Ryptsjerk, Landhuis Vijversburg (1978)
een zaalgebouw in zakelijk-expressionistische vormen met aangebouwde woning, beide uit 1938.
Vijversburg (Rijksstraatweg 10). Deze buitenplaats uit circa 1725 werd in 1799 gekocht door dr. Age Binses Looxma. Zijn schoonzoon, dr. Nicolaas Ypey, liet in 1844 het huis verbouwen. Het kreeg een gepleisterd neoclassicistisch uiterlijk. Aan de noordzijde heeft het huis een hoge bel-etage en aan de zuidzijde twee minder hoge bouwlagen en een middenrisaliet met fronton en een balkon op ionische zuilen. Aan die zijde bevinden zich ook twee nissen met vrouwenfiguren. Het huis is in 1894 opnieuw verbouwd. Inwendig bevindt zich de in 1527 door Jan Tolhuis gegoten klok van de voorm. Hoeksterpoort uit Leeuwarden.
Het park, ook wel bekend als het Bos van Ypey, werd rond 1844 in landschapsstijl aangelegd. Het ontwerp wordt toegeschreven aan L.P. Roodbaard, terwijl ook L. Vlaskamp zich met de aanleg heeft beziggehouden. Opvallend is een grote vijver met eiland en slingerende waterpartijen. In het park bevinden zich een rustieke drie-armige brug (circa 1850), een kettingbrug (circa 1900) en een brug met art déco-balustrades (circa 1925). In 1916 werd het deel van de tuin vlakbij het huis in een meer formele stijl gereorganiseerd naar een plan van L.A. Springer.
Markant is het
tuinhuis, bestaande uit een onderbouw met omlopend balkon waarop een met riet gedekte gepleisterde kamer staat; de opzet is mogelijk uit
Ryptsjerk, Landhuis Vijversburg, tuinhuis (1978)
1800, de detaillering van rond 1850. Het bouwhuis uit circa 1850 is met hout bekleed en door riet gedekt; de oranjerie heeft mogelijk een 18de-eeuwse oorsprong. Opvallend is de
hermitage annex hondenhokken met rotspartijen (rond 1850). De gevels zijn bekleed met houten balkjes, terwijl in de grotachtige ruimte de koepel is bekleed met dikke touwen. De hermitage is in 1988 gerestaureerd. In het park staan verder een hardstenen 17de- of vroeg 18de-eeuwse zonnewijzer, een houten volière (circa 1925) en een dubbel gietijzeren toegangshek (circa 1870), waarvan de hekpalen worden gesierd door in ijzer uitgevoerde agaves.
De Stichting Op Toutenburg (Swarteweisein 1-39) is een langgerekt eenlaags complex woningen voor ouderen in neorenaissance-stijl met in het midden twee trapgevels. Het complex kwam in 1895 tot stand naar plannen van H.H. Kramer en werd gefinancierd uit de nalatenschap van mr. A.L. Ypey († 1892).
Woonhuizen. Uit 1826 dateert Nieuwlandsweg 14, een arbeiderswoning met kleine schuur. De in 1905 gebouwde voorm. pastorie Ypeysingel 9-11 vertoont neorenaissance-details. In chaletstijl uitgevoerd is Binnendyk 55 (1908).
Boerderijen. De boerderij Slachtedijk 3 heeft een dwars geplaatst voorhuis met opgaand middendeel bekroond door een halsgevel. De aanzetstenen daarvan vertonen Lodewijk XIV-vormen en zijn hergebruikt bij een verbouwing in 1878. De kop-hals-rompboerderij Binnendyk 73 stamt uit 1844, de kleine kop-rompboerderij Nieuwlandsweg 12 uit 1860.
De poldermolen ‘Ypey's Mole’ (Rijksstraatweg bij 9), gelegen ten westen van Ryptsjerk bemaalt de Rijperkerksterpolder. Het is een met riet gedekte achtkantige grondzeiler op veldmuren, voorzien van een vijzel. De in 1858 gebouwde molen is in 1981 naar de huidige plaats overgebracht en gerestaureerd.
Tytsjerk (Tietjerk). Dit dorp ten zuiden van Ryptsjerk is ontstaan in de late middeleeuwen met verspreide bebouwing. Na de opening in 1866 van een halteplaats aan de spoorlijn Leeuwarden-Groningen verschoof het zwaartepunt van de bebouwing naar het noorden. Na de Tweede Wereldoorlog heeft
Tytsjerk bij Ryptsjerk, Herv. kerk (1984)
Auteursrechtelijk beschermd