Monumenten in Nederland. Limburg

Sevenum

Dorp, ontstaan op de hogere zandgronden van de Noordelijke Peel. Sevenum, dat in 1317 voor het eerst wordt vermeld, behoorde eerst tot Gelre - vanaf 1648 Spaans Gelre - en werd in 1673 een zelfstandige heerlijkheid. In 1713 kwam het aan Pruisen en in 1815 werd het aan Nederland toegevoegd. Vooral na 1870 ontwikkelde het dorp zich tot een lineaire nederzetting met een langgerekt driehoekig plein. Sevenum werd in 1944-'45 zwaar beschadigd, waarbij onder meer het 17de-eeuwse raadhuis werd verwoest. Na de Tweede Wereldoorlog is het dorp uitgegroeid tot één van de grotere kernen in de Peel.

De R.K.H.H. Fabianus en Sebastianuskerk (Kerkstraat 2) is een forse driebeukige kruiskerk met driezijdig gesloten koor en een door kapellen geflankeerde toren van vier geledingen met ingesnoerde spits. De huidige kerk werd in 1953-'55 gebouwd naar plannen van H.W. Valk, waarbij de toren op de in 1944 verwoeste laat-gotische voorganger (1514) is geïnspireerd. Het interieur wordt gedekt door koepelgewelven. De kerk bevat een hardstenen doopvont met achtzijdige kuip (tweede helft 14de eeuw).

De kerkhofpoort en de kerkhofkapel resteren van de verbouwing en vergroting van de oude kerk in 1879-'80 naar plannen van P.J.H. Cuypers. In de kapel bevinden zich een kruisigingsgroep en een muurschildering van R. Smeets (1953). Langs de kerkhofmuren staan diverse grafkruisen, waarvan de oudste uit 1524 stamt. De blokvormige pastorie (Kerkstraat 2), met dorische ingangsomlijsting, dateert uit 1842-'43, maar heeft een windvaan met jaartal ‘1779’. De robuuste traditionalistische kapelanie (Kerkstraat 17-19) is in 1937 ontworpen door A.J. Rats.

Het raadhuis (Raadhuisplein 1), een sober traditionalistisch gebouw met eenvoudige ingangspartij, is gebouwd rond 1955 naar plannen van H.W. Valk.

Woonhuizen. Het rond 1880 gebouwde woon- en winkelpand Markt 17 vertoont eclectische details. Sober neoclassicistisch van vorm is het woonhuis van de voorm. brouwerij De Roos (Markt 8) uit 1902. Karakteristieke eenlaags dorpshuizen zijn Peperstraat 6 (1905) en Kerkstraat 12 (1913). Het forse herenhuis Maasbreeseweg 25 (circa 1912), met gepleisterde verdieping, is kenmerkend voor de sobere late jugendstil. Zakelijk-expressionistisch vormgegeven zijn Markt 18 (circa 1936) en Maasbreeseweg 18 (1936), de laatstgenoemde naar plannen van P. van Baarlo. Traditionalistische vormen hebben de huizen Den Eigen 2-4 (1934-'35), naar ontwerp van W. Martens, en De Gaesdonck (De Donckstraat 46; 1938), naar plannen van M. Keijzers.

Wegkapellen. De kapel O.L.-Vrouwe ter Nood (bij Den Eigen 29) is een zeskantige kapel met classicistische details, drie ovale vensters en een klokvormig leien dak met kleine opengewerkte

Sevenum, Kapel O.L. Vrouwe ter Nood

[p. 323]

Kronenberg bij Sevenum, R.K. kerk St.-Theresia van het Kind Jezus

lantaarn. Deze in 1676 door Jan Slots gestichte wegkapel is in 1964 gerestaureerd. In de gehuchten rond Sevenum bevinden zich enkele vermeldenswaardige kleine, driezijdig gesloten, wegkapellen. Vermoedelijk door Petronella Leijsten in 1721 gesticht is de in 1909 gepleisterde St.-Jozefkapel (bij Renkensstraat 25) met gezwenkte topgevel. De midden-18de-eeuwse St.-Annakapel (bij Staarterstraat 25) heeft een gezwenkte topgevel met pinakels en een nis met kruisbeeld. Inwendig staat een Annatrits op een voetstuk in Lodewijk XIV-stijl. Eveneens met gezwenkte topgevel uitgevoerd is de O.L.-Vrouwe van Zeven Smartenkapel (Frankrijkweg ong.), gesticht in de tweede helft van de 18de eeuw en gecementeerd in 1892. De in 1852 gestichte O.L.-Vrouwekapel (Renkensstraat ong.) heeft een schoudergevel. Uit 1911 ten slotte dateert de St.-Annakapel (bij Grubbenvorsterweg 58).

Het klooster Maria-Ter-Peel te Evertsoord (Paterstraat 4), gelegen ten westen van Sevenum, bestaat uit een driebeukige kruiskerk en een aangrenzend kloostergebouw. De Paters Oblaten stichtten hier kort na 1950 een klooster. Naar plannen van P.H. Weegels werd in 1955 de huidige kerk aangebouwd.

Kronenberg. Dit ontginningsdorp ten westen van Sevenum is ontstaan in de 19de eeuw maar kwam pas begin 20ste eeuw tot ontwikkeling. De R.K. kerk St.-Theresia van het Kind Jezus (Meerweg 6) is een robuuste en brede kruiskerk met driezijdig gesloten koor - geflankeerd door kapellen - en een ingebouwde zadeldaktoren met trapgevels. De kerk werd in 1931 gebouwd in traditionalistische vormen naar plannen van H.W. Valk. Inwendig wordt de centraliserende werking bepaald door een fraaie gewelfconstructie. De inventaris dateert uit de bouwtijd. In dezelfde stijl ontwierp Valk de pastorie (Meerweg 8; 1931) en het woonhuis Simonsstraat 2 (circa 1932).