Heerenveen, Geref. kerk
voorm. pastorie (Fok 49) is voorzien van eclectische details.
De Geref. kerk (Burg. Falkenaweg 12) [5], een T-vormige kerk uit 1921 met portaal en aangebouwde consistorie, is opgetrokken in gewapend beton en uitgevoerd met een houten ziende kap. Aannemer H. Diepenbroek leverde de eerste schetsen; het uiteindelijk ontwerp is van A. Nauta en C. Draaisma. De kerk bevat een door de firma Rohling uit Osnabrück gebouwd orgel (1922).
De
R.K. H. Geestkerk (Crackstraat 13) [6] is een driebeukige kerk met recht gesloten koor, vieringtoren en een ongelede toren met ingesnoerde spits. Deze kerk met neogotische details verrees in 1932-'33 naar plannen van H.C.M. van Beers ter vervanging van een voorganger uit 1842. Uit de oude kerk afkomstig zijn de zijaltaren (1873), de preekstoelkuip (1908; atelier Mengelberg) en diverse beelden. Het door de gebroeders Adema gebouwde orgel
Heerenveen, Oenema State
(1867) kreeg in 1986 een nieuwe kast.
Scholen. Het rond 1870 gebouwde pand Nieuw Friesburg (Burg. Falkenaweg 58) is in 1890 tot school verbouwd. De in 1908 opgetrokken technische school (Burg. Falkenaweg 52-56) heeft jugendstil-details. De voorm. openbare lagere school (Minckelerstraat 11) [7], een fors gebouw met gymnastieklokaal uit 1908, maakt nu deel uit van het museum Willem van Haren. De lagere school (Thialfweg 17) is een karakteristieke vierklassige gangschool uit circa 1920.
De voorm. marechausseekazerne (Fok 28-29) [8] is een in 1893 opgetrokken dwars pand met iets risalerende middenpartij en sierspant.
De Oenema State (Gemeenteplein 33) [9] is ontstaan uit een rond 1530 gebouwd L-vormig pand met traptoren in de binnenhoek, de ‘Moerborch’ genaamd. In opdracht van Amelius van Oenema werd dit huis in 1640 verbouwd, waarbij mogelijk een maniëristische gevel werd toegevoegd. Ernst Willem van Haren en Catharina van Oenema lieten in 1663 in de zaal een plafondschildering maken door Matthias van Pelckum. Het ingangspoortje stamt vermoedelijk uit 1640. In de 18de eeuw bewoonde de familie Sirtema van Grovestins de state, waarna het in 1828 het grietenijhuis van Schoterland werd. Bij de verbouwing tot raadhuis van Heerenveen in 1876 kreeg het zijn huidige brede lijstgevel met dakkapel in (neo)maniëristische vormen. Het in 1966-'68 gerestaureerde gebouw heeft nu een horecafunctie.
Heerenveen, Crackstate, plattegrond
De Crackstate (Oude Koemarkt 14) [10] is in 1647-'48 gebouwd door Johannes van Crack, grietman van Aengwirden, en zijn vrouw Ansckien van Lycklama op de plaats van een voorganger uit 1599. Het forse classicistische pand met kolossale dorische pilasters en een ionisch omlijste ingangspartij is ontworpen door Willem de Keyser en gebouwd door Jan Jacobsz Groot uit Edam. Het hoger opgaand middendeel, versierd met festoenen, klauwstukken en fronton, wordt bekroond door een forse klokkenkoepel (herbouwd in 1843). In de 18de eeuw heeft men bustes van de opdrachtgevers in de gevel geplaatst. Het huis werd in 1833 ingericht als gerechtsgebouw en in 1952 als raadhuis, waarbij het gebouw is ontpleisterd. Bij de restauratie in 1976 is aan de achterzijde ook het stadskantoor aangebouwd. Het interieur bevat samengestelde balklagen en de raadzaal is voorzien van laat-18de-eeuwse decoraties in Lodewijk XVI-stijl. De toegangsbrug stamt uit 1775. Het toegangshek (1819) is afkomstig uit Hoorn.
Het voorm. Dekemahuis (Van Harenspad 50) [11] is een breed, gepleisterd pand met hoog omlopend schilddak. Het deels onderkelderde huis heeft een mogelijk laat-17de-eeuwse kern. Het huidige aanzien met omlijste ingang
Auteursrechtelijk beschermd
