Kerkrade, Kasteel Oud Ebrenstein
kenmerkend profiel. Inwendig bevat het huis diverse interieuronderdelen in Lodewijk XV-stijl, waaronder een trap en een grijsmarmeren schoorsteenmantel met de wapens van Peter Caspar Poyck en zijn vrouw Alegonde Grupello. Verder zijn er twee van elders ingebrachte 17de-eeuwse schoorsteenmantels. In 1903 werd het huis verkocht aan de franciscanen, die een - inmiddels weer afgebroken - kloostervleugel toevoegden. Na restauratie is het gebouw sinds 1980 in gebruik als hotel-restaurant.
De kasteelhoeve (Oud-Erensteinerweg 8-14) is een U-vormige bakstenen hoeve met aan de veldzijde van de ingangsvleugel onregelmatige natuurstenen hoekblokken en enkele schietgaten. De boerderij dateert in de huidige vorm van 1722 (sluitsteen poort), maar restanten van breuksteen wijzen op een oudere oorsprong. De oostgevel is volgens jaartalankers in 1803 herbouwd of gebouwd. Aan de zuidzijde van het kasteel ligt langs de Molenbeek een landschapspark.
Nieuw Ehrenstein (Nieuw-Erensteinerweg 4) is een grote gesloten hoeve uit 1753, gebouwd na afscheiding van een deel van het terrein van kasteel Ehrenstein in 1751. Het woongedeelte in de vorm van een tweelaags herenhuis met hardstenen vensters en gebroken schilddak dateert uit het begin van de 19de eeuw. Boven de met hardsteen omlijste ingang bevindt zich een deur met smeedijzeren balkonhekje voorzien van de wapens van de families Maurissens-Corneli.
Woonhuizen. De van 1911 daterende
Villa Kreijen (Niersprinkstraat 45), voorheen ‘Villa Vogels’, is ontworpen door E.G. Meijers-Crouten voor W. Vogels. De villa vertoont zowel chaletstijl- als jugendstil- en neorenaissance-elementen. Opvallend is het gekleurde tegelwerk en de toepassing van tweekleurig metselwerk. Het huis
Grupellostraat 8-8a werd in 1913 gebouwd als woning voor de directeur van de gasfabriek. In Nieuw-Historiserende stijl ontworpen is het pand
Grupellostraat 2-6 (circa 1920). Ook rond het Oranjeplein staat een aantal huizen in die stijl, ontworpen door C.J. Duykers, zoals
Oranjestraat 5-7 (1916) en
Oranjeplein 1-2 (1921), waarvan nr. 1 voor Duykers zelf was bestemd. Ook de villa
Poststraat 19, gebouwd in 1924 voor P. Bergstein, wordt aan Duykers toegeschreven. Uit dezelfde tijd dateert het
Kerkrade, Woonhuis Poststraat 19
dubbele woonhuis
Hoofdstraat 39-39a met zandstenen gevelelementen. De ambtenarenwoningen
Clausstraat 4-18 kwamen in 1922-'23 tot stand naar ontwerp van de Algemene Technische Dienst van de gemeente Kerkrade. In zakelijk-expressionistische vormen gebouwd is het markant gesitueerde woningblok
Oranjeplein 6-8 (1926-'28) naar ontwerp van J. Bongaerts.
De voorm. Kerkraadse Handelsbank [11] met directeurswoning (Grupellostraat 1) dateert van 1919 en is een sober tweelaags gebouw met souterrain, uitgevoerd in de neoclassicistische variant van de ‘Um 1800’-stijl. Opvallend zijn de lunetvormige dakramen.
Boerderijen. De wit geschilderde gesloten hoeve Brughof (Kerkradersteenweg 4) kwam in 1713 (jaartalankers) tot stand in opdracht van Willem Hendrik Poyck, zoon van Hendrik Poyck, eigenaar van kasteel Ehrenstein. Sinds een restauratie en verbouwing in 1982-'83 is het complex in gebruik als hotel. Blijkens de jaartalankers stamt de gesloten hoeve Baalsbruggerweg 26 van 1745. De U-vormige hoeve Baalsbruggerweg 22 heeft een tweelaags woongedeelte met hardstenen segmentboogvensters en een in zandsteen uitgevoerde poort uit 1797 (sluitsteen). De zijvleugel dateert van 1833. De binnenplaats wordt gesloten door het aangrenzende, gepleisterde 18de-eeuwse woonhuis Baalbruggerweg 20.
De watermolen ‘Baalsbruggermolen’ aan de Worm (Baalsbruggerweg 28) is een turbinemolen ingericht als korenmolen. Het rechthoekige molengebouw met hardstenen hoekblokken en segmentboogvensters is gedateerd 1743 (jaartalankers).