Monumenten in Nederland. Limburg

Herkenbosch
(gemeente Roerdalen)

Dorp, ontstaan in de middeleeuwen en in de 12de eeuw met Melick behorend tot de heerlijkheid Wassenberg. Rond 1558 werd de parochie Herkenbosch zelfstandig. De oorspronkelijke lintbebouwing verdichtte zich in de 19de eeuw. Na de Tweede Wereldoorlog heeft Herkenbosch - als forenzendorp van Roermond - door sterke uitbreiding het lineaire karakter verloren.

De R.K. St.-Sebastianuskerk (Hoofdstraat 21) is een kruiskerk met een vijfzijdig gesloten koor en een westwerk. Het oudste gedeelte is het vroeggotische, 13de-eeuwse mergelstenen koor met steunberen en spitsboogfriezen. De rest van de kerk dateert van de herbouw uit 1948-'49 naar plannen van H.J.A. Koene. De westwerktoren heeft men na de aardbeving van 1992 in 1993-'94 gewijzigd en voorzien van een lage naaldspits van staal en hout naar plannen van R. Brouwers. Inwendig wordt het koor gedekt door een zesdelig kruisribgewelf, de koorsluiting door een straalgewelf. De scheibogen tussen schip en dwarsarmen rusten op ronde kolommen met bladkapitelen. Het glas-in-lood is in 1948-'49 vervaardigd door J. Scheffers. De pastorie (Hoofdstraat 18) dateert uit 1938.

Het voorm. klooster (Europalaan Centrum 35) is een tweelaags L-vormig pand in zakelijk-expressionistische vormen, gebouwd rond 1930.

Kasteel Daelenbroeck (Kasteellaan 1-2) vormde als heerlijkheid een Gelderse enclave binnen Guliks grondgebied. Op een omgracht terrein ligt de kasteelruïne. Dit kort voor 1326 begonnen kasteel met nagenoeg vierkant grondplan had aan de noordzijde twee

[p. 152]

Herkenbosch, Kasteel Daelenbroeck, poortpaviljoen

vierkante torens en aan de zuidwestzijde een rond 1464 toegevoegde ronde toren. Het muurwerk aan de binnenpleinzijde kreeg zijn vorm bij een grootscheepse verbouwing in 1550. Het in verval geraakte kasteel werd begin 18de eeuw in fases afgebroken. De voorburcht, bestaande uit drie vleugels met een poortpaviljoen rond een binnenplein, werd in 1707 als woonverblijf gebouwd in opdracht van Jan Ernest van Rollingen. Het hogere poortpaviljoen heeft een met natuursteen omlijste poortdoorgang. Op een van de sluitstenen van de woonvleugel staat het jaartal ‘1707’. Aan de binnenplaatszijde bevinden zich binnen een dichtgezette galerij vijf hergebruikte 16de-eeuwse renaissance-kolommen. Het in 1970-'79 en 1991-'92 gerestaureerde complex is nu in gebruik als hotelrestaurant. De bijbehorende kasteelboerderij Hoeve Daelenbroek (Kasteellaan 1) bestaat uit een haakvormig bouwdeel uit 1701 en een op de plaats van een 18de-eeuwse open wagenschuur gebouwde nieuwe vleugel.

Boerderijen. De 18de-eeuwse gesloten hoeve Hammerstraat 21 heeft een op puntgevels aansluitend, omlopend schilddak. De eindgevels zijn uitgevoerd in vakwerk met leem- of baksteenvulling. Het in 1985 gerestaureerde complex is van circa 1750 tot 1978 als boerderij in bedrijf geweest. De Beatrixhof (Steegstraat 82), gebouwd in 1899 in opdracht van baron De Pelichy, is een gesloten hoeve met in de middenvleugel een risalerende poortdoorgang met dakruiter. Bijzonder in het interieur van het bedrijfsgedeelte zijn de houten hoekspanten.

Woonhuizen. Het wit geschilderde herenhuis Stationsweg 53 werd in 1900 gebouwd voor dr. Biermans. Later woonde hier de directeur van de eerste Muskus- en Reukwarenfabriek H. Raab & Co. De dwarse huizen Steegstraat 45-49 zijn rond 1900 gebouwd met een neorenaissance-detaillering en opgemetselde dakkapellen.

De ommuurde R.K. begraafplaats (Schoolstraat 12) heeft een neogotische kapel uit 1922, mogelijk naar ontwerp van C.J.H. Franssen, voorzien van een eenvoudig altaar.