Monumenten in Nederland. Zeeland

Graauw
(gemeente Hulst)

Dijkdorp, ontstaan aan de Graauwse Kreek en voor het eerst vermeld in 1247. De door overstromingen verloren gegane oudste kern werd eind 17de eeuw herbouwd op de scheidingsdijk tussen de Melopolder (1684) en de Willem Hendrikpolder (1687). Nadat in 1852 de Van Alsteinpolder gereed was gekomen, verschoof de haven naar het noorden, waar bij het bestaande gehucht Paal in 1878 een nieuwe vissershaven ontstond (na 1964 jachthaven; vernieuwd in 1980).

De R.K. H. Maria Hemelvaartkerk (Dorpsstraat 50) is een driebeukige pseudobasilikale kruiskerk met driezijdig gesloten koor en een toren van drie geledingen met ingesnoerde spits. Deze neogotische kerk verrees in 1854-'55 naar ontwerp van P. Soffers. In de toren hangt een door François Hemony gegoten klok (1664), afkomstig van het Middelburgse Landshuis. Rond 1910 werd het koor vervangen door een transept en een nieuw koor. Toen zijn ook de kapellen aan de oostzijde toegevoegd. De uitmonstering van de kerk dateert hoofdzakelijk uit circa 1910; interessant zijn de diverse beelden, de glas-in-loodramen en het neogotische hoogaltaar (1914). De communiebank is verbouwd tot altaartafel.

Graauw, R.K. H. Maria Hemelvaartkerk

[p. 115]

De forse, gepleisterde pastorie (Dorpsstraat 40) dateert uit circa 1855. Het H. Hartbeeld (1926) is gemaakt door J. Custers.

Het voorm. raadhuis (Dorpsstraat 40) is een eenlaags pand met uitspringende middenpartij voorzien van portiek en dakruiter. Het pand is in 1868 gebouwd (gevelsteen) en dankt zijn huidige uiterlijk aan een verbouwing rond 1905.

Woonhuizen. Interessante voorbeelden van gepleisterde eenlaags middenganghuizen zijn Dorpsstraat 54 (circa 1860) en Dorpsstraat 38 (circa 1870). Het rond 1925 gebouwde eenlaags café Dorpsstraat 45 vertoont expressionistische details.

De boerderij ‘Zwaantjeshof’ (Oude Graauwsedijk 25), gelegen ten noordwesten van Graauw in de in 1619 drooggelegde Oude Graauwpolder, heeft een eenlaags woonhuis met een gepleisterde plint en de jaartalankers ‘1387’, die waarschijnlijk als ‘1738’ gelezen dienen te worden. Ook de hekpalen met het wapen van de Nederlandse Leeuw, een bladmotief en een kroon zijn 18de-eeuws.