk 42-44, met een voormalige werkplaats aan de Schoolstraatzijde aansluitend op een topgevel met een later toegevoegde winkelpui. De villa Fort den Haakweg 7 uit circa 1910 was oorspronkelijk een hervormde pastorie.

Van de uitspanning ‘Oranjezon’ (Koningin Emmaweg 26), oorspronkelijk een boerderij, is het L-vormige woonhuis gedateerd ‘1726’ (jaartalankers en jaartal in dakpannen ingelegd). Verder zijn er een stenen schuur met houten top en rieten dak, een lagere stenen bijschuur met gedeeltelijk rieten dak en een vrijstaande houten schuur.

De boerderij ‘'t hof Christina’ (Liebertsweg 1) heeft een gepleisterd L-vormig woonhuisgedeelte uit circa 1870 met geblokte hoeklisenen en een grote, deels houten, schuur.

Het pompstation ‘Oranjezon’ (Koningin Emmaweg 24) in het gelijknamige duingebied dateert van 1892 en bestaat uit een pompgebouw in sobere neoclassicistische vormen en een dubbel woonhuis in chaletstijl (Kon. Emmaweg 20-22).

Fort Den Haak (Vrouwenpolderseweg), gelegen ten noordoosten van Vrouwenpolder, werd in 1588 aangelegd ter bescherming van het Veerse Gat. De wallen zijn nog gedeeltelijk herkenbaar in het landschap.