Anna Jacobapolder
(gemeente Tholen)
Dorp, ontstaan na de drooglegging van de Anna Jacobapolder in 1847 en genoemd naar de vrouw van initiatiefnemer W.F. del Campo. Het eiland behoorde oorspronkelijk tot de gemeente Bruinisse en was van Sint Philipsland gescheiden door de Bruintjeskreek. In 1867 werd het bij Sint Philipsland gevoegd.
Geref. kerken. De voorm. Geref. kerk Langeweg 40 is een kleine zaalkerk uit 1895 met spitsboogvensters in de voorgevel. In 1959 naar ontwerp van G. Steen en G. Tuinhof tot stand gekomen is de Geref. kerk Langeweg 49. Deze moderne zaalkerk met zadeldak heeft een vrijstaande - boven het ingangsportaal geplaatste - klokkentoren.
De voorm. openbare lagere school (Langeweg 23), een drieklassige school in neoclassicistische vormen, werd in 1861 gebouwd door J. Elenbaas op initiatief van W.F. del Campo. In 1984 is het pand verbouwd tot woningen.
Anna Jacobapolder, Openbare lagere school
Woonhuizen. Kenmerkend voor de dorpsbebouwing zijn sobere dwarse eenlaagse huizen. Tot de oudste behoort het gepleisterde huis Langeweg 29 uit circa 1850. Eveneens van kort na de bedijking zijn de woonhuizen Noordweg 2-10 en 23-27.
Boerderijen. Bij de meeste boerderijen staat het woonhuis vrij in het verlengde van een grote dwarsdeelschuur. 't Hof Rumoirt (Langeweg 53) is een van de eerste boerderijen die na de bedijking in 1848 werden gebouwd. De boerderij werd in 1884 herbouwd. De boerderij Lageweg 12 dateert uit circa 1885 en de boerderij Nicke (Lageweg 8) heeft een woonhuis uit circa 1890 met hoger opgetrokken middenrisaliet. De dwarsdeelschuur is van 1922.
De voorm. maalderij (Langeweg 52) met schuur dateert van 1917. Het woonhuis is opgetrokken in kalkzandsteen en is voorzien van decoraties in rode baksteen.
De eendenkooi (Noordweg ong.), gelegen ten noorden van Anna Jacobapolder, bestaat uit een kooiplas en enkele met riet omzoomde sloten en is als geheel door bebossing omringd. Op initiatief van jhr. P.H.A. Martini Buys en A.H. Brand werd deze kooi in 1882-'83 bij de restanten van enkele oude kreken aangelegd. De kooi is in 1984 hersteld.
Sluis. Dit gehucht ten westen van Anna Jacobapolder is genoemd naar de daar aanwezige uitwateringsluis en is na 1900 ontstaan voor de huisvesting van het personeel van de Rotterdamsche Tramweg-Maatschappij. De voorm. veerhaven (Rijksweg ong.) was oorspronkelijk een getijdenhaven van waaruit na de aanleg van de Anna Jacobapolder (1847) de veerverbinding met Zijpe werd onderhouden. De huidige haven legde men in 1900 aan voor het veer in de tramverbinding naar Brouwershaven. Die verbinding, de zogenoemde ‘bietenlijn’, bestond tot 1953. Het pontveer werd overbodig met de opening van de Philipsdam in 1988. De uitwateringssluis (Sluisweg ong.) van de Zijpesekreek heeft een bakstenen doorlaat en een gedenksteen uit 1847.
Auteursrechtelijk beschermd