Suwâld (Suawoude)
(gemeente Tytsjerksteradiel)
Streekdorp, ontstaan in de middeleeuwen met een verspreide bebouwing en enige kernvorming rond de kerk. In de loop van de tijd is de bebouwing enigszins verdicht.
De
Herv. kerk (Kerkbuurt 23), oorspronkelijk gewijd aan St. Georgius, is tegenwoordig een gepleisterde eenbeukige kruiskerk met recht gesloten koor en een ingebouwde toren van twee geledingen met ingesnoerde spits. Een deel van het opgaande werk (in tufsteen) van het gepleisterde schip is vermoedelijk afkomstig van de oorspronkelijke kerk uit de 12de eeuw. Deze kerk is rond 1580 en in 1631-'32 hersteld. De met leien beklede houten toren is in 1889 gebouwd ter vervanging van de oorspronkelijke toren die in 1828 is ingestort. In de toren hangt een door Hans Falck gegoten klok (1617). Ter plaatse van het romaanse koor zijn in 1922 het huidige transept en
Suwâld, Consistoriekamer Herv. kerk
koor gebouwd, naar plannen van A.A. Veeninga. Tot de inventaris behoren een preekstoel uit 1642 en een door Bakker & Timmenga gebouwd orgel (1884). Verder bevat de kerk enkele 17de- en 18de-eeuwse zerken. Op het kerkhof bevindt zich een omhekt grafteken met stenen bijbel voor ds. J. Oosterhuis († 1920). De in 1883 gebouwde
consistoriekamer (Kerkbuurt 4) is een klein zaalgebouw in chaletstijl.
De Geref. kerk (Kerkbuurt 53) is een T-vormig gebouw uit 1864 met houten geveltoren.
't Oersettershûs (Suderein 30) is een voormalig veerhuis in de vorm van een eenlaagspand met zadeldak tussen topgevels, gedateerd ‘1727’ en gerestaureerd in 1961.
Boerderijen. De boerderij Suderein 31-33, met dwars geplaatst voorhuis, heeft mogelijk een 18de-eeuwse kern. De stelpboerderij Noarderein 30 dateert uit 1885. Ten noordwesten van Suwâld ligt de stelpboerderij Symen Halbeswei 9 uit circa 1905, gebouwd naar plannen van W.C. de Groot voor het St. Anthony Gasthuis te Leeuwarden.
Auteursrechtelijk beschermd