Noordwelle
(gemeente Schouwen-Duiveland)
Kerkringdorp met kerkgracht, ontstaan in de middeleeuwen op een kreekrug nabij een 13de-eeuws kasteel, verdwenen bij overstromingen in 1421, 1424 of 1530. Het dorp heeft zware schade opgelopen bij de Watersnoodramp van 1953.
De Herv. kerk (Dorpsring 32-33), gelegen op een lichte verhoging, is een eenbeukige kerk met een driezijdig gesloten koor en een toren van drie geledingen, aan de bovenzijde overgaand in een achtkant met spits. De onderbouw van de toren stamt uit circa 1450, de achtzijdige bovenbouw werd rond 1550 toegevoegd; hierin hangt een klok uit circa 1450. De bijbehorende 15de-eeuwse kerk werd in 1576 verwoest. Bij de herbouw in de 17de eeuw heeft men het schip hoger opgetrokken. Het koor werd toen of mogelijk pas in 1754 op de oude muurresten herbouwd. In 1875 kreeg de kerk een bepleistering en inwendig een houten tongewelf. Verder werd het koor tot school verbouwd. Bij de restauratie in de jaren vijftig van de 20ste eeuw is de kerk ontpleisterd en het koor in omvang gereconstrueerd. Ook zijn toen schuine steunberen tegen de toren opgemetseld. Tot de inventaris behoren een preekstoel uit 1754 en een in 1868 door Flaes en Brunjes gebouwd orgel.
Woonhuizen. De in 1915 sterk gerestaureerde trapgevel van het diepe
Noordwelle, Herv. kerk
huis
De Zeven Harten (Dorpsring 4) is gedateerd 1631 (jaartalankers) en voorzien van een muizentandlijst en hartmotieven in donkerrode baksteen. De bebouwing aan de kerkring is verder in opzet overwegend 18de-eeuws. Wit geschilderde of gepleisterde dwarse huizen zijn
Dorpsring 9-10,
13,
27,
28 en
29. Rond 1900 gebouwd zijn
Dorpsring 26, een woning met bedrijfsgedeelte en een ingezwenkte lijstgevel, en
Dorpsring 25 met schilddak.
Boerderijen. De Hoeve Landzicht (Stoofweg 42) heeft twee woonhuizen, verbonden door een ingang onder een gezwenkte rollaag. Het hoofdhuis is in oorsprong 17de-eeuws (jaartalankers ‘1678’), het lagere huis dateert uit de eerste helft van de 19de eeuw. Ten noorden van Noordwelle ligt de boerderij Dorpsigt (Wellandweg 12) met een groot laat-18de-eeuws woonhuis en een hogere aangebouwde schuur. De toegang tot het erf is voorzien van 18de-eeuwse hekpalen. De in 1690 voor het eerst vermelde herenboerderij Zeelandia (Lokkershofweg 7) is tot 1919 in bezit geweest van de familie Hoogenboom. Het gepleisterde woonhuis kreeg rond 1840 een verdieping en een monumentaal uiterlijk met late empire-details. De driezijdige koepelkamer werd rond 1890 toegevoegd. Verder zijn er een aangebouwde lange schuur en een vrijstaand koetshuis. De boerderij is tussen 1995 en 1999 gerestaureerd.
Auteursrechtelijk beschermd