Geverik
(gemeente Beek)
Dorp, ontstaan in de middeleeuwen. De lineaire dorpsstructuur heeft zich in de loop van de tijd verdicht.
Huis Genbroek (Kasteel Genbroekstraat 12-18) wordt voor het eerst vermeld in 1381. Het huidige wit geschilderde en gepleisterde complex bestaat uit vier vleugels rond een binnenplein en is in de 17de eeuw, waarschijnlijk in opdracht van de familie Mutzenich, tot stand gekomen. Op het terrein en onder de huidige westvleugel zijn mogelijk 16de-eeuwse of oudere fundamenten aanwezig. De rond circa 1618 opgetrokken noordvleugel, met destijds een pachterwoning, poort, hoeve en opkamer, draagt de jaartalankers ‘161.’. Het complex werd in 1656 (sluitstenen) aan de zuidzijde voltooid met een graanschuur. De topgevel van deze schuur bevat een duiventil. De familie De Rosen liet de tweelaags woonvleugel aan de oostzijde rond 1825 ingrijpend wijzigen. Door verplaatsing van de muur aan het binnenplein werd een gang gecreëerd. Er werden een dakruiter en een nieuw trappenhuis toegevoegd en inwendig werden twee 18de-eeuwse schouwen geplaatst. In de jaren 1967 en 1975-'78 is het huis sterk gerestaureerd.
De in de eerste helft van de 19de eeuw in rijpe landschapsstijl gewijzigde
tuin bevat nog een formeel aangelegde as uit de 17de of 18de eeuw. Bij de wijziging werden onder meer twee oude molenvijvers tot één grote vijver vergraven. Uit dezelfde periode zijn in het park het halfronde, bakstenen bronhuisje met koepelgewelf en waterput en een smeedijzeren hek met hardstenen hekpijlers. In de loop van de 19de eeuw toegevoegd zijn de ijskelder, de bakstenen rondboogbrug met duiker over de Keutelbeek, het achthoekige houten tuinhuisje en twee houten volières. Het rond 1900 gebouwde pomphuisje (gewijzigd 1925) pompte water uit de Keutelbeek naar een waterbekken dat via een buizenstelsel het huis en de fontein van water voorzag. Tussen 1920 en 1935 zijn de nog aanwezige kanalen ten noorden van de oprijlaan vergraven tot een tweede vijver en met de eerste in verbinding gebracht. De tot woning verbouwde, wit geschilderde
Geverik, Mariakapel
schuur (Kasteel Genbroekstraat 20) maakte deel uit van een rond 1900 afgebroken watermolen en heeft een 17de-eeuwse of oudere kern.
De Mariakapel (Kapelstraat 14) is een grote eenbeukige, driezijdig gesloten kapel met een toren van drie geledingen met ingesnoerde spits. Deze neogotische kapel werd in 1861 gebouwd in opdracht van de familie Corten naar een ontwerp van L. Lemmens. In de kapel staat een altaartombe (circa 1850) afkomstig uit de St.-Martinuskerk te Beek.
Boerderijen. De wit geschilderde, deels in vakwerk en mergel uitgevoerde, U-vormige hoeve
Veenweg 9 is bij de mergelstenen rondboogpoort gedateerd 1686 (sluitsteen). De grote wit geschilderde gesloten hoeve
Kapelstraat 16 was lange tijd in bezit van de familie Corten. Op een ingangsomlijsting aan het binnenplein staat het jaartal 1771, maar de kern van de hoeve is ouder. De poortvleugel dateert uit 1782 (jaartalankers).
Geverik, Boerderij Geverikerstraat 139 (1992)
Ook in 1877 hebben mogelijk wijzigingen plaatsgevonden.
Geverikerstraat 139 is een gesloten hoeve met een tweelaags woongedeelte uit 1812 met hardstenen vensteromlijstingen en mergelstenen hoekblokken. Het schuurgedeelte is vermoedelijk in de eerste helft van de 19de eeuw vergroot. Andere gesloten hoeven zijn
Geverikerstraat 82 (voorgevel 1911) en
Kapelstraat 26 (1925) naar ontwerp van M. Notten.
Auteursrechtelijk beschermd