bevat het door Rombout Verhulst gebeeldhouwde grafmonument (1669) voor Hieronymus van Tuyll van Serooskerke († 1669), bestaande uit een witmarmeren tombe met liggende figuur en een achterwand versierd met kwartierwapens en putti. Tot de laat-17de-eeuwse inventaris behoren de preekstoel, het voorlezergestoelte en een regentenbank.
De kerk van de Oud Geref. Gemeente (Prins Bernhardstraat 35) is een zaalkerk uit 1936 in sobere traditionalistische stijl.
Het voorm. raadhuis (Voorstraat 42) is een statig tweelaags pand in neoclassicistische stijl, gebouwd in 1860 naar ontwerp van J.K. Labrijn ter plaatse van een 17de-eeuwse redoute. Het pand is tot 1956 als raadhuis in functie geweest.
Het voorm. postkantoor (Poststraat 2) is een hoekpand met dienstwoning, uitgevoerd in 1920-'21 met expressionistische details naar ontwerp van P.F. de Bordes.
Van het voorm. kasteel (bij Bos 17) bestaan nog restanten van de gracht met funderingen van muren en twee ronde hoektorentjes. Het kasteel kwam rond 1653 tot stand in opdracht van Hieronymus van Tuyll van Serooskerke naar aanleiding van zijn huwelijk met Margaretha Huyssen. In de 18de eeuw was het bezit ernstig verwaarloosd. In 1753 werd het verkocht aan baljuw en bierbrouwer A. de Clercq, die het huis sloopte. Op het rechthoekige kasteelterrein is momenteel een groente- en bloementuin aangelegd.
Woonhuizen. De oudste bebouwing bevindt zich aan de breed opgezette en rond 1978 met linden beplante Voorstraat. Het diepe woonhuis Voorstraat 19 heeft een gepleisterde tuitgevel - oorspronkelijk een trapgevel - met de jaartalankers ‘6’ en ‘3’. Het diepe huis Voorstraat 29 bezit een trapgevel met een driehoekig topfronton en een gevelsteen met het jaartal 1716 en de voorstelling van een schip. Rechts bevindt zich een zijkamer onder een afluiving. De hardstenen erker en de deuromlijsting zijn eind 18de eeuw aangebracht. Voorstraat 28 heeft een vernieuwde tuitgevel, maar dateert volgens de cartouche uit 1656. Tuitgevels werden later vaak verlaagd en voorzien van een kroonlijst, zoals te zien is bij het markant gesitueerde pand Voorstraat 40. Dwarse huizen komen ook veel voor in Stavenisse. Een tweelaags voorbeeld is Voorstraat 26 (circa 1890), maar de meeste zijn eenlaags, zoals Voorstraat 30 of het middenganghuis Buurtweg 2 (1876).
De dorpsuitbreiding aan de Poststraat is rond 1920 ontstaan. Poststraat 11 wordt gekenmerkt door siermetselwerk, Poststraat 17-23 door gepleisterde banden en sluitstenen. Poststraat 10 en Poststraat 66 hebben siertegels in de boogvullingen en het open portiek. Dezelfde kenmerken, maar dan bij gepleisterde gevels, hebben Poststraat 64 (1915) en Poststraat 12 (1918; met praktijkruimte). De rijk gedecoreerde trapgevel van het diepe huis Poststraat 40 is een gaaf voorbeeld met late neorenaissance-details (circa 1910). Rationalistische elementen toont Poststraat 13 (circa 1915) en het met garage uitgevoerde woonhuis Poststraat 50 (circa 1930) heeft expressionistische details. Voorstraat 22 (circa 1940) heeft een historiserende trapgevel met winkelpui.
Het voorm. hotel ‘De Gouden Leeuw’ (Voorstraat 9) werd gebouwd in 1896 in neorenaissance-stijl naar ontwerp van J.M.C. van Raamd. Het pand heeft van 1956 tot 1971 dienst gedaan als raadhuis.
Haven. De eerste haven van Stavenisse bestond uit een kreek, waar in 1606 een kaai werd aangelegd en die na de bedijking in 1656 werd veranderd in een havenkanaal. Aan het zuidelijk uiteinde van de haven bevindt zich een uit 1930 daterende uitwateringssluis (bij Stoofdijk 17) met gemetselde sluisdelen en stenen afdekplaten. Verder zijn er twee ijzeren handwindwerken en het uit circa 1915 daterende dijkhuisje of ‘Magazijn Stoofdijk van het Waterschap Zeeuwse Eilanden’ (Stoofdijk 17).
De windmolen (Molendijk 72) is een grondzeiler met een ronde, wit geschilderde stenen romp. Deze korenmolen verving in 1801 een in 1800 omgewaaide standerdmolen uit 1607. Een gevelsteen vermeldt het bouwjaar en de stichters Huybert van Rossem en Iacomyna Eerland. De molen is rond 1980 gerestaureerd.
Het voorm. trafohuisje (Stoofdijk 22) van het type ‘hoogtoren’ verrees in 1929 in zakelijk-expressionistische stijl en diende als verdeelstation voor het - destijds bovengrondse - elektriciteitsnet.
Boerderijen. Van de boerderijen in de omgeving van Stavenisse zijn het woonhuis en de grote zwart geteerde houten schuur in elkaars verlengde gebouwd. Voorbeelden hiervan zijn Buurtweg 16-18 (circa 1900), Buurtweg 12 (1907) en Buurtweg 20 (circa 1920). Dit is ook het geval bij de boerderij Vierdedijk 2 uit 1928. Het woonhuis en de veel grotere schuur hebben beide karakteristieke mansardedaken.
Auteursrechtelijk beschermd
