Monumenten in Nederland. Limburg

Leunen
(gemeente Venray)

Dorp, ontstaan in de middeleeuwen op de hogere zandgronden aan de noordoostrand van de Peel. In de 19de eeuw ontwikkelde het dorp zich tot een bescheiden lintdorp. Na de Tweede Wereldoorlog volgde uitbreiding aan de oostzijde.

De R.K. St.-Catharinakerk (Kapelweg 1) is een eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor, een toren van vier geledingen met ingesnoerde naaldspits en een modern kerkgedeelte. Het huidige laat-gotische koor is het restant van een in 1431 gestichte kapel. In 1888-'89 verrees naar plannen van E. Corbey het eenbeukige neogotische schip. Het koor werd in 1903 naar plannen van C.J.H. Franssen ingrijpend gerestaureerd en kreeg in 1934 flankerende kapellen en een sacristie. De in 1907 door C.J.H. Franssen ontworpen neogotische toren overleefde de oorlogsschade in 1944. Naar plannen van A.H.J. Swinkels en B.H.F.L. Salemans verrees in 1966 dwars op het schip een moderne vleugel als nieuwe hoofdkerk; de oude kerk dient nu als zijkapel. Tot de inventaris behoren een preekstoel (17de eeuw), een neogotisch Vermeulen-orgel (1914) en een neogotische communiebank (1916). De muurschilderingen in het moderne deel zijn gemaakt door D. Wildschut, die ook de gebrandschilderde ramen in het koor vervaardigde.

De in 1934 gebouwde pastorie (Albionstraat 30) is ontworpen door J. Wielders, de uit 1938 daterende kapelanie (Kapelweg 6) door A. Pijpers.

Boerderijen. Rond het dorp staan enkele oudere hallenhuisboerderijen met wolfeinden aan voor- en achterzijde. De boerderij Martinie Plaats (Weverslo 3) stamt in opzet uit de tweede helft van de 17de eeuw en heeft inwendig ankerbalkgebinten. De boerderij Engesteeg 6 gaat terug tot de 18de eeuw. Beide boerderijen hebben een vrijstaande schuur annex schaapskooi.

Het trafohuisje (bij Albionstraat 40) is een blokvormig gebouwtje onder tentdak uit 1920.

De R.K. kerk St. Antonius van Paduakerk te Veulen (Veulenseweg 52), gelegen ten zuidwesten van Leunen, is een eenbeukige kerk uit 1949 met rond gesloten koor. Het ontwerp in traditionalistische stijl is van A.J.P. van de Sluis.

De R.K. kerk O.L. Vrouwe

[p. 184]

Onbevlekt Ontvangen te Heide (Heidseweg 46), gelegen ten westen van Leunen, is een opvallende moderne lage driebeukige kerk met vrijstaande toren, gebouwd in 1964-'65 naar ontwerp van J. Bijnen.

Castenray. Dit vroeger Kastelray genoemde lintdorp ten zuidoosten van Leunen is ontstaan op de hogere zandgronden aan de noordoostrand van de Peel. De R.K. St.-Matthiaskerk (Horsterweg 55) is een driebeukige kerk met driezijdig gesloten koor, aangebouwde sacristie en een toren met ingesnoerde spits. Tegen een 15de-eeuwse kapel werd rond 1500 het huidige laat-gotische koor gebouwd. De kapel verving men in 1804 door een laag schip, dat in 1910-'11 plaats maakte voor het huidige neogotische schip naar plannen van C.J.H. Franssen. Naar ontwerp van J. Franssen volgde in 1933-'34 een verlenging van het schip en de bouw van zijbeuken en een toren. Deze toren werd in 1944 opgeblazen. Bij het herstel in 1946-'48 bouwde men een nieuwe toren en een sacristie. Tot de inventaris behoren een laat-gotisch beeld van St.-Matthias (16de eeuw), een neogotische preekstoel (eind 19de eeuw), afkomstig uit de abdij Lilbosch te Pey, en een hoofdaltaar (1933). De gebrandschilderde ramen zijn in 1952 en 1958 gemaakt door Ch. Eyck en H. Truyen. Rond het dorp liggen enkele oudere boerderijen van het hallenhuistype met een dak met wolfeinden aan voor- en achterzijde. De boerderij Lollebeekweg 21 draagt de jaartalankers ‘1715’. Deels met riet gedekt is de boerderij Lollebeekweg 57 (1854) en uit dezelfde tijd is de boerderij Schoor 2 met dwars uitgebouwd woongedeelte.