Lemiers, R.K. St.-Cataharinakapel
arcade op toskaanse zuilen. Ook het hoge schilddak en een deel van de huidige L-vormige
nederhof (jaartalankers ‘1677’) stammen uit de tijd dat het huis in bezit was van Georg van Stückler. De poort met doorrit (1683) kwam tot stand in opdracht van zijn dochter Adelheid. Haar achterkleinzoon, Casper Joseph Brewer baron von Fürth, liet het zuidelijke deel van de hoeve bouwen, met daarin een watermolen en aan het uiteinde een ronde hoektoren (windvaan ‘1774’). Rond die tijd kreeg het huis een afzonderlijke toegang met brug en toegangspoort in Lodewijk XVI-stijl. Op het terrein bevinden zich voorts een fontein uit 1729 en een torenvormig monument voor Freiherr Karl von Pelser Berensberg († 1891).
De R.K. St.-Catharinakapel (Oud Lemiers 16) is een kleine eenbeukige kerk met recht gesloten koor en een dakruiter met tentdak. Deze als kapel gebouwde vroeg-romaanse zaalkerk dateert uit de 12de eeuw, of de tweede helft van de 11de eeuw. Het kleine koor werd waarschijnlijk in de 13de eeuw toegevoegd, mogelijk pas na de wijding aan St. Catharina in 1350. Georg van Stückler liet het koor in 1648 verhogen en voorzien van kruisribgewelven. Uit die tijd dateert ook de dakruiter. Daarin hangt een 14de-eeuwse klok. Na de kerksluiting in 1896 volgde in 1896-'98 een ingrijpende restauratie onder leiding van P.J.H. Cuypers. Hierbij werden de kleine dichtgemetselde romaanse vensters gereconstrueerd en de grotere vensters uit 1683 dichtgemaakt. Van 1928 tot 1976 is het gebouw als patronaatshuis in gebruik geweest. Na een restauratie kreeg het in 1977 de oorspronkelijke functie terug.
Het interieur is toen voorzien van moderne expressionistische schilderingen van H. Truyen. De 18de-eeuwse kerkbanken zijn afkomstig uit het klooster Op de Dries te Schinnen. Onder het koor bevindt zich een grafkelder uit circa 1650, oorspronkelijk bestemd voor overleden bewoners van kasteel Gen Hoes. In de kerk ligt een grafzerk van Joannes Tilman Pangh († 1719). Buiten tegen de zuidgevel staat een 16de-eeuwse Duitse grenssteen met rijksadelaar.
De R.K.H.H. Catharina en Luciakerk (Rijksweg 83) is een basilicale kruiskerk met vijfzijdig gesloten koor en twee westtorens van vier geledingen met frontalen. Deze rijkelijk van verblendsteendecoraties voorziene kerk in neoromaanse vormen werd in 1895-'96 gebouwd naar ontwerp van J. Jorna. Het interieur is voorzien van een beschildering door E. Egmonts (1923). Tot de inventaris behoren altaren, een communiebank en een preekstoel, alle in 1904 vervaardigd door de firma Houterman. Het koor bevat drie gebrandschilderde neogotische ramen (circa 1900).
De woonhuizen rond de oude dorpskerk zijn veelal 18de- en 19de-eeuwse vakwerkpanden, zoals Oud Lemiers 18-20, 21, 23, 24, 35 en 37. In mergelsteen opgetrokken is het pand Oud Lemiers 33. Voorbeelden van jongere panden langs de Rijksweg zijn het gepleisterde woonhuis-café Rijksweg 81 (1905) en het winkelwoonhuis Rijksweg 68-70 in zakelijk-expressionistische stijl (circa 1930).
De boerderij Rijksweg 120-122 is een vakwerkhoeve met drie aaneengesloten vleugels om een binnenplaats. Het 18de-eeuwse gedeelte parallel aan de straat bevatte oorspronkelijk een woonhuis met dwarsdeel. In 1995 is het complex gerestaureerd en inwendig verbouwd.
Auteursrechtelijk beschermd
