Monumenten in Nederland. Drenthe

Roswinkel
(gemeente Emmen)

Dorp, ontstaan in de 13de eeuw vanuit Weerdinge op een langgerekte zandopduiking in het overgangsgebied tussen het beekdal van de Runde en het hoogveen. Roswinkel wordt voor het eerst vermeld in 1327 en had toen al een kerk. In de 15de eeuw werd het een zelfstandige parochie. Ondanks de geïsoleerde

Roswinkel, Herv. kerk

ligging was Roswinkel tot in de vroege 19de eeuw groter dan Emmen. De Roswinkelerstraat tussen Nieuw-Weerdinge en Emmer-Compascuum werd pas in 1905 verhard. Haaks op die straat werd in 1933 het Roswinkelerkanaal gegraven, waarlangs na de Tweede Wereldoorlog een bescheiden dorpsuitbreiding heeft plaatsgevonden.

De Herv. kerk (Stad 24) is een eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een ongelede toren met opengewerkte houten lantaarn en kleine ingesnoerde spits. Ter vervanging van de middeleeuwse kerk kwam de huidige kerk, voorzien van steunberen en spitsboogvensters, in 1759 tot stand. Een eerste herstelling volgde in 1837. Bij de tweede in 1852-'53 voegde men de huidige toren toe. Daarin hangt een uit 1362 stammende klok. In 1976 is de kerk gerestaureerd. Tot de inventaris behoren een preekstoel en memoriebord uit 1759, een offerblok (circa 1840) en een door de firma A.S.J. Dekker gebouwd orgel (1929). De pastorie (Stad 16) is een middenganghuis in eclectische vormen uit 1887.

Boerderijen. Het woongedeelte van de boerderij Stad 22 werd in 1642 gebouwd en heeft als schultehuis dienst gedaan. De grote schuur in de vorm van een zijlangsdeel werd rond 1885 opgetrokken. Stad 18 is een 19de-eeuwse keuterboerderij. De ontginningsboerderijen Roswinkelerstraat 81 en Roswinkelerstraat

Roswinkel, Alg. begraafplaats, grafteken ds. H.G. Tonsbeek

82 zijn krimpenboerderijen uit circa 1915 met neorenaissance- en jugendstil-elementen. De krimpenboerderij Roswinkelerstraat 101 dateert uit circa 1920. De rond 1930 gebouwde Schanshoeve (Roswinkelerstraat 103) heeft een opvallend groot villa-achtig voorhuis in zakelijk-expressionistische vormen.

Het woonhuis Roswinkelerstraat 45 is een middenganghuis uit 1907.

De Alg. begraafplaats (Pastorieweg ong.), gesticht in 1879, bevat rijke graftekens, waaronder enkele rijen met grafstenen, een postament met gedrongen obelisk voor J.J. Stratingh († 1890), een marmeren grafsteen voor K.R. Boelken († 1913) en een postament met opzetstuk en geëmailleerd portret voor ds. H.G. Tonsbeek († 1928).