Monumenten in Nederland. Zeeland

Vogelwaarde
(gemeente Hulst)

Dubbeldorp, bestaande uit de wegdorpen Boschkapelle (west) en Stoppeldijk (oost), beide gelegen in de Stoppeldijkpolder (1645). Hier werd in 1645 door de paters Recollecten een houten kapel gebouwd (vernieuwd 1757). Deze zogeheten Boskapel werd in 1761 één van de eerste bedevaartplaatsen ter ere van de Martelaren van Gorcum. Nadat in 1799 de (verdwenen) gotische kerk in de oostelijk gelegen 13de-eeuwse Ser Pauluspolder aan de katholieken was teruggegeven, verplaatste men de zetel naar het gehucht Rapenburg, dat later Stoppeldijk ging heten. De gemeenten zijn in 1936 samengevoegd tot de gemeente Vogelwaarde, die in 1970 opging in de gemeente Hontenisse. Na de Tweede Wereldoorlog is de ruimte tussen beide dorpen nagenoeg volgebouwd.

De R.K. St.-Gerulphuskerk (Rapenburg 49, Stoppeldijk) is een driebeukige pseudobasilikale kerk met driezijdig gesloten koor en een half ingebouwde toren van drie geledingen met frontalen en een naaldspits. Deze neogotische kerk werd in 1860-'61 gebouwd naar ontwerp van P. Soffers. In 1869 brandde de kerk uit, waarna Soffers in 1870 de herbouw en verlenging ver-

Vogelwaarde, R.K. St.-Gerulphuskerk

[p. 262]

zorgde. De vensters boven de ingang en die in de toren hebben opvallend rijke gietijzeren traceringen. Inwendig wordt de kerk gedekt door gestukadoorde houten kruisgewelven. Pronkstuk van de inventaris is de monumentale neogotische preekstoel (1870) met onder de kuip St. Paulus, vervaardigd door Ch. Bruggeman te Gent. De kruiswegstaties dateren ook uit circa 1870, evenals de twee neogotische biechtstoelen. Het natuurstenen doopvont dateert van 1881.

Op het in 1861 gestichte kerkhof bevindt zich een baarhuisje uit die tijd en een laat-19de-eeuws grafteken in de vorm van een postament met kruis en marmeren portretkop, gemaakt door P.H. Stock uit Gent. Het H. Hartbeeld dateert uit circa 1920.

De R.K. St.-Petrus en Pauluskerk (Kerkstraat 15, Boschkapelle) is een driebeukige pseudobasilikale kerk met driezijdig gesloten koor en een halfingebouwde ranke toren van twee geledingen met frontalen en een naaldspits. Deze neogotische kerk werd in 1875-'76 gebouwd naar ontwerp van P. Soffers ter vervanging van een voorganger uit 1811. In 1926 werd de kerk verlengd naar plannen van J.Th.J. Cuypers. Inwendig heeft de kerk een aantal muurschilderingen gemaakt door J. Colette (1950-'51). Tot de inventaris behoren panelen van de H.H. Martelaren van Gorcum en neogotische zijaltaren. De forse gepleisterde pastorie (Kerkstraat 13) dateert uit circa 1875. Op het via de Lijkweg te bereiken kerkhof (Kerkstraat 18), gesticht in 1913, bevinden zich een baarhuisje en een gietijzeren grafkruis uit die tijd.

Scholen. De voorm. openbare lagere school (Margaretsedijk 1) is rond 1905 gebouwd als een zesklassige gangschool met onderwijzerswoning (Margaretsedijk 3). Kort na 1920 werd het de R.K. lagere Mariaschool voor meisjes; boven de ingang staat een beeld van Maria met Kind. De voorm. R.K. jongensschool (Rapenburg 40) is een drieklassige school met expressionistische details, gebouwd rond 1920 en later gebruikt als R.K. Verenigingsgebouw. In de middentravee van de voorgevel bevindt zich een beeld van Christus met Kind.

Het voorm. raadhuis (Rapenburg 51) is een robuust tweelaags pand met vooruitspringende ingangspartij en een nog verder uitspringend hoekblok met op de verdieping een loggia. Het gebouw kwam in 1936 tot stand in traditionalistische vormen.

Het woonhuis Rapenburg 5 is een aardig voorbeeld van een rond 1915 gebouwde villa met chalet-sierspant.

De boerderij ‘Pauwhof’ (Sasdijkweg 7), gelegen ten zuiden van Vogelwaarde, heeft als woongedeelte een opvallend forse villa in neorenaissance-stijl uit 1878.