Monumenten in Nederland. Limburg

Ell
(gemeente Hunsel)

Dorp, ontstaan in de late middeleeuwen op de hogere gronden nabij de Tungelroyse Beek. In 1492 werd hier een kapel gebouwd. Begin 20ste eeuw heeft Ell zich ontwikkeld tot een bescheiden wegdorp.

De R.K. St.-Antonius Abtkerk (Niesstraat 1) is een driebeukige basilicale kerk met rond gesloten koor en een terzijde staande toren. Deze kerk met neoromaanse details kwam in 1912 tot stand naar ontwerp van C.J.H. Franssen ter vervanging van een kerk uit 1823, die was gebouwd op de plaats van de laat-gotische kapel (1492) van Ell. De toren werd in 1944 opgeblazen, waarna men de kerk in 1946 heeft hersteld. In 1953 volgde onder leiding van J. Franssen een verlenging van de kerk en de herbouw van de toren. In de westgevel is de poort van de laat-gotische kapel herplaatst, waarboven een beeld van St.-Antonius is ingemetseld. Het interieur wordt gedekt door een vlakke zoldering (schip) en kruisgewelven (zijbeuken). De kerk bevat enkele houten beelden, waaronder een Annatrits en een beeld van St. Antonius Abt (beide 16de eeuw). Tegen de kerk staat een grafkruis van Geurt Lutten († 1666).

De voorm. pastorie (Niesstraat 1) is

Ell, Zuivelfabriek De Fuus

Ell, Raadhuis

een dwars huis uit circa 1840. Op het nabijgelegen kerkhof staat een hardstenen kruisigingsbeeld (1916), vervaardigd door J. Thissen & Zonen. Het H. Hartbeeld (bij Niesstraat 3) werd in 1933 vervaardigd door F.A.J. Thissen.

Het voorm. raadhuis annex burgemeesterswoning (Hoogstraat 12) is een in 1908 met neorenaissance-details gebouwd tweelaags pand, voorzien van een middenrisaliet met tuitgevel.

Woonhuizen. Kenmerkend voor de periode rond 1910 is het woon- en winkelpand Hoogstraat 8, uitgevoerd in eenvoudige neorenaissance-stijl met mergelstenen banden en vensterbogen. De rond 1933 gebouwde villa Sebastiaanstraat 2 is een goed voorbeeld van het zakelijk-expressionisme.

Boerderijen. De gesloten hoeve Op Herme (Baldersstraat 1), blijkens een gevelsteen daterend uit ‘1857’, is verbouwd in 1954. De 19de-eeuwse langgevelboerderij Berbenstraat 2 heeft een verbouwing ondergaan in 1929. Rond 1916 gebouwd is de boerderij Antoniusstraat 32 met dwars geplaatst voorhuis.

De voorm. zuivelfabriek ‘De Fuus’ (Hoogstraat 55) werd gebouwd in 1909. Het U-vormige hoofdgebouw omvat een

[p. 108]

bedrijfsgedeelte (links) en een woongedeelte (rechts). Aan de achterzijde staat een hoge schoorsteen, die na oorlogsschade is herbouwd in 1948. Na de sluiting van de fabriek in 1953 heeft men aan de voorkant een lage aanbouw toegevoegd.