Wehl
Dorp, ontstaan op een laagterras tussen de Rijn en de Oude IJssel. In 1466 werd Wehl een zelfstandige parochie. De heerlijkheid werd in 1647 verpand aan graaf Albrecht van Bergh, waardoor het een Kleefse enclave werd (tot 1808). Vanaf 1816 hoort Wehl officieel tot Nederland.
De
R.K. St.-Martinuskerk (Kerkplein 1) is een driebeukige pseudobasiliek met tweebeukig transept, driezijdig gesloten koor en een toren van vier geledingen met ingesnoerde naaldspits. De romaanse tufstenen toren stamt uit de 12de eeuw en werd in de 13de eeuw in baksteen verhoogd. Het tufstenen schip, waarvan de zijbeuken langs de toren zijn doorgetrokken, kwam rond 1500 tot stand. Toren en schip ondergingen in 1894-'95 een ingrijpende restauratie naar plannen van J.W. Boerbooms. Naar neogotisch ontwerp van H. Kroes verrezen in 1916 het transept en het koor met zijkapellen ter plaatse van een koorpartij die in 1854 het oude gotische koor had vervangen. Tot de inventaris behoren een gotisch zandstenen doopvont, een laatgotisch beeld van Maria met Kind en een 17de-eeuws kruisbeeld. De
pastorie
Wehl, St.-Rosaklooster
(Kerkplein 4) is een statig neoclassicistisch pand uit circa 1800, met aangebouwde laat-19de-eeuwse tuinkamer.
Het voorm. St.-Rosaklooster (Keppelseweg 29), gesticht in 1845, is een fors gepleisterd eclectisch pand uit circa 1860. De aangebouwde kapel dateert uit 1893.
De Herv. kerk (Grotestraat 25) is een recht gesloten zaalkerk uit 1858 met neogotische gietijzeren raamtraceringen. Voor de plaatsing van het door H. Haffmans in 1878 gebouwde orgel werd de kerk verbouwd. Toen kreeg het ook een geveltoren met ingesnoerde naaldspits. De pastorie (Grotestraat 23) stamt uit circa 1880 en vertoont neorenaissancedetails.
Raadhuizen. Het voorm. raadhuis
Beatrixplein 1 werd in 1938 gebouwd in traditionalistische vormen naar plannen van Jos. Franssen. Het huidige, neo-modernistische raadhuis,
Wehl, Stoomtimmerfabriek
Raadhuisplein 1, uit 1992 is ontworpen door H.A.J. Henket.
Woonhuizen. Neoclassicistische vormen hebben de villa Broekhuizerstraat 8 (circa 1860) en het huis Grotestraat 8-10 (circa 1880); het laatste is rond 1920 van een winkelpui voorzien. De forse dokterswoning Keppelseweg 26 kwam in 1936 in expressionistische vormen tot stand naar plannen van architect Van der Hurk.
De voorm. stoomtimmerfabriek (Stationsweg 30) is een U-vormig pand in sobere jugendstil-vormen, gebouwd naar eigen ontwerp voor Th.W.A. Damen in 1907. Het woonhuis en het bedrijfsgedeelte hebben beide een kalkzandstenen balustrade; het bedrijfsdeel heeft bovendien liseenvormige uitmetselingen. Het bedrijf werd in 1917 uitgebreid met een zagerij en in 1938 vergroot.
Nieuw-Wehl. Dit dorp ten westen van Wehl kwam pas na 1900 tot ontwikkeling en werd oorspronkelijk Achter-Wehl genoemd. De windmolen ‘Bernadette’ (Kerkhofweg 12) is een slanke ronde grondzeiler voorzien van een met riet gedekte houten kap, gebouwd in 1861 voor B. Onstenk. Naast de in 1965 gerestaureerde molen staat een eveneens uit 1861 stammende mulderswoning. De R.K. kerk O.L. Vrouwe van Altijddurende Bijstand (Nieuw Wehlseweg 18) is een neoromaanse pseudobasiliek met een westwerk met
Auteursrechtelijk beschermd
