Vaassen, Kasteel De Cannenburgh
Lodewijk XIV-stijl. Ook de toegangsbrug en het bordes stammen uit die tijd. Bij een ingrijpende restauratie in 1975-'81 kreeg de oude ingangstoren een gereconstrueerde bekroning. Inwendig wordt het middendeel van de bel-etage ingenomen door een forse hal met daarin een houten wandbetimmering in late Lodewijk XIV-stijl en diverse familieportretten. Het westelijke deel heeft op de verdieping de voorm. huiskapel met houten tongewelf (1664), rouwborden en een van elders afkomstig, 17de-eeuws maniëristisch epitaaf. De balklaag van de eetkamer is voorzien van een beschildering met vogels. Een schouw uit 1577 is van elders afkomstig.
Aan weerszijden van het voorplein staan langgerekte bouwhuizen met een lage verdieping en schilddak. Het westelijke bouwhuis dateert uit 1742, het oostelijke uit 1752. Het kasteel ligt in een 18de-eeuwse parkaanleg, die in hoge mate wordt bepaald door drie grote visvijvers. Deze vijvers dienen tevens als stuwvijver voor de in oorsprong 16de-eeuwse, maar na een brand in 1943 geheel vernieuwde watermolen met turbine (Prins Bernardlaan 7).
Oosterhof (Deventerstraat 110-112) is een uit de 17de eeuw daterende buitenplaats met een 19de-eeuwse landschappelijke aanleg. Het laat-18de-eeuwse landhuis met neoclassicistische elementen werd gebouwd in opdracht van de familie Isendoorn à Blois en was tot 1832 ingericht als R.K. schuilkerk. Rond 1910 onderging het pand een ingrijpende verbouwing.
Woonhuizen. Het gepleisterde herenhuis Haackshuis (Dorpsstraat 88) is in de eerste helft van de 19de eeuw gebouwd in neoclassicistische stijl. Uit circa 1880 stamt het gepleisterde eclectische herenhuis Dorpsstraat 86. Opvallend zijn de gekoppelde rondboogvensters. In neorenaissance-stijl opgetrokken is het herenhuis Deventerstraat 114 uit circa 1900. De gepleisterde villa Dorpsstraat 2 is in 1914 gebouwd.
De windmolen ‘Daamsmolen’ (Jan Mulderstraat 18) is een achtkantige stellingkorenmolen uit 1870, die in zijn huidige vorm grotendeels het resultaat is van een reconstructie rond 1985.
Het voorm. station (Stationsstraat 8) werd in 1886 gebouwd als station 2de klasse voor de Nederlandsche Lokaalspoorweg-Maatschappij.
De
watermolen ‘Geelmolen’ (Elspeterweg 42) bestaat uit een vrijstaand molengebouw annex paardenstal en een boerderij. De bij de Cannenburgh behorende, in opzet 17de-eeuwse, kruitmolen werd in 1911-'12 herbouwd voor
Vaassen, Kasteel De Cannenburgh (1988)
bankier A.R.P. Mees. Toen kwam ook de boerderij in rationalistische vormen tot stand.
De Nederlandse IJzergieterij Vulcanus (Vulcanusweg 19) is gesticht in 1920. Tussen de nieuwbouwhallen resteert de oorspronkelijke driebeukige giethal met hoger opgetrokken middendeel.
De Alg. begraafplaats (Dorpsstraat ong.) bevat een grafkelder uit 1856 voor de familie Isendoorn à Blois en verder enkele 19de-eeuwse natuurstenen en gietijzeren graftekens.
Boerderijen. Nabij het dorp staan enkele hallenhuisboerderijen met hoge rieten wolfdaken, zoals Dorpsstraat 71 uit 1721, De Mol (Ganzenebbeweg 6) uit 1812 en Julianalaan 51 uit de eerste helft van de 19de eeuw. In het buurtschap Niersen ten westen van Vaassen bevindt zich een aantal karakteristieke kleine hallenhuisboerderijen, veelal met hoge rieten wolfdaken en stammend uit het eerste kwart van de 19de eeuw. Goede voorbeelden zijn Niersenseweg 17 (circa 1825), Niersenseweg 40, Niersenseweg 42 (1826) en Niersenseweg 21.
De Vaassensche Schutsluis in het Apeldoorns Kanaal (bij Kanaaldijk 159), gelegen ten oosten van Vaassen, is een schutsluis uit 1875 met bijbehorende eenlaags sluiswachterswoning (Kanaaldijk 159) in neoclassicistische vormen.
Auteursrechtelijk beschermd
