Haulerwijk
(gemeente Ooststellingwerf)
Langgerekt veenkoloniaal dorp, ontstaan langs de in 1756 door de Drachtster Compagnie gegraven Haulerwijkstervaart. Het dun bebouwde lint bestaat uit een westelijk deel (Haulerwijk Beneden) een een oostelijk deel (Haulerwijk Boven). Na de Tweede Wereldoorlog is bij de kruising met de weg van Oosterwolde naar Leek een dorpskern ontstaan.
Kerken. Uit 1852 dateert de Herv. kerk (Kerkstraat 13), een sobere recht gesloten zaalkerk met houten geveltoren. De Doopsgez. kerk (Norgerweg 49) is een recht gesloten zaalkerk uit 1925. De in 1929-'30 gebouwde Geref. kerk (Hoofdweg Boven 77) is een kruiskerk met dakruiter, uitgevoerd in zakelijk-expressionistische vormen naar plannen van F. Offringa.
De openbare lagere school (Leeksterweg 23) is een drieklassige gangschool uit circa 1930.
Woonhuizen. De arbeiderswoning Kerkstraat 60 met afgewolfde topgevel stamt uit circa 1890. Expressionistische elementen hebben de woonhuizen Leeksterweg 14-16 (1923) en Leeksterweg 13 (1932).
De Herv. kerk van Haule (Dorpsstraat 76), gelegen ten zuidwesten van Haulerwijk, is een driezijdig gesloten zaalkerk met open dakruiter, gebouwd in 1854 naar plannen van H.J. Noorman.