Scharnegoutum (Skearnegoutum)
(gemeente Wymbritseradiel)
Scharnegoutum, Herenhuis Zwettewei 60
Terpdorp, ontstaan in de middeleeuwen. Dit bij de Sneeker trekvaart tot ontwikkeling gekomen dorp bestaat uit enkele verspreide groepjes bebouwing. Vanaf circa 1930 vond uitbreiding plaats aan de zuidwest- en de noordzijde.
De Herv. kerk (Achterbuorren 2) is een driezijdig gesloten zaalkerk met een half ingebouwde toren van drie geledingen met ingesnoerde spits, gebouwd in 1861 naar ontwerp van M. Molenaar. De in 1979 gerestaureerde kerk bevat tekstborden met snijwerk van Pytter P. van Wijk (1788) en een door P.J. Radersma gebouwd orgel (1842; uitgebreid in 1861 door W. Hardorff en gerestaureerd in 1972). Op het kerkhof bevindt zich een grafteken in de vorm van een gebroken zuil op postament.
De Geref. kerk (naast Legedijk 29) is een recht gesloten zaalkerk uit 1884. De huidige rechter zijgevel dateert uit 1890 en de deels opengewerkte dakruiter uit 1908. De voorm. pastorie (Legedyk 14) is in 1908 gebouwd.
Woonhuizen. Het grote eenlaags huis
Zwettewei 66-68 dateert uit circa 1840 en heeft een ionische deuromlijsting en aan de achterzijde een souterrain.
Legedyk 10 is een eenlaags woning met zadeldak tussen topgevels en
Tirns bij Scharnegoutum, Amerikaanse windmotor
de jaartalanker ‘1851’. Uit circa 1880 dateert
Zwettewei 60, een eenlaags huis met hoger opgetrokken middenrisaliet. Het in 1916 gebouwde eenlaagspand
Zwettewei 44 heeft ook een verhoogd gevelgedeelte.
Boerderijen. De in 1871 gebouwde kop-hals-rompboerderij Legedyk 8 heeft een onderkelderd voorhuis. Legedyk 2 is een boerderij met dwars geplaatst voorhuis met dakkapel en balkon, gebouwd in 1878. De stelpboerderij Swettehiem (Blankendalwei 16) dateert uit circa 1900.
De voorm. zuivelfabriek met directeurswoning (Legedyk 30-32), gelegen aan de Zwette, dateert uit 1897 en vertoont chaletstijl-elementen naar plannen van H.G. Boomstra en S.Th. Dotinga.
Tirns (Turns). Dit terpdorp ten westen van Scharnegoutum is ontstaan in de middeleeuwen. De Herv. kerk (Terpstrjitte 14) is een driezijdig gesloten zaalkerk voorzien van een geveltoren met opengewerkt achtkant en koepeldak. De kerk werd in 1699 gebouwd door Oeds Yges in opdracht van grietman D.G. Burmania, ter vervanging van een voorganger. De huidige westgevel met geveltoren is uit 1827. Syte Eeblis vervaardigde met Johannes Jans de preekstoel (1699). Met Paulus Johans vervaardigde Syte Eeblis in 1699 de overige inventaris waaronder een overhuifde herenbank, een herenbank, het doophek en twee familiebanken. Verder bevat de kerk een door Bakker & Timmenga
Auteursrechtelijk beschermd
