Monumenten in Nederland. Limburg

Merkelbeek, R.K. St.-Clemenskerk

Merkelbeek
(gemeente Onderbanken)

Dorp, ontstaan in de vroege middeleeuwen als ontginningsnederzetting bij de Merkelbeek op het plateau van Doenrade. Het ontwikkelde zich tot een bescheiden wegdorp. De laat-19de-eeuwse St.-Clemenskerk diende als parochiekerk voor de dorpen Merkelbeek, Douve en Hout en kwam in plaats van de thans binnen de gemeente Brunssum gelegen oude St.-Clemenskerk.

De R.K. St.-Clemenskerk (Wilmenweg 1) is een driebeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een ingebouwde toren van drie geledingen met ingesnoerde naaldspits. Deze neogotische kerk kwam in 1876-'78 tot stand naar plannen van Joh. Kayser. Het koor werd in 1935 vervangen door een transept en koorpartij in neogotische trant naar plannen van J. Franssen. In 1972-'73 is de kerk gerestaureerd.

Boerderijen. De gesloten herenhoeve Bovenste Hof (Akkerweg 5) heeft als woongedeelte een 18de-eeuws

[p. 261]

onderkelderd herenhuis in Lodewijk XVI-stijl met hardstenen segmentboogvensters. De stallen zijn vernieuwd. Voorbeelden van andere gesloten hoeven zijn Haagstraat 33, met een tweelaags woonhuis uit 1828 (jaartalankers), Haagstraat 16 (1849) en Haagstraat 24-26 (circa 1850) met ruitvormige ornamenten op de plint van het woonhuis.

Woonhuizen. De rond 1905 gebouwde huizen Groeneweg 11-15 hebben een gepleisterde voorgevel met eclectische detaillering. In 1916 gebouwd zijn het onderkelderde woonhuis Mgr. Mannensstraat 10, met neorenaissance-details, en de villa Haagstraat 27, uitgevoerd in chaletstijl met neorenaissance-elementen. Het smeedijzeren wegkruis met gietijzeren corpus aan de kruising Wilmenweg-Raadhuisstraat-Kerkstraat dateert van 1878.