Scharendijke
(gemeente Schouwen-Duiveland)
Dijkdorp, ontstaan bij de in 1901-'02 aangelegde landbouwhaven Kloosternol. Na de Watersnoodramp van 1953 is een deel van de dorpskern herbouwd. Vanaf de jaren zeventig is Scharendijke aan weerszijden uitgebreid met recreatiecomplexen.
De Geref. kerk (Dijkstraat 23) is een recht gesloten zaalkerk uit 1916 met neogotische spitsboogvensters. De smalle en kleine massieve klokkentoren boven de ingang is in de plaats gekomen van een houten dakruiter.
De (Herv.) Bethlehemkerk (Bethlehemplein 4) is een moderne zaalkerk met toren, gebouwd in 1955 naar ontwerp van T. van Hoogevest. In de toren hangt een door Pieter van Dormen gegoten klok (1456), afkomstig van het in 1572 verwoeste klooster Bethlehem bij Elkerzee.
Het voorm. raadhuis van Elkerzee (Dorpsstraat 7) is een in 1909-'10 naar ontwerp van M. van der Linden opgetrokken dwars pand met een topgevel boven het risalerende rechter gedeelte.
Woonhuizen. De oudste huizen bevinden zich nabij de haven, zoals de kleine 19de-eeuwse gepleisterde huizen
Baken 16-20 (met verbouwde schuur),
Baken 32 en
Baken 36. Uit circa 1900 dateert het dwarse huis
Dijkstraat 7. Beïnvloed door de neorenaissance-stijl en voorzien van siermetselwerk in afwijkende kleuren baksteen zijn
Baken 34,
Elkerzeeseweg 32 en de
Scharendijke, Geref. kerk
woning annex postkantoor
Dorpsstraat 12 (circa 1913). In dezelfde stijl, maar opvallend door een vooruitstekend gedeelte en samengestelde daken, zijn
De Acacia's (Kapelleweg 6; circa 1905) en het tweelaags huis
Platteweg 28 (circa 1910); beide hebben een balkon en windveren in chaletstijl.
Boerderijen. De meeste boerderijen van Scharendijke zijn klein en hebben een woongedeelte en schuur onder één dak, zoals de mogelijk laat-19de-eeuwse boerderijen Baken 4, Dorpsstraat 20, Kuijerdamseweg 68. Een slag groter is Dijkstraat 3 (circa 1900). Vrijstaande woonhuizen hebben de boerderijen Weelzicht (Elkerzeeseweg 11, circa 1915) en Elkerzeeseweg 60 (circa 1920); de laatste vertoont neorenaissance-kenmerken.
Dijkverhogingen. Volgens het systeem van R.R.L. de Muralt heeft men in 1908 (gedenkplaat bij Ravensweg) de dijk van Scharendijke (Langendijk) tot bij Den Osse verhoogd met betonmuurtjes gecombineerd met een zogeheten trapjes- en spijkerglooiing.
De Brouwersdam (Dammenweg ong.), gelegen ten westen van Scharendijke, is aangelegd tussen 1963 en 1972 en vormt de verbinding van Schouwen-Duiveland met Goeree-Overflakkee (ZH). Tevens is het de afsluiting van het Brouwershavense Gat (het westelijke deel van de Grevelingen).
De Alg. begraafplaats van Looperskapelle (Kapelleweg ong.), gelegen ten zuidoosten van Scharendijke, is ontstaan op de plek van een in 1328 tot parochiekerk verheven kapel. Nadat in de 17de eeuw de kapel werd gesloopt, verviel het dorp Looperskapelle tot Wüstung.
Elkerzee. Dit dorp ten zuiden van Scharendijke, ontstaan ten zuiden van het middeleeuwse klooster Bethlehem, werd door de Watersnoodramp van 1953 tot enkele huizen gereduceerd. De in 1741 herbouwde Herv. kerk werd in 1959 gesloopt. Iets ten noorden van Elkerzee ligt een vliedberg (bij Elkerzeeseweg 44). Dit restant van een kasteelberg uit de 11de of 12de eeuw werd later ondergrond van een houten uitkijkof verdedigingstoren, omgeven door een brede en ondiepe gracht. Windmolens. De in 1868 door molenmaker H.
Auteursrechtelijk beschermd
