Marssum
(gemeente Menaldumadeel)
Terpdorp met een radiale structuur, ontstaan aan het begin van onze jaartelling en rond 1050 opgenomen in de Hoge dijk (Hegedyk). De terp wordt in oostwestrichting doorsneden door de Buorren, een weg die sinds 1840 deel uitmaakt van de straatweg Leeuwarden-Harlingen. De dorpsbebouwing is voornamelijk ten noorden van deze weg geconcentreerd. Aan de zuidzijde liggen het Poptaslot en het Poptagasthuis. Na de Tweede Wereldoorlog heeft Marssum zich tot forenzenplaats van Leeuwarden ontwikkeld en is het vooral aan de noordzijde uitgebreid.
Marssum, Heringastate met Poptagasthuis
Marssum is een beschermd dorpsgezicht.
De Herv. kerk (Buorren 20), oorspronkelijk gewijd aan St. Pontianus, is een eenbeukige kerk met vijfzijdig gesloten koor en een ongelede toren met ingesnoerde naaldspits. Het tufstenen schip kwam in 12de eeuw tot stand en werd in de 13de eeuw vergroot en voorzien van een toren. In de 15de eeuw heeft men de kerk verhoogd en in de zuidgevel spitsboogvensters geplaatst. Het huidige koor dateert uit het derde kwart van de 17de eeuw. Uit die tijd zijn ook de nu dichtgemetselde ingangen met spitsboogvormige omlijsting in de noord- en de zuidgevel van het schip. De toren kreeg in de 18de eeuw een beklamping aan de zuid- en westzijde; mogelijk is toen ook het oorspronkelijke zadeldak vervangen door de huidige spits. In de toren hangen een klok uit 1472 en een klok van Hans Falck uit 1618.
Het kerkinterieur heeft een houten lambrisering en wordt gedekt door een donkerblauw geschilderd spitsboogvormig gewelf met geprofileerde schenkels (circa 1750). De laat-maniëristische preekstoel, met inlegwerk van ebbenhout, is rond 1665 vervaardigd door Ede Karstens en Biense Wybes. Tot de inventaris behoren verder een doophek (circa 1665), enkele rijk uitgevoerde overhuifde herenbanken met gedraaide zuilen - de dubbele bank van de familie Eysinga (1671) en de banken van de families Goslinga-Andringa (circa 1670) en Bouwmeester-Jongestall (18de eeuw) - en een door A. van Gruisen & Zn. gebouwd orgel (1803). In de vloer liggen verschillende grafzerken, waaronder enkele zandstenen exemplaren en rijk gebeeldhouwde 17de- en 18de-eeuwse zerken voor de familie Popta, overgebracht uit de gesloopte Galileeërkerk te Leeuwarden.
Rond de kerk ligt een verhoogd kerkhof omgeven door een gietijzeren hekwerk. De pastorie met consistorie (Buorren 18) dateert uit circa 1850.
De voorm. Geref. kerk (Buorren 10) is een sober L-vormig eenlaagspand met aangebouwde pastorie uit 1870.
De voorm. openbare lagere school (Skoallestrjitte 17) is rond 1890 in eclectische vormen gebouwd als een vierklassige gangschool met gedraaide klassen op de kop. De bijbehorende onderwijzerswoning (Skoallestrjitte 19) is een eclectisch middenganghuis. De school in nu deels in gebruik als brandweergarage.
De Heringastate of het Poptaslot (Slotleane 1), gelegen op een omgracht terrein, is een deels onderkelderd dwars pand met een zadeldak tussen trapgevels, een traptoren en een ingangstoren met een uivormige spits.
Auteursrechtelijk beschermd
