Sint Laurens
(gemeente Middelburg)
Wegdorp, voor het eerst vermeld in 1353 toen er sprake was van het aan de westzijde gelegen kasteel Popkensburg, gesticht door Klaas van Borssele (gesloopt 1863). Bij de kerk en langs de Van Cittersstraat kwam in de 19de eeuw bebouwing tot ontwikkeling en in de 20ste eeuw langs de Noordweg, die de verbinding met Middelburg vormt. Met het uitdijen van de lintbebouwing raakte het zuidelijker gelegen gehucht Brigdamme (eerste vermelding 1205, kerk verwoest 1562) geïncorporeerd. In 1966 is de gemeente bij Middelburg gekomen.
De Herv. kerk (Van Cittersstraat 69) is een recht gesloten zaalkerk met portaal, dakruiter en aangebouwde consistorie. Deze met spitsboogvensters en steunberen uitgevoerde kerk kwam in 1644 tot stand ter vervanging van de kerk bij het kasteel. Uit de bouwtijd dateert ook het portaal met de van een korfboog voorziene ingang. De dakruiter en de zandstenen miniatuur-burchten op de hekposten bij de toegang dateren vermoedelijk uit de 18de eeuw. Naast de ingang staat de hardstenen grafsteen van J. Verheye van Citters († 1825), de laatste bewoner van de Popkensburg. De consistorie heeft men in 1928 toegevoegd.
De kerk is in 1952 gerestaureerd. Tot de inventaris behoren drie rouwborden (17de eeuw), een preekstoel met boogpanelen (17de eeuw), een topografisch schilderij met de landerijen van de Popkensburg, opgemeten door Joannis de Neeff (1705), een gezangenbord (18de eeuw) en een orgel (1906).
De Geref. kerk (Noordweg 372, Brigdamme) is een zaalkerk met eenvoudige expressionistische details, gebouwd in 1923 ter vervanging van een voorganger uit 1894.
De voorm. Chr. lagere school (Van Cittersstraat 64) is een drieklassige gangschool uit 1911 die nu in gebruik is als verenigingsgebouw.
Het voorm. raadhuis (Noordweg 495) is een fors eenlaags pand voorzien van een hoger opgetrokken middendeel met balkon en op de nok een kleine dakruiter. Het gebouw kwam inclusief de voorm. conciërgewoning (Noordweg 493) in 1931 tot stand in traditionalistische stijl naar plannen van E.W. Neugebauer. Tot het complex behoren ook het vrijstaande eenlaags woonhuis Noordweg 491 (met erker) en de tweelaags burgemeesterwoning Groenoord (Noordweg 497).
Woonhuizen. Het gedeeltelijk onderkelderde woonhuis Noordweg 347 (Brigdamme) stamt waarschijnlijk uit de 18de eeuw. Het wit gepleisterde eenlaagspand Noordweg 459 dateert uit circa 1860 en heeft mogelijk dienst gedaan als tolhuis.
De voorm. windmolen (Noordweg 482) bestaat uit de romp van een in 1943 afgebrande ronde bakstenen stellingkorenmolen uit 1721. Rond 1950 is er een maalderij tegenaan gebouwd.
Het trafohuisje (bij Noordweg 487) is een klein blokvormig gebouw met tentdak, opgetrokken in 1931 naar plannen van C.W.B. Keller voor de P.Z.E.M.
Boerderijen. De vermoedelijk uit de 18de eeuw daterende boerderij Welgelegen (Noordweg 402) is een diep pand met gepleisterde plint en puntgevels. Op de gepleisterde poortpalen bevinden zich maniëristische cartouches met het jaartal 1622. Het in het verlengde van de muur aan de straat gelegen woonhuis (Noordweg 400) is begin 19de eeuw gebouwd. De forse vroeg-18de-eeuwse boerderij De Kersenburg (Noordweg 381, Brigdamme) bestaat uit een diep woonhuis met afluiving (circa 1900) en een aangebouwde dwarsdeelschuur met inwendig nog een gebint met ankerbalk. In het dak is in rode pannen het jaartal 1735 ingelegd. De boerderij Noordweg 453 uit 1897 is een voorbeeld van een kleine dwars geplaatste boerderij met aangebouwde houten dwarsdeelschuur.
Ten zuidoosten van Sint Laurens ligt de
Sint Laurens, Raadhuis
Auteursrechtelijk beschermd