Monumenten in Nederland. Limburg

Doenrade
(gemeente Schinnen)

Dorp, ontstaan in de middeleeuwen als ontginningsnederzetting op het plateau van Doenrade. Het wegdorp ontwikkelde zich op enige afstand van Huis Doenrade. Na de Tweede Wereldoorlog heeft bescheiden uitbreiding langs de bestaande wegen plaatsgevonden.

Huis Doenrade (Limpensweg 20), ook wel ‘Doonderhuuske’ genoemd, is een wit geschilderd U-vormig complex met in de hoeken aan het binnenplein twee torens. De ene toren heeft een ingesnoerde spits, de andere een ui-vormige bekroning. Van een kasteel ter plaatse wordt in de 13de eeuw voor het eerst melding gemaakt. Het huidige gebouw is ontstaan bij 18de-eeuwse verbouwingen van een in oorsprong 16de-eeuws opvolger, waarvan ook nu nog enige fragmenten aanwezig zijn. Aan het binnenplein is een wapensteen uit 1629 met het alliantiewapen Van Brempt-Van Kerckhem ingemetseld. De jaartalankers ‘1883’ in de noordelijke zijgevel herinneren aan een verbouwing. In 1920-'21 werd het huis onder leiding van J. Stuyt verbouwd tot oudemannenhuis (St.-Annagesticht). Die functie heeft het behouden tot 1957. Bij een grote uitbreiding in 1929, naar plannen van E. Schoenmaekers, heeft men de gracht gedempt, de noordvleugel verlengd en de zuidvleugel

Doenrade, Huis Doenrade

[p. 99]

(met kapel) en de toren in de zuidoosthoek van het binnenplein toegevoegd. Het complex is in 1989 gerestaureerd onder leiding van L. Rondeltap. De aangrenzende gesloten hoeve Limpensweg 22 heeft een 17de-eeuwse oorsprong. De hardstenen poort wordt door een fronton bekroond.

De R.K. St.-Jozefkerk (Kerkstraat 42) is een eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een toren van drie geledingen met traptoren en tentdak. Deze neogotische kerk verrees in 1871-'72 naar ontwerp van A.C. Bolsius.

Op het kerkhof bevindt zich het familiegraf Warblings in de vorm van een cippus met kruis op postament. Deze familie en met name mgr. J.C. Warblings financierde een belangrijk deel van de kerk.

Het grafmonument werd in 1889 door de firma Laboureur et Filles te Jupille (Luik) vervaardigd. De vicariaatswoning en pastorie met koetshuis (Kerkstraat 38-40) werd in 1878 gebouwd in opdracht van J.C. Warblings in een combinatie van neogotische en chaletstijl-vormen en met een achtzijdige toren.

Woonhuizen. Het L-vormige herenhuis Kluisstraat 33-35 dateert uit circa 1885. Kerkstraat 31 is een tweelaags woon- en winkelpand uit circa 1905 met een winkelpui uit circa 1930. Door A.J. Jeurissen zijn in Doenrade verschillende huizen ontworpen in zakelijk-expressionistische vormen, zoals de middenstandswoningen Kerkstraat 1a-7 (1926), de villa's Valderensweg 34 (1931) en Valderensweg 37 (1934) en het dubbele woonhuis Valderensweg 25-27 (1933). Expressionistische kenmerken heeft ook het door L. Fiddelers ontworpen huis Kluisstraat 1 (1936).

Boerderijen. Voorbeelden van gesloten hoeven zijn Kerkstraat 87 uit 1811 (jaartalsteen), Klein Doenraderweg 30 uit circa 1860 en Kerkstraat 83 uit 1904.

De voorm. café-smederij (Kerkstraat 69) is een tweelaags dwars huis uit 1909 met neorenaissance-details en een lager werkplaatsgedeelte. Op een gevelsteen staat de tekst: ‘J.H. Mengelers gediplomeerd hoefsmid’.